YENİ ŞƏHADƏTNAMƏN MÜBARƏK,

GİYA PAÇXATAŞVİLİ!

Dəfələrlə demişik ki, poeziya zamanın ən qaynar hücrələrində bir neçə həqiqətlə əks edir: mifik, real, tarixi, mental əsaslı, şüurüstü, yaradıcı, qismən də formal. İnsan (oxucu) qəlbi bu həqiqətləri bir xarakterdə ehtiva etsə də, dövr, mühit ayrı-ayrı səmtlər tapır. Lakin poetik düşüncə sahibləri zaman boşluğunda burulğanlara düşən gerçəkləri yox olmaq təhlükəsindən qurtarır, bununla yeni bir ideoloji işin əsasını qoyurlar. Yaddaşımızda Ağ Adam obrazında qalan şair Giya Paçxataşvili də balanslaşmış orbitlərdə fərqli atmosfer tapmaq üçün zamana, real faktlara söykənərək leqal əhatəli fikirlər kəsb edir, kodlaşmış mənaları zehni təfəkkürə cəmləşdirir. Onun tutarlı, sanballı qələm nümunələrində ən başlıca komponent gerçəyə tapınmaqdır; o, mifik deyil, real fikrə ekskurs edir, duyğusal məqamları belə poetik-inandırıcı vahidlərə uyğunlaşdırır. Bəlkə də bu səbəbdən Allah onun görkəminə ağ rəngi daha çox yaxıb…

Giya Paçxataşvilinin fikir xəritəsində poetik an duyğusal tərənnümlə deyil, gerçək nüanslarla başlayır. Ağ şair pünhan məcralarda təlatümə uğrayan çırpıntıları bir anın içində daşlaşan gerçəklərə yük edir. Onun adi fikirlərində belə ictimai mənalar ürəkyaxıcı, mənəvi zərurətlərə xasdır. Giyanın 2025-ci ildə “CN Poliqraf” MMC-də çap olunan “Doğum şəhadətnaməsi” adlı yeni kitabında da bu ədəbi rakurslar düşündüyümüz təsnifatdadır. Müəllif, seçilmiş əsərlərindən ibarət olan bu kitabda səmimi-konkret fikirlərin kompozisiya və ictimai-ədəbi məğzini maraqlı statuslar kimi təqdim edib, cəmiyyət üçün (əsl zahirdə) yanlış kimi görünən məcraları həqiqət libasında göstərib. Belə deyək, Giya yeni kitabında ədəbi proseslərə sözləri şifrələməklə deyil, real təsəvvür verməklə nüfuz edib. Bu da oxucuda belə bir təsəvvür yaradır ki, dil ünsürləri bir çevrə daxilində (və xaricində) tarixi həqiqətlərə sərrast çıxışdır.

Əslində, Giya Paçxataşvilinin yeni kitabındakı şeirlər, oradakı zərrəvi zəmin bizə həyatın ədəbi-coğrafi komponentləri barədə doğru-dürüst düşünmək cəsarəti verir. O, bu şeirlərdə insanı düşündürən bütün istiqamətləri müfəssəl ehtiva edib. Biz bu kitabdakı şeirləri müəllifin əvvəlki kitablarında da oxumuşuq. Nədənsə, həmin şeirlər bu kitabda daha canlı və daha təravətli görünür.

Kitabın adı xüsusi diqqət çəkir: “Doğum şəhadətnaməsi”. Bu kitabı biz də Giya Paçxataşvilinin ömür gündəliyi kimi xarakterizə edirik.

…Belə anlaşılır ki, Giya eynən olduğu kimi, ağ görkəmdə təzəcə doğulub və Allah ona doğum haqqında şəhadətnamə verib. Burada Giyanın ömür xətti, həyatı və taleyi aşkar (şəkildə) əks edir.

Giya Paçxataşvili, zənnimizcə, xəyalpərəst deyil. Onun xəyal qatarı yoxdur. Lakin o, özü gerçək nüansları təmiz, saf ənginliklərə aparan lokomotivdir. Onun insan surətindəki doğmalıq ruhunun işıqlı, qəlbinin saf, vicdanının bütöv olmasını ifadə edir. İçindəki ləngər, çılğın haray, dəlisov-düşüncəli məmnunluq, bir də həqiqət hissi bizi ciddi olmağa təhrik edir. Yeni kitabını oxuya-oxuya elə zənn edirik ki, o, zülmətin işığından sıyrılmağa can atan ağ sevdaların köçünə qoşulub. Çöhrəsindəki Allah eşqi saf qəlbinə işıq salır. Bu, o, anlama gəlir ki, o, pak dualarının hənirində bir ömür cilalayır, varlığında təcəlla edən həyat duyğuları oxucularının yaddaş qapılarına parıltı səpir.

İllər keçib, zamanın köçü Giya Paçxataşvilini ömrünün ən mükəmməl çağına çatdırıb. Bu müdrik anın fəhmindəki dürüstlük tarixlərin yaddaşında çırpınan gerçəklərə çağırışdır. Əslində, çoxları ömrün bu yaşına yetişir, lakin hər kəs bu həyat vadisində sərrast ifadə ilə diqqət çəkmir. O isə ağ vücudundakı ağlığı pərişan təlatümlərə sipər edib, könül aləmini Vətən sevgisi ilə rəngləyib.

Yeni kitabındakı şeirlər də göstərir ki, Giya Paçxataşvili “mən” iddiası etmir, Allah nə veribsə, ona da “Amin” deyir…

Bu hal (isə) onu uzaqdan görünən başı qarlı dağlar qədər uca və məğrur göstərir…

Giya Paçxataşvili doğrudan da aydın hücrədir, onun geniş təqdimata zərrə ehtiyacı yoxdur. Biz də onun yeni kitabındakı şeirləri məhz bu prizmadan tədqiq etmədik. O şair ki, öz ovqatını qəfil bir sıçrayışla görünməzliyə sövq edən insan surəti kimi diqqət çəkir, onun yazdıqlarını sadəcə, könül xoşluğu ilə oxumaq gərəkdir.

Yeni kitabın – yeni şəhadətnamən mübarək, Giya Paçxataşvili!

Hikmət MƏLİKZADƏ

Şair-ədəbiyyatşünas

Yeni Təfəkkür.- 2025.- 7 mart, №5.- S.4.