“Özümdən asılı deyil, coşuram, sonra da mənə baha başa gəlir”

Üz-üzə oturub söhbətə başlayana qədər bu müsahibə üçün yazacağım giriş artıq fikrimdə şəkillənmişdi. Çox səmimi, özü də fərqli bir təqdimat yazmaq istəyirdim qonağımıza. Amma söhbətin gedişində elə alındı ki, heç gözləmədiyim halda qonaq özü-özünü təqdim elədi:

Üz-üzə oturub söhbətə başlayana qədər bu müsahibə üçün yazacağım giriş artıq fikrimdə şəkillənmişdi. Çox səmimi, özü də fərqli bir təqdimat yazmaq istəyirdim qonağımıza. Amma söhbətin gedişində elə alındı ki, heç gözləmədiyim halda qonaq özü-özünü təqdim elədi:

1950-ci ildə Borçalıda dünyaya gəldim, gözümü açanda başımın üstündə saz dilləndi, ozanlar dilləndi. Göz açıb anamın gözünü yaşlı, dilini bayatılı gördüm, çünki onun atasını 37-ci ildə sürgün eləmişdilər, iki il sonra anası dünyadan köçmüşdü, bir il sonra da qardaşı. Mən yetim bir ananın oğluyam və mənim yetim anam dünyanın nə qədər bayatısı var, kövrək havaları var, hamısını göz yaşıynan hopdurdu mənim canıma. Mən dərdin, qəmin içindən, çox zəngin folklor yatağından doğuldum. Üç böyük ozan - Saraclı, Əmrah və Kamandar mənim başımın üstündə sazınan layla çalıb. Mənim toyumda iki mağar vardı, iki böyük ozan çalıb-oxuyurdu, bu tərəfdən Aşıq Əmrah, o tərəfdən Aşıq Hüseyn Saraclı. Mən belə bir zənginliklə Azərbaycana gəldim. Kitabxanalarda kitabları oxumamışdan əvvəl təbiəti oxudum, dağları, dərələri, çəhlimləri, gədikləri, yastanaları, yoxuşları oxuyub gəldim. Hara getdimsə, uğuruma yaxşı adamlar çıxdı, üzümə qapılar açıldı, kimin yanına getdim, məni bağrına basdı. Təbii ki, çətinliklər də gördüm, sıxıntılar da çəkdim, amma sınmadım, əyilmədim, dönmədim, ürəyim də, süfrəm də, qapım da millətə açıq oldu. Ömrümü çox gözəl yaşadım. Amma bu gözəl ömrün içində çox böyük zülmlər də çəkdim, bəzən peşman da oldum, “Nahaq endik o dağların başından” da dedim.

Mən palıddan, qayadan sərt idim, amma 60 yaşıma 50 kitabla gəldim, rahat saatım, rahat vaxtım olmadı, illərim sazın-sözün içində, yuxusuz gecələrdə keçdi.

Bəli, Xalq şairi, Aşıqlar Birliyinin sədri, sazınnan, sözünnən, üzünnən, gözünnən, baxışınnan, duruşunnan, əyrisinnən, düzünnən tanıyıb-sevdiyiniz Zəlimxan Yaqub. “Zaman-Azərbaycan”dan 7 nəfər biz olduq, o oldu, biz soruşduq, o cavabladı.

- Son dövrdə tez-tez xəstələndiyinizi eşitdik, Allah şəfa versin! İndi necəsiniz?

- Ürəyimdə də, böyrəyimdə də cərrahi əməliyyatlar olub. Amma mənim ruhum çox sağlam ruhdur, Mövlanadan, Yunusdan gələn ruhdur, ona görə çox güclüdür. İndi də gördüyünüz kimi qarşınızdayam, əhvalım da yerində.

- Gününüzü necə planlaşdırırsınız? Nə zaman yatır, nə zaman qalxır, nə zaman yazırsınız?

- Mən heç vaxt həyatımı planlaşdırmıram, onu Allah planlaşdırır, məndə saat 9-6 kimi bir iş cədvəli də yoxdur, mənim sərbəstliyim də cəmiyyətin içində fəal olmağımla bağlıdır.

- Aşıqlar Birliyində nə var, nə yox?

- Bir qədər əvvəl Aşıq Alının yubileyini çox yüksək səviyyədə qeyd elədik. Bilirsiniz ki, Aşıq Alı Aşıq Ələsgərin ustadıdır. Ələsgəri yad edib, Alını unutmaq haqsızlıq olar. Aşıq Alı, həqiqətən, ustaddır, böyük söz ustasıdır.

- Bir vaxtlar siz dövlət himnimizin mətninin yenilənməsi təşəbbüsü ilə çıxış elədiniz. İndi hansı fikirdəsiniz?

- Yenə o fikirdəyəm. Mən türk, Azərbaycan poeziyasını yaddaşında gəzdirən adamam. Dövlət himninin sözü ləngərli olmalı, insanı silkələməlidir, oyatmalıdır. Mən bu qənaətdəyəm ki, bizim himnimizin sözləri çətindir, qəlizdir, vətəndaşlarımızın əksəriyyəti o mətni tam anlaya bilmir, ona görə də dəyişdirilməli, yenilənməlidir. Himn elə olmalıdır ki, uşaqdan böyüyə hamını ayağa qaldırsın.

- Ədəbiyyatımızda sanki bir nəsil qarşıdurması var, gənclər ağsaqqallara qarşı üsyan edirlər.

- Mən buna nəsil qarşıdurması deyə bilmərəm, elə şey yoxdur, sadəcə olaraq, bir qrup adam qarşıdırma yaratmaq istəyir. Gəncliyin içində ədəbiyyatımıza gələn sağlam qüvvələr var. Gənc şair və yazıçıları oxuyuram. Hətta bu yaxınlarda Cavid Zeynallının məni sevindirən bir romanı haqqında çıxış eləmişəm. Mən ona görə Zəlimxan Yaqub ola bilmişəm ki, böyüklərdən qayğı görmüşəm, indi də gəncliyə əlimdən gələn yardımı əsirgəmirəm.

- Siz ailədə necəsiniz, hökmlü, zabitəli kişi, yoxsa?..

- Məni burda necə görürsənsə, küçədə, bazarda, kitabxanada, qəbiristanlıqda, harda necə görürsənsə, evdə də eləyəm. Mövlananın dediyi “olduğun kimi görün, göründüyün kimi ol” prinsipi mənim həyat pasportumdur. Mən bu saat burda nəyəmsə, şair olanda da, ozan olanda da, deputat olanda da həminkiyəm.

- Yemək məsələsində necə, evə hər gün bir sifariş verirsiniz, yaxsa Allah verəndən nə olsa...

- Allah verəndən yeyirəm, mənim üçün maddi nemət yüzüncü dərəcəlidir. Mən Mövlana, Əhməd Yəsəvi, Ələsgər tərbiyəsi görmüş adamam. Mənimçün qarnında nə aparmaq önəmli deyil, başında nə aparmaq önəmlidir.

- Ailədə neçə övlad olmusunuz, neçə övladınız, neçə nəvəniz var?

- Üç qardaş, iki bacı olmuşuq. İki oğlum, iki qızım, altı nəvəm var.

- Nəvələrdən Zəlimxanı varmı?

- Ən kiçik nəvəmin adı Zəlimxandır, 2 yaşı var. Mənim haqqımda çəkilən filmdə onu da göstərirlər, yerdə oturub, sazı da qabağına qoyub dınqıldadır.

- Yəqin ki, onu bir az daha çox sevirsiniz...

- Baxıb ögey kimi, baxıb yad kimi,

Balanın qəlbinə dəyə bilərmi?

Dörd fəsil şairə dörd övlad kimi,-

“Hansını çox sevim?” deyə bilərmi? - mümkün deyil, balanın hamısı baladır, ayrı-seçkilik qoymaq olmaz.

- Sizin evdə pul məsələsinə kim baxır?

- Tam səmimiyyətlə deyirəm, elə şeylərə fikir verən adam deyiləm, özümə lazım olanı özümdə saxlayıram, ailəyə lazım olanı da ailəyə verirəm. Mənim üçün pul ancaq kağızdır, pulun heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Mənim dünyam ayrı dünyadır.

- Televiziya sizin də yaralı yerinizdir. Evdə ayrıca televizorunuz varmı, yoxsa ailə ilə bir yerdəmi televizora baxırsınız, ya hansısa proqramlara, seriallara yasaq qoymusunuz?

- Bizim evdə yasaq söhbəti yoxdur, sadəcə, otaqlarımız çoxdur, kim harda istəyirsə, gedir orda televizora baxır, seriallara da çox nadir hallarda baxıram. “Samanyolu”nda “Güz gülləri” var, bircə ona baxıram, daha doğrusu, ona bağlanmışam, qopa bilmirəm.

- Telekanallardakı şou-proqramlarla bağlı ciddi gileyiniz var, narazılığınız var. Niyə kanallarımızın birində proqram aparmırsınız?

- Yəqin xatırlayırsınız, “Speys”də “Dastanlardan gəlmişik” adlı veriliş aparırdım. Xarakterim belədir, özümdən asılı deyil, coşuram, daşıb gedirəm, saçımdan dırnağıma qədər bədənimdə damarlar səs-səsə verir. Həftədə bir dəfə o verilişi aparırdım, sonra o veriliş məni yıxdı, ürəyim parçalandı. Həkimlər dedilər ki, bu qədər enerji ilə danışmaq olmaz, mən də səhhətimə görə o verilişdən aralandım. İndi də televiziyalardan çoxlu təkliflər gəlir ki, bir veriliş aparım. Ürəyimə görə dözə bilmirəm, çünki çox həyəcanlı danışıram, o da mənə baha başa gəlir.

- Zəlimxan Yaqubun nəzərində köhnə kişi anlayışının atributları nələrdir?

- Köhnə kişi ağır oturan, batman gələn, sözünün yerini bilən, ailədə bütöv, cəmiyyətdə bütöv, sədaqətli, səxavətli, təmkinli, zəhmli, zabitəli və ən yüksək səviyyədə mədəniyyət sahibi...

- Kişilər olub ki, xanımı adı ilə çağırmağa həya ediblər, çağıranda “ay Mustafanın qızı”, ya “ay filankəsin qızı” deyiblər.

- Bilirsinizmi bu nədir, həyadır, hörmətdir, ismətdir, ata-anaya da, elə xanıma da ehtiramdır. Mən xalqımızın bu tərəfini təqdir eləyirəm, çox gözəldir. Bizim evdə də mənzərə təxminən elədir.

- Tarixdə elə şairlər var ki, nə zamansa bütün yazdıqlarından imtina ediblər, ya da bircə misra, bircə beyt, bircə bənd yazıblar və deyiblər ki, mən buyam. Zəlimxan Yaqub bütün yazdıqlarını bircə misra ilə necə ifadə edər?

- Bircə misra ilə deyə bilərəm ki, Özüm üçün yaşamadım, çox şükür.

- Bir dəfə canlı yayımda ağladınız, çox səmimi görünürdünüz o anda.

- Türkiyədə 60 illiyim münasibətilə tədbirlər keçirirdilər. Afyona çağırmışdılar. Çox ilhamlı bir görüş alındı. Sonra dedilər ki, nə arzun var, yerinə yetirək. Dedim ki, şəhidlərlə bağlı bir gözəl yerə aparın məni. Albay Rəşadın qəbrini ziyarət eləməyə apardılar. Albay Rəşad Qurtuluş savaşının qəhrəmanlarındandır. Atatürk ona əmr edir ki, bir saata qarşıdakı təpə alınmasa, ölkənin vəziyyəti çox çətin olacaq. 1 saat 15 dəqiqədən sonra Rəşad Albay o təpələri alır. Deyirlər ki, Atatürk səni telefona çağırır, tapançanı təpəsinə sıxır ki, paşanın sözünü 15 dəqiqə gecikdirmişəm. Atilladan, Metedən, Oğuz Xandan, Bilgə Xaqandan, Alparslandan, Qanuni Süleymandan gələn ruhdur, gəldi Albay Rəşadda özünü göstərdi.

- Bir vaxt siyasətə də girdiniz, siyasətdən də yazdınız. Ömrünüzün bir hissəsini siyasətə verdiyinizə peşman deyilsiniz ki?

- Peşman deyiləm, çünki siyasətin içində sənəti qorudum, sənətin içində siyasəti.

- Bu gün ədəbiyyatımızda yerlibazlıq varmı?

- Var. Özü də çox iyrənc səviyyədə, xoşagəlməz səviyyədə, əttökən səviyyədə. Təəssüflər olsun!

- Bir vaxtlar hər kəsin tanıdığı üç dost vardı: Bəxtiyar Vahabzadə, Xudu Məmmədov, Nurəddin Rzayev. Onların səmimiyyəti haqda söhbətlər dolaşırdı. Zəlimxan Yaqubun elə dostları varmı?

- Adlarını çəkdiyin ziyalıların hər üçü ilə çox oturub-durmuşam. Haqqa qovuşanlara Allah rəhmət eləsin. Hər birinə çox hörmətim var. Amma qeyri-təvazökar səslənsə də deyim ki, mənim meydanım daha genişdir.

- Hər sirrinizi bölüşdüyünüz, dərdinizi söylədiyiniz, yaxın dostunuz, munisiniz varmı?

- O da var. İstəsəniz, adını da çəkə bilərəm.

- Siz söhbətə hardan başlasanız, yenə gəlib təsəvvüfə çıxırsınız.

- Mən gözümü açandan Yunusun ilahilərini eşitmişəm, onların içindən çıxmış adamam. Lap körpəliyimdən təsəvvüf ədəbiyyatı mənim varlığıma hopub. Saz Zəlimxanın ruhuna necə hopubsa, sazı necə çalırsa, təsəvvüf ədəbiyyatı da canıma elə çöküb, qanımdadır, nəfəsimdədir, ruhumdadır.

- Məsələni bir az da dəqiqləşdirək. Şəriət - Allahın əmri, Peyğəmbərimizin buyruğu əsasında formalaşmış həyat modelidir. Namaz qılmaq, oruc tutmaq, zəkat vermək Allahın əmridir, yəni boynumuzun borcudur. Bəs sizin ibadətlə aranız necədir?

- Yunus dədə deyir ki, Mənə namaz qılmaz deyən, Mən qılıram namazımı, Qılar isəm, qılmaz isəm, O Haqq bilir niyazımı.

Bəli, biz o şəriətin şərtlərinə əməl etməliyik. Mən Allah qarşısında içəridən əyilirəm, bütün varlığımla əyilirəm və elə bilirəm ki, bu da ibadətdir.

- Mən cavabımı aldım. Yaxşı bəs Zəlimxan Yaqubun günahları çoxdurmu?

- Aldanmışam sərvətinə dünyanın,

Ömrüm, günüm yalan mənim, puç mənim.

Nahaq yerə yaxasından yapışdım,

Taqsır mənim, günah mənim, suç mənim.

Heç günah eləməmək mələklərə məxsusdur. Mən mələk deyiləm, insanam, özü də həmişə günahdan qorxmuşam, çalışmışam ki, günahlarım azından olsun, çoxundan olmasın.

- Ananızla tez-tez danışırsınızmı?

- Anam mənim yanımdadır, mən ona olan sevgimi, bağlılığımı sözlə ifadə etməyə çətinlik çəkirəm. Şəhriyar deyir ki, mən onun sayəsində boya-başa çatmışam, onun sayəsində aləm yaratmışam. Altmış yaşımda əlli kitabım çıxıb, mən də Şəhriyar kimi anamı bütün kitablarımın müəllifi hesab edirəm.

- Elə düşünürəm ki, bu millətin bir qızı, bir gəlini Zəlimxan Yaqub haqqında artıq-əskik söz deyə bilməz, yəni o təmiz adamdır. Siz necə bilirsiniz?

- Heç vaxt. Ələsgər deyir ki, yaxşı hörmətinən, təmiz adınan, Mən dolandım bu Qafqazın elini. Pirə ata dedim, cavana qardaş, Ana-bacı bildim qızı-gəlini.

Mən də həmin düşüncə ilə yaşamışam.

- Hamımız ölüb Haqqın divanına gedəcəyik, hər kəs də öz əməllərinin hesabını verəcək. 60 yaşlı Zəlimxanın hansı təsəlliləri var? Ordakı sorğu-sualda “mən də bunları eləmişəm”- deyib hansı əməllərini sayacaq?

- Nəcib Fazil Qısakürək deyir:

Qapı, qapı, bu yolun son qapısı ölümsə,

Hər qapıda ağlayıb o qapıda gülümsə.

Mənim təsəllim odur ki, dillər əzbəri olan, yaddaşlara köçən əsərlər, kitablar qoyub gedəcəm, səsimi, sazımı qoyub gedəcəm, öləndə rahat öləcəm, asanca can verəcəm, quş kimi uçub, mələk kimi gedəcəm. Prezidentlə də, nazirlə də, süpürgəçiylə də, dərvişlə də eyni səmimiyyətlə, eyni tonda danışmışam. Heç kəsin yanında gözüm kölgəli deyil.

- Bu gün bizdə hələ də regional bölgü, regional düşüncə, regional əyləncə, qabiliyyətlər var. Bir nəfər deyir ki, milləti bütöv hala gətirmək, həqiqi mənada birləşdirmək üçün gərək qarabağlıdan muğamını alasan, bakılıdan meyxanasını, qazaxlıdan sazını... Yəni hamısını bir müstəviyə daşıyasan. Siz nə deyirsiniz?

- Mən bu fikrə cəfəngiyat deyirəm. Bu gün Zəlimxanı tanıdan sazdan gələn, qopuzdan gələn, oğuz ellərindən gələn nəfəsidir. Sən onu mənim əlimdən alırsansa, demək bütün dünyanı alırsan. Nəyimə lazımdır o dünya ki, orda qopuz yox, saz yox, Dədə Qorqud yox, Qazi Bürhanəddin yox, Cahan Şah Həqiqi yox...

- Türk xalqlarının hamısının sazı var, amma bu sazlar bir qədər fərqlidir, əslində ən yaxın olanların sazları da çox oxşardır. Bəlkə Türk Saz Şöləni kimi bir ənənə başladasınız. Hər türk də öz sazı ilə gəlsin, qazax da, özbək də, tatar da, Anadolu türkü də, bizimki də... Mən əminəm ki, bu təşəbbüs hər cür diplomatik, rəsmi əlaqədən daha çox fayda verər.

- Mən bu istiqamətdə çox düşünürəm. Bu il mənim planımda Yunus Əmrə günü keçirmək var. Saz bizim birliyimizdir. Sizin dediyinizdən yüz dəfə artıq düşünür, götür-qoy edirəm. Əlbəttə, çox gözəl olar, amma hər şeyin başı gəlib maddi məsələyə dayanır. Maddi problem olmasa, hamısını eləyərəm, yəni ayağımızı yorğanımıza görə uzatmağa məcburuq.

- Bir vaxtlar şairlər Azərbaycanda rahat yaşayan adamlar idi, amma son dövrdə bu mənzərə heç də yaxşı deyil. Bəlkə xeyriyyə fondu kimi bir şey yaradasınız, imkansızlara, həqiqi söz xidmətçilərinə yardım üçün?

- Şairin rahat yaşayanı yoxdur, şair rahat yaşamaz, rahat yaşayan şair deyil. Çox təəssüf edirəm ki, indiki dövr ziyalılar arasında ünsiyyəti qırıb. Amma mən özümə bir çıxış yolu tapmışam. Ayda bir, iki ayda bir iyirmi-otuz nəfər gənc şairi yığıram evə, gözəl könül söhbətləri edirik. Şəmslə Mövlana bir yerə gəlməsəydi, o böyük “Məsnəvi” yaranardımı?- Yaranmazdı. Doğru deyirsiniz, bu gün şairlərlə bağlı həyəcan təbili çalınmalıdır. Gənc şairlərə diqqət, ağsaqqallara qayğı göstərilməlidir. Arada söz-söhbət olmamalıdır, o söz-söhbətlərin əksəriyyəti maddi problemlərlə bağlıdır. Hər dəfə televiziyaya çıxanda deyirəm ki, Zəlimxanı çağırma, gənc şairləri çağır. İmkanım olsaydı, gənc şairlərlə bağlı ürəyimdən çox arzular keçir.

- Aşıq Hüseyn Saraclı yaddaşınızda necə qalıb?

- Saraclı mənim nəzərimdə enli kürəkli, hündür boylu, buxara papaqlı, eşmə bığlı, çopur sifətli, Dədə Qorqudun canlı variantı, içi də əsl ozan ruhu. Məni Zəlimxan edən qüvvələrdən biri də elə həmin Aşıq Hüseynin içi olub, içi. 12 yaşı olanda onun atasını kəndin içində, gözünün qabağında güllələyiblər. Həmişə deyirdi ki, mən aşıqlığı dəmdən yox, qəmdən tapmışam.

- İnşallah, bir neçə ildən sonra Bakıdan qatara əyləşəcəyik, Borçalının içindən keçib İstanbula gedəcəyik. Nə düşünürsünüz bu haqda?

- Mən açığı sizə deyim ki, bu günə çox şükür eləyirəm. Borçalıda doğulmuşam, bir zamanlar biz orda “Türkiyə” deyə bilmirdik, adamın dilini boynunun ardından çıxarardılar, “o üz” deyirdik. Böyüklərimiz belə deyirdilər: Qars ayaz, Bura gündür, Qars ayaz, Qələm qurbanın olum, Qismətimi Qarsa yaz. Amma mən gedib o yerləri gəzəndə belə yazdım: Qars ayazdı, Bura gün, Qars ayazdı, Qələmə qurban olum, Qisməti Qarsa yazdı.

- Son dövrlərdə ərəb Şərqində çox ciddi proseslər gedir. Sistemlər dağılır, 30-40 illik səltənətlər devrilir, amma bütün bunların fonunda sabit, qətiyyətli və dünya siyasətinə yön verməyə çalışan bir Türkiyə var. Siyasətçi olmasa da, bir türk kimi Zəlimxan Yaqub bu haqda nə düşünür?

- Mənə belə gəlir ki, o ölkələrdə çox iyrənc oyunlar gedir. Şərqə qarşı hücumdur, ortada neft alveri var, neftin üstündədir hər şey. Amma Türkiyə ilə zarafat eləyə bilməzlər. Türkiyə o ölkələrin heç biri deyil, Türkiyədir. Türkiyə yer üzündə yaşayan bütün türklərin görən gözüdür, vuran əlidir. Yüz dənə Amerika olsa da, Türkiyənin həndəvərinə dolana bilməz.

- Bu qədər şeiri yaddaşınızda necə saxlaya bilirsiniz?

- Çox şeirləri bircə dəfə oxumaqla əzbər bilirəm. Hafizəni qorumaq üçün xalqın içində olmalısan. Bir də, gərək adamın içərisi təmiz ola, içəridə xılt varsa, təmiz deyilsə, yaddaş olmur. Hər gün gərək yaddaşı işlədəsən, yeniləyəsən. Çox şairlər var ki, onların kitabını mənim yaddaşımdan alıb, çap eləyə bilərsiniz.

- Bir şeirinizdə Allaha yalvarış kimi deyirsiniz: Məni bu dünyada saz yaşat, Allah. Necə başa düşək bu istəyi?

- Yəni ömrümün sonuna qədər urvatlı, doğru-düzgün yaşamağı qismət elə, bu gün xalqın gözünün qabağında hansı Zəlimxanamsa, öləndə də məni torpağa o cür apar, əzalarımın hərəsi bir tərəfə qaçmasın. Ömrünü Allahın buyurduğu kimi yaşayanların ölümü toy-bayram olur. Diqqət yetirsəniz, görərsiniz ki, Mövlananın, Yunusun ölümə baxışı tam fərqlidir, onlar ölümdən qorxmurlar, sanki ən gözəl səfər kimi baxırlar ölüm yolçuluğuna. Mən ömrün də, ölümün də eləsini diləyirəm Allahdan.

- Allahdan daha nə istəyirsiniz?

- Allahdan dilədiyim odur ki, insanlar xoşbəxt olsunlar, ədalətli olsunlar, bir-birini sevsinlər. İnsanlar Allahın məmnunluğunu qazanmaq üçün bir-birini sevərlərsə, Allah da onları sevər. Əsl sevgi dediyin də elə budur, yəni Allahı məmnun etmək üçün sevmək.

- Son dövrlərdə nə yazırsınız?

- Bu günlər saçımdan dırnağıma qədər Mövlana içərisindəyəm, işığın içərisindəyəm. Mövlana ilə Şəms xəlvətə çəkilən kimi, mən də bir xəlvətə çəkildim və oradan bir əsərlə çıxdım, adı da “Mövlana işığında”. Bütün duyğularımı, istəklərimi, düşüncələrimi ifadə eləmişəm orda. İnşallah, gözəl bir əsər meydana gəlib.

Orda bir yer var: Nə ordu, nə silah, nə bir qəhrəman, Sözün gücü qədər sərhədlər aşmır. Dünyanın işləri çətin olacaq, Dünya nə qədər ki, Mövlanalaşmır.

Bu gün dünyada, lap Amerikada belə ən çox oxunan Mövlanadır. Mənim Allahdan istədiyim odur ki, bütün dünya Mövlana yoluna gəlsin, Yunus yoluna gəlsin, halallığa gəlsin, durulsun, paklığa gəlsin.

- Aradabir oxumağınız da var...

- Özü də kefin istəyən. Bütün havaları bir-birindən gözəl oxuyuram, xüsusən köhnə, qədim havaları, çünki biz Borçalıda doğulmuşuq, təzyiq görmüşük, dirsək görmüşük, dil içində dil yaşatmışıq, din içində din yaşatmışıq, ona görə də mənim oxuduğum havalar həmişə qəm üstündədir.

- Toylarda oynayırsınızmı?

- Mən möhkəm oynayanam. Heyvagülü, tərəkəmə oynamağı xoşlayıram, köhnə kişilər necə oynayır, elə oynayıram, ağır-ağır. Oynayanda da gərək elə oynayasan ki, adamın özünə ləzzət eləyə, sındıra-sındıra oynayanda elə bil daşlar, qayalar sınır.

- Hüseyn Ariflə dost olmusunuz. O dostluqdan danışın.

- Allah ona rəhmət eləsin, məni çox istəyib, həmişə qayğı göstərib. Müəllim-şagird, böyük-kiçik kimi aramızda həmişə xətir-hörmət olub. 30 il əvvəl mənə yazıb ki, sənə inanıram bir övlad kimi. Bizim münasibətlərimizlə bağlı çoxlu lətifələr də var.

- Bu gün Hüseyn Arifin şairliyindən çox, insani tərəflərindən danışılır. Bəs Zəlimxan Yaqub şairlikdən başqa, hansı tərəfləri ilə yadda qalacaq?

- Güclü səmimiyyətiylə, böyük ürəyi ilə, içərisində gəzdirdiyi işıqla, qarşıdakı insanları özündən böyük görməklə, ailə səmimiyyəti ilə, camaata qaynayıb-qarışmağı ilə, hər yerdə xatirələri olan bir insan kimi yaşayacaq.

- Sizi parodiya edirlər, buna münasibətiniz necədir?

- Çox yaxşıdır, lap xoşuma da gəlir. Amma mənim səsim elə səsdir ki, dünyanın harasında olsa, o saat deyirlər ki, bu, Zəlimxanın səsidir. Heç kəs mənim səsimi çıxara bilməz.

- Jurnalistlər bir az da ağacdələn kimi olurlar.

- (Gülür). İnşallah, məndən qurd tapa bilməzsiniz. Qurd qaranlıqda olur, çürük yerdə olur. Məndə qaranlıq yoxdur, çürük yoxdur, necə görürsünüz, eləcə də varam.

Son zamanlar Qarabağ haqqında az yazılır.

- Qarabağla bağlı hər gün, özü də çox kəskin yazılmalıdır. Bu mövzunu kənara qoymaq olmaz, Qarabağ bizim qanayan yaramızdır. Bu məsələ hər birimizin vətəndaşlıq borcudur.

- Necə düşünürsünüz, sizi niyə çox sevirlər, bəlkə döyəydilər, söyəydilər...

- Bütün ömrüm boyu işıq kimi yaşadım, heç kimin qəlbinə toxunmadım, hamıya xeyir arzuladım, insanları sevdim, bu sevgi də qarşılıqlı oldu. Camaat məni sevməsəydi, mən Zəlimxan olmazdım.

- Yəni bu yaşa qədər kimsə ilə dalaşmamısınız? Heç qonşu ilə söz atışmanız da olmayıb?

- 61 yaşım var, nə bir dəfə davaya düşmüşəm, nə dava görmüşəm, nə də kiminsə kiməsə söydüyünü eşitmişəm. Elə bil, Allah-Təala məni bir tərəfdə tutub, təmiz tərəfdə saxlayıb ki, gələcəkdə söz adamı olum.

- Yəni heç dilinizdən söyüş də çıxmayıb?

- Hərdən çox əsəbiləşəndə “köpəyoğlu” deyirəm.

- Çox sağ olun ki, dəvətimizi qəbul edib gəldiniz və bizimlə söhbətdə səmimi oldunuz.

- Siz sağ olun, sevgilər də, dualar da qarşılıqlıdır.

Zaman.- 2011.- 2-4 aprel.- S. 4-5.