Şaiq Həmidov: “London Olimpiadasında minimum 4 qızıl medal qazanmağı hədəfləmişik”

Əsası 1996-cı ildə qoyulan Azərbaycan Paralimpiya Komitəsinin idmançıları indiyə qədər iştirak etdikləri olimpiadalarda 4 qızıl, 5 gümüş və 6 bürünc medal qazanıblar. Qarşıda isə paralimpiyaçılarımızı 2012-ci ildə Londonda keçiriləcək olimpiya oyunları gözləyir. London Olimpiadasına dair planlarını öyrənmək üçün komitənin icraçı direktoru Şaiq Həmidovla həmsöhbət olduq.

- Şaiq müəllim, öncə komitənin keçdiyi inkişaf yoluna qısa nəzər salaq.

- Ölkəmizdə Milli Paralimpiya Komitəsi əlil idmançıları ətrafında toplayan “Mərhəmət” İdman Təşkilatının əsasında yaradılıb. Belə ki, “Mərhəmət”in Beynəlxalq Paralimpiya Komitəsinə müraciəti 1996-cı il, fevralın 9-da müsbət cavablanıb. İdmançılarımız həmin il ABŞ-ın Atlanta şəhərində keçirilən X Yay Paralimpiya Oyunlarında iştirak etmək hüququ qazandılar. İlk qatıldığımız paralimpiya oyunlarında ölkəmizi iki idmançı təmsil edib. Bunlar idmanın pauerliftinq növündə qüvvəsini sınayan Gündüz İsmayılov və yüngül atletikanın marafon qaçışı növündə yarışan Aleksandr Antofiydir. İdmançılarımızın hazırlıq müddəti az olduğundan onlar mükafatçılar sırasına düşə bilməyiblər. 2000-ci il XI Sidney Yay Paralimpiya Oyunları isə ölkəmiz üçün əlamətdar oldu. Belə ki, güllə atıcılığı yarışında təmsilçimiz Yelena Taranova gümüş mükafata layiq görülərək paralimpiya oyunları tarixində ölkəmizə ilk medalı qazandırdı. Qeyd edim ki, Sidneydə 3 idman növü üzrə 7 idmançımız mübarizə aparırdı. 2004-cü il XII Afina Yay Paralimpiya Oyunlarında daha uğurlu nəticələrə imza atdıq. 4 idman növündə 11 idmançı ilə təmsil olunduğumuz olimpiadada 4 medal qazandıq. Bunlardan ikisinin əyarı qızıl oldu. Cüdoçu İlham Zəkiyev və uzunluğa tullanma yarışında Oleq Panyutin fəxri kürsünün ən yüksək pilləsinə qalxıblar. İlhamın əldə etdiyi qızıl medal paralimpiya oyunları tarixində qazandığımız ilk yüksək əyarlı mükafat kimi tarixə düşüb. Afinada yüngül atletikanın qaçış növündə Zeyniddin Bilalov ikinci yerə çıxdığı halda, Yelena Taranova bu dəfə üçüncülüklə kifayətlənib. Bu nəticələr sayəsində millimiz Afina Olimpiadasında ümumkomanda hesabında 47-ci yerdə qərarlaşır. Sonuncu qatıldığımız XIII Pekin Paralimpiya Oyunlarında həm iştirak edən idmançılarımızın, həm də qazanılan medalların sayı artdı. Belə ki, 4 idman növündə qüvvəsini sınayan 18 idmançı ölkəmizə 10 medal gətirdi. Qazanılan medallardan ikisi qızıl, üçü gümüş və beşi bürünc oldu. Qızıl medallar cüdoçu İlham Zəkiyevin və yüngül atletikanın yadroitələmə növündə mübarizə aparan Oloxan Musayevin aktivinə yazıldı. Oloxan Çində dünya və olimpiya rekorduna (12 metr 49 santimetr) imza atdı. Hələlik, bu rekordu təzələyən yoxdur. Pekində ümumkomanda hesabında isə nəticəmiz 38-ci yer oldu. Məqsədimiz əlil insanları idmana cəlb etmək və onların sağlamlıqlarını bərpa etməyə şərait yaratmaqdır.

- Əlil insanları peşəkar idmana necə cəlb edirsiniz?

- Bizə müraciət edən əlil insanın öncə hansı idman növünə meyili olduğunu öyrənir, ardından isə onun tibbi təsnifatını müəyyən etmək üçün həkim komissiyasına göndəririk. Sonra məşqçilərin verdiyi qərar əsasında əlil insanın peşəkar idmanla məşğul ola bilib-bilməyəcəyini müəyyənləşdiririk. Peşəkar idmanla məşğul ola bilməyənlər bərpaedici idmana yönəldilir.

- 2010-cu il paralimpiyaçılarımız üçün hansı hadisələrlə yadda qaldı?

- Ötən illərdən fərqli olaraq, 8 idman növündə yarışan paralimpiyaçılarımız ümumilikdə 36 medal qazanıblar. Bunlardan 16-sı qızıl, 9-u gümüş, 11-i isə bürüncdür. 2010-cu ildə gənc atletimiz Elçin Muradov 100 metr məsafəyə qaçmaqda dünya rekorduna imza atıb (10,66 saniyə). Ötən ilin yekunlarına əsasən, Elçin Muradov, Yelena Taranova və Oloxan Musayev öz idman sahələri üzrə dünya reytinqinin birinci pilləsinə sahib çıxıblar. Bundan başqa, Türkiyədə keçirilən cüdo üzrə dünya çempionatında paralimpiyaçılarımız komanda hesabında birinci oldular. Ümumilikdə isə 2010-cu ili paralimpiyaçılarımız üçün uğurlu saymaq olar. 2009-cu ildə oturacaq voleybol, yəni ətrafları amputasiya olunmuş idmançılardan ibarət komanda yaratdıq. Həmçinin qol-bol idman növünə əlilləri cəlb etmişik. Məlumat üçün deyim ki, qol-bolda gözdən əlil idmançılar yarışır. Burada 1 kq 200 qram səsli topu eni 9 metr, hündürlüyü isə 1,5 metr olan qapıdan keçirtmək tələb olunur. Hər qapıda 3 idmançı dayanır. Hər iki komandamız olimpiya oyunlarında iştirak etmək üçün mütləq “A” kateqoriyasına vəsiqə qazanmalıdır. 2011-ci ildən isə atçılıq və badminton idman növlərinin inkişafına start vermişik. Beləliklə, əlil idmançılar komitəmizdə 10 idman növündə məşğul olmaq imkanı qazanıblar.

- Bəs komitənin bu ilə olan planları nədən ibarətdir?

- Bu il komitə öz qarşısına məqsəd qoyub ki, daha çox maliyyə vəsaiti xərcləyərək paralimpiyaçılarımızın iştirak edəcəyi yarışların sayını artırsın. Belə bir deyim var “10 məşq 1 yarışa bərabər deyil, 1 yarış isə 100-lərlə məşqi əvəz edir”. İdmançının çoxsaylı turnirlərdə mübarizə aparması onun formada qalmasına və təcrübəsini artırmasına kömək edir. Mövsümün ilk yarışı Yeni Zelandiyada keçirilən yüngül atletika üzrə dünya çempionatıdır. Cari ilin I rübündə London Olimpiadasına lisenziya xalı verən yarışlardan apreldə Türkiyədə, martda isə Dubayda keçiriləcək dünya oyunlarını vurğulaya bilərəm. Bizə maliyyə dəstəyi ayıran isə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyidir (ƏƏSN).

- Paralimpiyaçıların uğur qazanmaları üçün müvafiq şərait yaradılıbmı?

- 2008-ci ildə istifadəyə verilən Sumqayıt Olimpiya İdman Kompleksi sırf əlilllər üçün nəzərdə tutulub. Avropa standartlarına cavab verən kompleks MDB məkanında yeganədir. Kompleksdə əlillərin maneəsiz hərəkəti üçün panduslar düzəldilib. Burada bir gün ərzində 200 adam idmanla məşğul ola bilər. Qeyd edim ki, İran paralimpiyaçıları Sumqayıtda tez-tez təlim-məşq toplanışında olurlar.

- Bölgələrdə niyə paralimpiya idman kompleksləri yoxdur?

- Ölkəmizdə qeydiyyatda olan əlillərin sayı 400 mindir. Təbii ki, onların hamısı idmanla məşğul ola bilmir və ya olmaq istəmir. Nəticədə peşəkar idmanda qüvvəsini sınaya biləcək əlillərin sayı azlıq təşkil edir. Buna görə də bölgələrdə idman kompleksləri açmağa ciddi lüzum yoxdur. Biz ancaq bölgələrdəki ayrı-ayrı idman növlərinin təmsilçilikləri ilə əlaqə saxlayıb, onlardan əlil idmançılar barədə informasiya alırıq.

- Nazirlikdən başqa, hansı təşkilatlardan dəstək alırsınız?

- Açığı, nazirliyin komitəyə ayırdığı maliyyə vəsaiti bizə kifayət edir. Buna görə də digər təşkilatlara köməklə bağlı müraciət etməmişik. Bununla belə, bizə dəstək olan “Azercell” şirkətini və idmançılarımızdan 90-nın üzv olduğu “Neftçi” İdman Sağlamlıq Mərkəzini xüsusilə vurğulamaq istərdim. Nazirlik öz hesabına yarışlarda qalib adını qazanan idmançılara mükafatlar təqdim edir. Bundan əlavə, olimpiadaya lisenziya əldə edən paralimpiyaçılara yarış gününə qədər təqaüd təsis edilir. Bir sözlə, idmançıların geyimindən tutmuş, təlim-məşq prosesinə qədər bütün xərclərini nazirlik ödəyir.

- Legioner idmançıları milliləşdirmək fikriniz varmı?

- Komandaya legioner idmançı cəlb etmək haqqında fikirləşməmişik və indiyə qədər legioner paralimpiyaçımız olmayıb. Bildirim ki, azərbaycanlıya ərə gedən çeçen qadın yığmamızın üzvü olmaq üçün bizə müraciət etmişdi. Lakin onu həm Azərbaycan, həm də ümumvətəndaş pasportu olmadığından sıralarımıza qəbul edə bilmədik.

- Paralimpiyaçılarla işləyə bilən məşqçilər sarıdan çatışmazlıq yoxdur ki?

- Mütəxəssislərimizin hamısı yerli məşqçilərdir və komitəmizdə könüllü işləyirlər. Onlar məvacib almırlar. Məşqçilər idmançıların nüfuzlu turnirlərdə uğurlu çıxışı zamanı dövlətin onlara ayırdığı pul mükafatı ilə kifayətlənirlər. Yarışa çıxdığımız bütün idman növlərində məşqçilərimiz var.

- Ölkəmizdə paralimpiyaçılar arasında beynəlxalq yarışlar keçirmək barədə düşünürsünüzmü?

- Bu, bir az çətin məsələdir. Ölkəmizdə paralimpiyaçılar arasında ilk və yeganə beynəlxalq yarış 2007-ci ildə keçirilib. Həmin yarış kişi cüdoçular arasında Avropa çempionatı olub və Pekin Olimpiadasına lisenziya xarakteri daşıyıb. Ötən il də analoji yarışı keçirmək təşəbbüsü ilə çıxış etdik. Lakin Beynəlxalq Paralimpiya Komitəsi yarışın London Olimpiadasına lisenziya xalı verən turnir kimi deyil, adi yarış statusunda keçirilməsinə qərar verdiyindən imtina etdik. Çünki idmançılar belə yarışlarda çıxış etməkdə maraqlı deyillər. Qeyd edim ki, Londona vəsiqə verən yarışların ölkəmizdə təşkil edilməsi nəzərdə tutulmayıb.

- Şaiq müəllim, London Olimpiadasında qarşıya hansı məqsədlər qoyulub?

- Londonda daha çox medal qazanmaq və yaxud çoxsaylı idmançı ilə təmsil olunmaq barədə düşünmürük. Əsas hədəfimiz qızıl medalların sayını artırmaqdır. Çünki nə qədər çox idmançımız fəxri kürsünün ən yüksək pilləsinə qalxsa, ümumkomanda reytinqində bir o qədər irəliləmək imkanımız olacaq. Məqsədimiz London Olimpiadasında minimum 4 qızıl medal qazanmaqdır. Bunu reallaşdırmaq üçün isə idmançılara hər cür şərait yaradılıb. Londonda 6 idman növündə - cüdo, pauerliftinq, yüngül atletika, güllə atıcılığı, kamandan oxatma və üzgüçülükdə mübarizə aparmağı planlaşdırırıq. Artıq iki pauerliftinqçimiz - Elşən Hüseynov və Məhərrəm Əliyev Londona vəsiqəni təmin ediblər.

Məftun Salmanov

Zaman.-2011.- 22-24 yanvar.- S.5.