“Hüquq və gömrük sahələri kimi, hərbi sahəyə də meyil olmalıdır”

Müharibə şəraitində yaşayan Azərbaycanda gənclərin hərbi vətənpərvərlik ruhunda formalaşması olduqca vacibdir. Dağlıq Qarabağ da daxil olmaqla, ərazilərimizin 20 faizinin hələ ki düşmən tapdağı altında olması gənclərin hərbi sahəyə marağının artırılmasını zəruri edir. Hərbi ekspert, ehtiyatda olan polkovnik-leytenant Üzeyir Cəfərovla bu mövzuda söhbət etdik.

- Üzeyir bəy, nəzərə alsaq ki, Dağlıq Qarabağ geri alınmayıb, deməli, müharibə hələ bitməyib. Ona görə də gənclərin hərbi vətənpərvərlik ruhunda böyüməsi önəmlidir. Bu baxımdan gənclərin hərbi xidmətə marağını artırmaq üçün medianın rolunu necə qiymətləndirirsiniz?

- Mən istərdim ki, torpaqlarının 20 faizi işğal altında olan bir dövlətdə yaşayan hər bir gəncin hərbi xidmətə marağı yüksək səviyyədə olsun. Bu marağın formalaşmasında medianın rolu böyükdür. Təəssüflər olsun ki, biz bu gün Azərbaycanda yayımlanan televiziya kanallarında bunu müşahidə edə bilmirik. Səhərdən axşama kimi çal-çağır, seriallar və digər mənasız verilişlər gənclərin formalaşmasına mənfi təsir edir. Təbliğat işi yalnız media ilə bitməməlidir. Mən hesab edirəm ki, bu gün Bakı küçələrində asılan plakatların əksəriyyəti hərbi vətənpərvərlik ruhunda olmalıdır. Bu plakatlarda hər cür müğənninin reklamı var, ancaq işğal olunmuş torpaqlarımızla bağlı heç bir məlumat yoxdur.

- Sizcə, Azərbaycanda hərbçilərə, Vətən uğrunda canından keçmiş Mübariz İbrahimov, Fərid Əhmədov kimi qəhrəmanlara istər cəmiyyət, istərsə də dövlət tərəfindən göstərilən münasibət qaneedici səviyyədədirmi?

- Mübariz İbrahimov, Fərid Əhmədov və digərləri son vaxtların qəhrəmanlarıdır. Əslinə qalsa, müasir Azərbaycanın müharibənin ilk illərində canlarından keçmiş xeyli sayda qəhrəmanları var. Ümumiyyətlə, Azərbaycanda bu sahədə görüləcək xeyli iş var. Qanunvericilik bazası təkmilləşdirilməlidir. Vətən uğrunda canını fəda etmiş gəncin dəfni yüksək səviyyədə təşkil olunmalıdır. Əsgər itirmək nə qədər acı olsa da, bu, reallıqdır ki, torpaqlarımız işğal altındadır, xidməti borcunu yerinə yetirərkən şəhid olan əsgərlərimiz də, çavuşlarımız da, zabitlərimiz də olacaq. Dövlət çalışmalıdır ki, gənclərə stimul versin. Onların mənzil və digər sosial problemlərinin həlli prioritet təşkil etməlidir. Hərbçiyə təkcə bir şəxsiyyət kimi yox, dövlətin qoruyucusu kimi münasibət bəslənilməlidir. Hərbçi dövlətin dayağı və bel sütunudur. Onlara hər cür qayğı göstərilməlidir ki, digər gənclərdə də bu sahəyə həvəs oyansın.

- Hazırda könüllü olaraq müddətdən artıq hərbi xidmət keçənlər var. Müşahidələrinizə görə, son zamanlar bu cür hərbi xidmət keçmək istəyənlərin sayında hansısa dəyişiklik varmı?

- Hər bir sahəyə həvəs ürəkdən gəlməlidir. İstər həkim, istər polis, istərsə də hərbçi ol, peşəni sevməlisən. Hərbinin öz tələbləri var. Orada yatmaq, durmaq, təlim keçmək rejimlədir. Ola bilər ki, müəyyən tapşırıqla bağlı sutkanın 24 saatını xidmətdə keçirəsən. Belə hallara tab gətirmək lazımdır. Gənclərimizdə həvəs var, amma bu sahəyə daha çox həvəs göstərilməlidir. Hüquq, tibb, gömrük və vergi sahələrinə həvəs göstərildiyi kimi, hərbi sahəyə də meyil olmalıdır.

- Hərbidə təcrübəli həkimlərlə yanaşı, peşəkar psixoloqlara da ehtiyac duyulması barədə fikirlər səsləndirilir. Bu məsələyə münasibətinizi bilmək istərdik.

- Çox böyük ehtiyac var. Bu məsələ yaralı yerlərimizdən biridir. Bizdə sovetdənqalma “zampalit” sistemi var. Əgər hərbi xidmətdə hərbi hissə komandiri əsgərin atasıdırsa, psixoloqlar, tərbiyəvi işlərlə məşğul olanlar onların analarıdır. Hərbidə yalnız psixoloqların deyil, din xadimlərinin də xidmətindən istifadə etməliyik. 90-cı illərin əvvəlində hərbi hissələrdə dinlə məşğul olan mütəxəssislər vardı, amma bu gün orduda belə mütəxəssislər yoxdur. Silah olan yerdə son dərəcə diqqətli olmaq lazımdır. Təsəvvür edin ki, dövlət dünyasını dəyişmiş hərbi qulluqçuya 11 min manat təzminat ödəyir. Amma bir psixoloqun saxlanmasına ildə heç 11 min manatın yarısı da xərclənməz. Bununla yanaşı, bir əsgər öldükdə ordunun nüfuzuna da xələl gəlir.

- Ali və orta məktəblərdə hərbi dərslərin keçirilməsinə münasibətinizi bilmək istərdik.

- Biz müharibə şəraitində olan bir dövlətik. Bu baxımdan, şübhəsiz, ali məktəblərdə hərbi kafedraların ləğvi mənfi haldır. Tələbələrin hərbi hazırlığının olması müharibə şəraitində olan bir dövlət üçün üstünlükdür. Belə gənclər gələcək üçün potensialdır. Hazırda təkcə Tibb Universitetinin hərbi kafedrası qalıb. Orta məktəblərdə ibtidai hərbi hazırlıq dərsləri keçilirdi. İndi isə bu dərslər “Gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı” adlanır. Ancaq bu dərslərdə silahlar əyani vəsait kimi uşaqlara göstərilmir.

Şübhəsiz, hərbi kafedralarda neqativ hallar olub. Zabit olmaq istəməyənlərə, yaxşı oxumayanlara da qiymətlər yazılırdı, onlara rütbələr verilirdi. Əlbəttə, bu, yolverilməzdir. Ümumilikdə götürəndə isə, hərbi kafedraların olması hərbi kadrların hazırlanmasına müsbət təsir edirdi.

- Gənclərin hərbi xidmətə həm psixoloji, həm də fiziki cəhətdən hazır vəziyyətdə getmələri üçün hansı tədbirlər görülməlidir?

- Tələbələr 50-100 nəfərlik qruplar halında hərbi hissələrə aparıla və onlara əsgərlərlə bərabər təlimlər keçirilə bilər. Azərbaycanın hərbi sahədə hər cür imkanları var. Sadəcə, bu işləri təşkil etmək lazımdır. Bu, xarici ölkələrdə təşkil olunur. Hərbi hissə komandırlərinin də marağındadır ki, gənclərə vətənpərvərlik ruhu aşılansın. Biz bu işləri görsək, bu, dövlətimizə çox böyük uğur və xeyir gətirər.

- Sizcə, hərb elmi Azərbaycan xalqına nə qədər doğmadır?

- Məhəmməd Peyğəmbərin belə bir hədisi var: “Beşikdən qəbrə kimi elm öyrən”. Bu kəlam hərb elmi üçün də keçərlidir. Azərbaycanda kifayət qədər hərbi məktəblər var: Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbi, Ali Hərbi Təyyarəçilik Məktəbi, Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi. Biz öz gənclərimizi müasir tələblərə cavab verə bilən kadrlar kimi hazırlamalıyıq. Azərbaycanın tarixində Mehmandarov, Vəkilov kimi dahi sərkərdələr olub. İkinci Dünya müharibəsində Həzi Aslanov, Mehdi Hüseynzadə kimi qəhrəmanlarımız olub. Demək ki, Azərbaycan xalqı döyüşkən xalqdır və əsgərlərimizin hərbi hazırlığı da daha peşəkar səviyyədə olmalıdır.

Zaman.- 2011.- 3-4 may.- S. 9.