Fəthin memarı Göynüklü Ağ Şəmsəddin (3)

Bu ümidsiz sözlər Sultanın da qulağına çatdı. O dərhal Göynüklü Ağ Şəmsəddini yanına çağırdı. Bu arada isə Avropadan ərzaq və əsgər gətirən gəmilər dənizdən İstanbula daxil oldular

Bu ümidsiz sözlər Sultanın da qulağına çatdı. O dərhal Göynüklü Ağ Şəmsəddini yanına çağırdı. Bu arada isə Avropadan ərzaq və əsgər gətirən gəmilər dənizdən İstanbula daxil oldular. Bunu görən müsəlmanlar və saray əhli, o cümlədən əsgərlər də yenidən ümidsizliyə düşdülər. Onlar açıq şəkildə: “Sultan bir sofunun (Ağ Şəmsəddinin) sözü ilə bu qədər əsgərin qırılmasına səbəb oldu. Xəzinəni də göyə sovurdu. Firəngistandan (Fransa) Bizansa yardım gəldi. Bundan sonra İstanbulu fəth etmək üçün imid yerimiz qalmadı”, -dedilər.

Bunu eşidən Sultan Ağ Şəmsəddinin saraya gəlib çıxmasını gözləmədən bu dəfə vəziri Vəliyəddin Əhmədi onun yanına göndərdi: “Şeyxdən soruş, gör qalanı fəth etmək və düşmən üzərində qələbə çalmaq imkanımız varmı?”-deyə tapşırıq verdi. Həmin vaxt Ağ Şəmsəddin saraya çataçatda idi. O, vəzirdən Sultanın soruşduqlarını eşidən kimi: “Məhəmməd ümməti ümidini üzməyib, düşmən üzərinə hücumu davam etdirsə, onda, inşallah, İstanbul fəth ediləcək”, -deyə cavab verdi. Özü isə saraya girməkdən vaz keçərək, qapıda gözləməyi daha məqsədəuyğun hesab etdi. Bu dəfə sultan yenidən vəziri Ağ Şəmsəddinin yanına göndərərək ondan xahiş etdi ki, qalaya hücum gününü müəyyən etsin və ona bildirsin.

Bunu eşidən Ağ Şəmsəddin bir otağa çəkilərək bütün varlığı ilə Uca Allaha sarıldı və başını əyərək ona dua etməyə başladı. Bir müddət Uca Yaradana yalvardı və birdən mübarək üzü tərlədi.

Sonra başını qaldıraraq vəziri səslədi və ona: “Bu ilin Cəmaziyələvvəl ayının 20-də səhər filan tərəfdən qalaya hücum etsinlər. O gün şəhər fəth ediləcək və İstanbuldan əzan səsləri ucalacaq”,-dedi. Bunun ardınca Sultana məktub da yazaraq: “Bəndə hərəkət edir, Allah təala istədiyini ona verir. Hökm Allahındır. Lakin bəndə da əlindən gələn qədər qeyrət göstərməlidir və bu işdə canını əsirgəməməlidir. Rəsulullahın və Əshabının sünnəti budur”,-deyə bildirdi

Fateh dərhal qoşuna hazırlaşmağı əmr etdi. Bundan sonra Allaha dualar oxundu və həm saray əhli, həm də ordu səbirlə Göynüklü Ağ Şəmsəddinin dediyi günü gözləməyə başladı. Ağ Şəmsəddinin dediyi gün gəlib çatanda ordu İstanbula doğru hücuma başladı. Bu dəfə orduda bir ruh yüksəkliyi vardı. Sultan Mehmet də Bizansın bu ana şəhərinin alınacağına əmin idi. İstanbula hücum başlayan kimi Ağ Şəmsəddin çadıra girərək orada üzü üstə qapandı və Allaha dualar etməyə başladı. Bir arada Sultan Mehmet dözmədi. Çadırn bir hissəsini qaldırıb baxdı: Ağ Şəmsəddin sanki bayılmış vəziyyətdə idi. O, durmadan İstanbulun fəthi üçün Allaha dualar edirdi. Bunu görən Sultan Mehmet həmin an geri çevrilib qalaya hücum edən əsgərlərinə baxdı. Onların önündə sanki ağ əbalı bir dəstənin getdiyini və onların qala divarlarını aşaraq şəhərə daxil olduğunu gördü. Bunun ardınca da əsgərlərinin həmin yerdən qalaya daxil olduğunun şahidi oldu. İstanbuldan “Allahu əkbər” sədaları ucalmağa başladı. Beləliklə, İstanbul fəth edildi və kainatın günəşi sonuncu islam peyğəmbərinin yüz illər bundan əvvəl verdiyi müjdə doğru çıxdı. İstanbul səhər saat 8-də fəth edilmişdi. Fateh Sultan Mehmet isə şəhərə həmin gün günorta saatlarında ağ atın belində Topqapı istiqamətindən daxil oldu. O Ayasofyaya doğru irəliləyərək hər yerdə küçələri, evləri diqqətlə gözdən keçirirdi. İstanbulun fəthinin mənəvi atası hesab edilən Ağ Şəmsəddin, vəzirləri, ordu komandanları və Osmanlının tanınmış alimləri də Fatehin yanında idi. Məğlub olan xalq küçələrdə İstanbulun fatehlərini həsəd və maraqla seyr edirdi. Bu arada qaliblərə rəğbət bəsləyən bəzi bizanslılar Ağ Şəmsəddini padşah hesab edərək ona gül dəstələri verirdilər. O isə gənc padşahı göstərərək: “Padşah budur, gülləri ona verin”,- deyirdi. Fateh də buna cavab olaraq: “Sultan mənəm, ancaq bu qalanın fəthinin mənəvi atası odur”-deyə Ağ Şəmsəddini göstərirdi. İstanbulun fəthindən sonra Ağ Şəmsəddin bir müddət yoxa çıxdı. Üç gündən sonra onu axtarıb İstanbulun xaraba, viranə qalmış bir məhəlləsində ibadət edən vəziyyətdə tapdılar. Ondan sonra həmin məhəllə Ağ Şəmsəddinin adı ilə Göynüklü Ağ Şəmsəddin məhəlləsi adlandırıldı. Fateh də İstanbulun fəthindən bir neçə gün sonra Ayasofyanın məscidə çevrilməsi barədə əmr verdi. Ancaq bu məsələdə məğlub olan bizanslıların da razılığı alınmışdı. Ayasofyada qılınan ilk namazda imam vəzifəsini Ağ Şəmsəddin həyata keçirdi. Xütbəsində o İstanbulun fəthini və bununla əlaqədar Peyğəmbər əfəndimizin müjdəsini xatıraldaraq bu şəhərin fəthində iştirak edən əsgərlərin hamısının islam aləminin ən xoşbəxt əsgərləri olduğunu, bu yolda şəhid olanların hamısının birbaşa cənnətə getdiyini, sağ qalanların da vəfat edəndən sonra üzlərinə cənnət qapılarının açılacağını müjdələdi. Bundan sonra İstanbulun Ok meydanında bir zəfər mərasimi keçirildi. Mərasimdə çıxış edən Ağ Şəmsəddin: “Ey qazilər, bilin və bir daha agah olun: İstanbulu fəth edən sizlər barədə axır zaman peyğəmbəri, Kainatın sərvəri belə deyib: “Onlar necə də gözəl əsgərlərdir”. İnşallah cümləmiz bu zəfərin əvəzini artıqlaması ilə hər iki dünyada alacağıq,”-dedi.

Artıq Ağ Şəmsəddinin adı istər saray, istər xalq, istərsə də ordu arasında övilayalar övliyası kimi anılırdı. İstanbulun fəthindən günlər keçəndən sonra Fateh onu ziyarətə getdi. O müəlliminə: “Xocam, kitablardan Əshabi İkramın böyüklərindən olan Əbu Əyyub Ənsarinin mübarək qəbrinin İstanbulun qala qüllələrinə yaxın bir yerdə olduğunu oxudum. O yeri tapsaydıq, yaxşı olardı”-dedi. Ağ Şəmsəddin də bununla əlaqədar Fatehi xəbərdar etmək və o mübarək zatın qəbrinin üzə çıxarılmasını istədiyini ona çatdırmaq niyyətində idi. İndi Sultan özü bunun üçün onun yanına gəlmişdi. Ona görə də o, Sultana bu işdə xeyir-dua verdi. Amma məzarı necə tapmaq olardı? Üstündən 700 ildən artıq vaxt keçmiş və bu müddətdə onlarla qəbir yer üzündən silinmiş, itib batmışdı. Bir müddət o mübarək zatın qəbrini İstanbul ətrafında aradılar, ancaq tapa bilmədilər. Qəbir harada isə Əbu Əyyub Ənsarinin öldüyü yerdə olmalı idi. Bununla əlaqədar o dövrün kitablarında məlumatlar olduqca dəqiq verilmiş, qəbrin yeri də göstərilmişdi. Ancaq bu da müqəddəs zatın qəbrini arayanların köməyinə gəlmirdi. Bunu görən Fateh yenidən Ağ Şəmsəddinin yanına gəldi və ondan bu məsələdə yardım istədi. Ağ Şəmsəddin İstanbul ətrafına çıxaraq uzun müddət ətrafı gəzib dolaşdı. Sonra gözlənilmədən bir təpəni göstərərək: “Oranı qazın. O müqəddəs zatın qəbri oradadır”-dedi. Fateh Sultan Mehmet buna mat qalmışdı və səbirlə işin sonunu gözləyirdi. Ağ Şəmsəddin deyən təpəni qazdılar və həqiqətən də, Əbu Əyyub Ənsarinin qəbri orada idi. Bu müqəddəs zatın ruhsuz bədəni sanki dünən haqqın rəhmətinə qovumuş kimi tər-təzə qalmış, bədənin bir əzası belə çürüməmişdi. Sultan da heyrətə düşməsini gizlədə bilmirdi. Nəhayət, o özündə güc taparaq xocasından soruşdu: “Bizlər günlərdir axtardıq, ancaq bu müqəddəs zatın məzarını tapa bilmədik. Bəs, sən bunu necə müəyyən etdin? Haradan bildin ki, məhz o bu təpənin altında yatır?”

Əziz Mustafa

Zaman.- 2010.- 8-13 sentyabr.- S.11.