“Yunanıstan Azərbaycanla birbaşa əməkdaşlıqda maraqlıdır”

Yunanıstan Respublikası Avropanın cənub-şərqində, Balkan yarımadasında yerləşir. Bu ölkə Avropa Birliyi və Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının (NATO) üzvüdür. Ölkə yunan dilində “Hellas”, Avropa dillərində “Grek”, “Greece” və s. şəklində, “İliada”da isə “Axeylərin ölkəsi” olaraq adlandırılır.

Bu qədim ölkə ilə Azərbaycan arasında diplomatik münasibətlər var. 1992-ci ildə əsası qoyulmuş bu münasibətlər hazırda inkişaf etməkdədir. Yunanıstan da digər Avropa ölkələri kimi, Azərbaycan qazından pay almaq istəyir. Bu istiqamətdə iki ölkə arasında yüksək səviyyəli danışıqlar davam etməkdədir.

Yunanıstanın ölkəmizdəki səfiri İoannis Metaksas ilə iki ölkə arasındakı münasibətlərin dünənindən və bu günündən danışdıq. O, qarşılıqlı münasibətlərin perspektivindən olduqca ümidlidir.

- Cənab səfir, Yunanıstanın Bakıdakı səfirliyi ölkəmizdə fəaliyyət göstərən ilk xarici nümayəndəliklərdəndir. Səfirliyin tarixçəsi barədə məlumat verməyinizi xahiş edirik.

- Azərbaycanla Yunanıstan arasındakı ikitərəfli diplomatik münasibətlərin əsası 1992-ci ildə qoyulub. Gələn il bizim buradakı fəaliyyətimizin 20-ci ili tamam olacaq. Bakıdakı Yunanıstan səfirliyi öz fəaliyyətinə 1993-cü ildə başlayıb. Mən burada çalışan 5-ci səfirəm.

- Bu yaxınlarda Yunanıstan Prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə gəlmişdi. Səfər necə keçdi və ümumiyyətlə, iki ölkə arasındakı əlaqələrin hazırkı səviyyəsi necədir?

- Hər iki ölkə eyni coğrafi sahədə, geniş Qara dəniz hövzəsində yerləşir. Bu yaxınlıq ortaq maraqlar əmələ gətirir. Bu ortaq maraqlar da dövlətlərimizi və xalqlarımızı daha da yaxınlaşdırır. İkitərəfli münasibətlər hazırda çox yaxşıdır. Xüsusilə, son illərdə Azərbaycan və Yunanıstan arasında yüksək səviyyəli siyasi dialoq kursu inkişaf etməkdədir. Qarşılıqlı olaraq prezidentlərin və müxtəlif nazirlərin səfərləri bu dialoq kursunun inkişaf edib qorunmasında çox önəmli bir amil olmuşdur. Aprel ayında Yunanıstan Prezidenti Dr. Karolos Papuliasın Azərbaycana rəsmi səfəri çox məhsuldar oldu və əlaqələrimizin möhkəmlənməsinə çox böyük töhfə verdi. Mən əminəm ki, xalqlarımızın mənafeyi naminə bu əməkdaşlıq gələcəkdə daha da inkişaf edəcək. Neft və qaz sahəsi ilə əlaqəli olaraq vurğulamaq istərdim ki, 2007-ci ildə hər iki dövlətin adıçəkilən sahələr üzrə imzaladığı əməkdaşlıq memorandumu mühüm rol oynayır. Yunanıstan həmçinin bəyan edib ki, o, Avropa Birliyi ölkələri içində ilk dəfə olaraq, Azərbaycandan birbaşa qaz almaq istəyir. Bu arzu 2011-ci ildə gerçəkləşə bilər. Ümumi olaraq əldə edilmiş baza prinsiplərinə görə, Türkiyənin BOTAŞ şirkəti ilə Yunanıstanın DEPA şirkəti arasında imzalanmış və hazırda qüvvədə olan müqavilədə göstərilmiş illik 0,75 milyard kubmetr qaz satınalma öhdəlikləri Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinə keçəcək.

Bundan əlavə, Yunanıstan Azərbaycanla birbaşa əməkdaşlıqda maraqlıdır və buna hazırdır. Çəkilə biləcək yeni boru marşrutları - Türkiyə-Yunanıstan-İtaliya və Yunanıstan-Bolqarıstan xətləri sayəsində ölkəniz qazı birbaşa Avropaya ixrac edə bilər. Bütün Cənub-Şərqi Avropa bazarının təbii qaz ehtiyacı ildən-ilə artmaqdadır. Qeyd etdiyim layihələr həyata keçərsə, Yunanıstanın və regionun digər ölkələrinin tələbatının böyük hissəsi qarşılanacaq. Eyni zamanda vurğulamaq istərdim ki, Yunanıstanın enerji sahəsində çox böyük sərmayə imkanları var. Ola bilsin ki, bu, Azərbaycanı maraqlandıra bilər.

- Azərbaycanda yaşayan Yunanıstan vətəndaşları əsasən nə işlə məşğul olurlar?

- Səfirliyimizin əməkdaşlarından başqa, burada çox az sayıda Yunanıstan vətəndaşı fəaliyyət göstərir. Onlar da əsasən beynəlxalq təşkilatların tərkibində, beynəlxalq layihələrin gerçəkləşdirilməsində və ya turizm sahəsində çalışırlar.

- İki ölkə arasında qarşılıqlı tələbə mübadiləsi proqramı varmı?

- Azərbaycan ilə Yunanıstan arasında 1997-ci ildə ikitərəfli təhsil və mədəniyyət müqaviləsi imzalanıb. Bu müqavilə əsasında elm, təhsil və mədəniyyət sahələrində ikinci ikitərəfli proqram hazırlanıb. 2011-2013-cü illəri əhatə edən bu proqram hazırda qüvvədədir. Proqramın həyata keçirilməsi yolunda biz hər il azərbaycanlı tələbələrə Yunanıstanda təhsil ala bilmələri üçün təqaüd təklif edirik. Ümid edirik ki, gələcəkdə Azərbaycan da yunan tələbələrə təqaüd təklif edəcək.

- Bildiyiniz kimi, Dağlıq Qarabağ problemi bizim üçün əsas məsələdir. Sizin bu problemə münasibətiniz necədir?

- Heç kim uzun müddət davam edən və Cənubi Qafqazda sabitliyə və təhlükəsizliyə zərbə vuran münaqişədən məmnun deyil. Biz ümid edirik ki, problem Azərbaycan və Ermənistan arasında əldə ediləcək razılaşma əsasında sülh yolu ilə həll olunacaq. Biz beynəlxalq təşkilatları, ATƏT-in Minsk Qrupunun səylərini dəstəkləyirik.

- Ölkələrimiz arasındakı ticarətin həcmi nə qədərdir?

- Yunanıstan Statistika Mərkəzinin məlumatına görə, 2010-cu ildə Azərbaycandan Yunanıstana 12,84 milyon ABŞ dolları, Yunanıstandan Azərbaycana isə 13,21 milyon ABŞ dolları həcmində mal ixrac edilib. Təəssüflər olsun ki, bu rəqəmlər ölkələrimizin potensialından çox aşağıdır. Bizim münasibətlərimiz hər iki ölkənin mənafeyi üçün daha da genişlənməlidir.

- Ticarətin hansı sahələrində əməkdaşlıq daha genişdir?

- Bu gün Yunanıstandan Azərbaycana əsasən ərzaq, xəzlər və alüminium məhsulları gətirilir. Azərbaycandan Yunanıstana isə təbii ki, əsasən xam neft və neft məhsulları ixrac olunur. Əminəm ki, hər iki ölkə ixracatını artıra bilər. Azərbaycan Yunanıstana birbaşa olaraq qaz ixrac edə bilər, mənim ölkəm də buraya müxtəlif növ ərzaq məhsulları, texniki və elektron məhsullar, liftlər, tibbi avadanlıqlar, günəş enerjisi üçün panellər və digər məhsullar ixrac edə bilər.

- Çoxşaxəli fəaliyyəti özündə cəmləyən diplomatiya sahəsinə informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı necə təsir edir? Nəzərə alaq ki, diplomatlar yalnız siyasi məsələlərlə deyil, eyni zamanda iqtisadi məsələlərlə də məşğuldurlar.

- İqtisadi məsələlər hər zaman diplomatın işinin bir hissəsi olub. Mənə elə gəlir ki, diplomatların bu sahədə cəhdləri və səyləri həyati önəm daşıyır. Bundan başqa, informasiya texnologiyalarının inkişafı bir mənada bizim işimizi asanlaşdırır. Ona görə də mən bu inkişafı bir problem kimi görmürəm, əksinə, bunun faydalı olduğuna inanıram.

- Bu il Azərbaycanda “Turizm ili” elan olunub. Bu baxımdan ölkələrimiz arasında turizmi inkişaf etdirmək üçün nə etmək olar?

- Yunanıstan azərbaycanlı turistlər üçün açıq ölkədir. Bizim ölkəmizdə turizm üçün hər cür imkan var: yüksək səviyyəli xidmət, ən gözəl otellər və s. Azərbaycan xalqına Yunanıstandan bəhs etməyə ehtiyac yoxdur. Onlar bizim ölkəni yaxşı tanıyırlar. Ötən illərdə Azərbaycandan çox sayda turist ölkəmizə səfər edib. Mən inanıram ki, bu daha da artmalı və inkişaf etməlidir. Yunanıstanın Azərbaycandakı səfirliyi Azərbaycan turistlərinin viza məsələsini çox qısa vaxtda həll etməyə çalışır.

- Bakı ilə bağlı təəssüratlarınız da oxucularımız üçün maraqlı olardı.

- Bakı artıq Cənubi Qafqaz regionunun əhəmiyyətli paytaxtıdır. Bir çox diplomatik fəaliyyətlər və görüşlər burada baş tutur. Eyni zamanda Azərbaycanın iqtisadiyyatı, siyasəti daxildə və xaricdə inkişaf edir. Bakıda çalışan xarici diplomat kimi mənim üçün hər gün çox maraqlı və həvəsləndiricidir.

- Azərbaycanın digər şəhərlərində və bölgələrində olmusunuz?

- Bəli, Gəncədə, Şamaxıda, Lənkəranda, Qubada və Şəkidə oldum. Həmçinin Naxçıvana da getmişəm. Getdiyim bütün yerlər, həqiqətən, çox maraqlı idi. Ərazinizin kiçik olmasına baxmayaraq, ölkənizin çox fərqli təbiəti və iqlimi var.

ANAR QARAXANÇALLI

Zaman.- 2011.- 18-20 iyun.- S. 5.