“Çıraqqala”- tariximizin daş yaddaşı

Çıraqqala V-VI əsrlərdən günümüzə gəlib çatan ölkəmizin ümumdünya əhəmiyyətli nadir yerüstü abidələrindən biridir. Ümummilli lider Heydər Əliyevin 23 iyun 2003- cü il tarixli sərəncamı ilə “Çıraqqala” Tarixi Memarlıq Qoruğu elan olunub. Qoruğun fond müdiri Əfruz Fərzəliyeva son illər burada görülən işlər barədə də ətraflı məlumat verdi.

Həmsöhbətimiz əvvəlcə “Çıraqqala”dan söz açdı: “Çıraqqala”nın yerləşdiyi möhtəşəm Gilgilçay səddi, bəzi mənbələrə görə, məşhur Çin səddindən sonra dünyada ikinci nəhəng müdafiə istehkamıdır. Bu sədd faktiki olaraq şimaldan cənuba keçilməsi mümkün olan bütün yolları bağlayır. Səddin üzərində hər 32,5 metrdən bir bürc və ya qüllə ucaldılıb. Səddə ən böyük bürcün hündürlüyü 14,7, eni isə 7,2 metrdir. Divarlar və bürclər əsasən bişmış və çiy kərpicdən hörülüb. Hündürlüyü təxminən 150 metr olan sıldırım qayanın zirvəsində ucalan Çıraqqala memarlıq baxımından nadir sənət incisidir. Çıraqqala mərkəzi qala da daxil olmaqla 17 bürcdən ibarət düzbucaqlı formasındadır. Nə yazıq ki, bu tarixi abidə uzun müddət baxımsız qalıb”.

Əfruz Fərzəliyevanın sözlərinə görə, son illər qoruğun mühafizəsi və təbliği sahəsində müəyyən işlər görülür. Belə ki, 2010-cu ildə “Çıraqqala” tarixi abidələr kompleksi Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin tabeçiliyinə verilib: “Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi işimizi günün tələbləri səviyyəsində təşkil etmək məqsədi ilə qoruğumuzu minik avtomobili, kompyuterlər, printer, kserkslə təmin edib. Bu istiqamətdə görülən bu kimi işlər bizim məsuliyyətmizi birə-on artırıb. Odur ki, biz də bu unikal sənət əsərinin gələcək nəsillərə çatdırmaq üçün əlimizdən gələni əsirgəmirik. Belə ki, başqa muzey və qoruqların təcrübəsindən bəhrələnməklə işimizi günü tələbləri səviyyəsində qurmağa çalışırıq. Daxili imkanlardan yararlanaraq, buklet çap etdirmişik, “Qoruq Muzeyin Dostları” Birliyini formalaşdırmışıq. Fond materiallarını zənginləşdirmək məqsədilə qalaətrafı kəndlərin sakinləri ilə söhbətlər edir, əldə etdiyimiz eksponatları ofis otağımızda cəmləşdiririk. (Hələlik muzey otağımız yoxdur). Qoruq əməkdaşları qoruğa gələn turistlərin də siyahısını aparırırlar. Onların arzu və təkliflərıni toplayırlar. Əməkdaşlarımız fond materialları əsasında sərgilər təşkil edir, foto-albomlar düzəldirlər. Əməkdaşlarımız qoruqboyu - Gilgilçay səddi də daxil olmaqla ekskursiya mətni hazırlayıblar. Bu mətnə əsasən turustlərə qala barədə dolğun məlumatlar verilir. Hər il burada müxtəlif tədbirlər təşkil edilir. Bir sözlə, “Çıraqqala” həmişə diqqət mərkəzindədir. Çalışırıq və çalışacağıq ki, ata babalarımızın bizə qoyub getdiyi daş yaddaşımızı əbədi qoruyub saxlayaq”.

Amil Tağıyev

Zaman.- 2011.- 29-31 dekabr.- S. 3.