“Məqsədimiz Şəkini çiçəklənən rayona çevirməkdir”

Respublikamızın hər yerində olduğu kimi, son illərdə Şəkidə də geniş abadlıq, quruculuq işləri aparılmaqda və o, gündən-günə gözəlləşməkdədir. Buna paralel olaraq Şəki sürətli inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub. Təbii ki, bu işdə rayon rəhbərliyinin böyük xidmətləri var. Bütün bunları nəzərə alaraq Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elxan Usubov cənablarına müraciət etdik.

- Elxan müəllim, son illərdə Şəki sürətli inkişaf yoluna qədəm qoyub. Bu barədə birqədər geniş məlumat versəniz, elə bilirəm ki, oxucularımız üçün də maraqlı olardı...

- Bildiyiniz kimi, Şəki Azərbaycanın özünəməxsus, bənzərsiz, zəngin adət-ənənələrə, mədəniyyətə malik olan ən qədim şəhərlərindən biridir. Azərbaycan müstəqilliyini əldə etdikdən, o cümlədən ümummilli lider Heydər Əliyev Azərbaycana yenidən rəhbərlik etməyə başlayandan sonra Şəki özünün ikinci gənclik dövrünü yaşamağa başladı. Bunu ulu öndərin layiqli davamçısı olan Prezident İlham Əliyevin ötən ilin noyabr ayının 17-də Şəkiyə etdiyi səfər bir daha sübut etdi. Hörmətli Prezidentimiz rayonumuzda olarkən bir sıra sosial təyinatlı obyektlərin açılışında iştirak etmiş, özünün tapşırıq və tövsiyələrini vermişdir. Şəkiyə səfəri çərçivəsində 100 çarpayılıq Mərkəzi Xəstəxananın açılışında iştirak edən dövlətimizin başçısı Şəki ictimaiyyətinin nümayəndələri ilə görüşündə demişdir: “Bu yaxınlarda Şəkinin inkişafı ilə bağlı xüsusi sərəncam verilmişdir. Bu sərəncamın çox böyük mənası vardır. Təkcə ona görə yox ki, bu sərəncam əsasında Şəkinin abadlaşdırılmasına və tarixi binaların bərpasına 5 milyon manat vəsait ayrılmışdır. Əvvəlki dövrdə də vəsait ayrılmışdır, bundan sonra da ayrılacaqdır. Bu sərəncamın əsas mahiyyəti ondan ibarətdir ki, biz öz tarixi keçmişimizə, tarixi şəhərlərimizə daha böyük diqqətlə yanaşmalıyıq... Elə şəhərlər var ki, onların Azərbaycan tarixində, Azərbaycan xalqının formalaşmasında, Azərbaycanda dövlətçilik əsaslarının yaradılmasında xüsusi rolu vardır. Şəki o şəhərlərdəndir”.

Mən bir daha bütün şəkililər adından hörmətli Prezidentimizə Şəkiyə və şəkililərə göstərdiyi diqqət və qayğıya görə xüsusi minnətdarlığımı bildirirəm. Bu müstəvidə də mən 2011-ci ildə rayonumuzun sosial-iqtisadi inkişafını əks etdirən faktları diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm. Belə ki, 2011-ci ildə istehsalın əsas sahələrində ilkin hesablamalara görə 333 milyon 851 min manatlıq məhsul buraxılmışdır ki, bu da 2010-cu illə müqayisədə 37,4 faiz çoxdur.

2011-ci ildə pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 237 milyon 165 min manat olmuşdur ki, bu da 2010-cu ilə nisbətən 9,2 faiz çoxdur. Əhaliyə göstərilən pullu xidmətlərin həcmi isə 54 milyon 740 min manat olmuşdur. Bu göstərici də 2010-cu illə müqayisədə 21,8 faiz artmışdır.

2011-ci ildə rayonumuzda iqtisadi və sosial sahələrin inkişafına bütün maliyyə mənbələri hesabına yönəldilmiş investisiyanın həcmi 88 milyon 16 min manat olmuşdur. İstifadə edilmiş investisiyanın 93,4 faizi dövlət mülkiyyətinin, 6,6 faizi qeyri-dövlət mülkiyyətinin payına düşür. Əsas kapitala yönəldilmiş investisiyanın 88,5 faizi tikinti-quraşdırma işlərinə sərf edilmişdir. Bu əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 87,4 faiz çoxdur. 2011-ci ildə Şəki şəhərinin büdcəsinin yerli gəlirləri 100,8 faiz yerinə yetirilmişdir ki, bu da 2010-cu illə müqayisədə 8,3 faiz çoxdur.

- Əhalinin sosial müdafiəsi və işlə təminatı sahəsində vəziyyət necədir?

- Əhalinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdılması məsələsi həmişə bizim əsas diqqət mərkəzimizdədir. Bu müstəvidə də 2011-ci ildə rayonumuzda 2341 ailəyə Ünvanlı Dövlət Sosial Yardımı təyin olunmuşdur. Şəki rayonu üzrə hər bir ailə üzvünə təyin edilən Ünvanlı Dövlət Sosial Yardımın orta aylıq məbləği 23 manat 84 qəpik, hər ailəyə düşən orta aylıq məbləği isə 105 manat 56 qəpik təşkil etmişdir. Qeyd etmək lazımdır ki, aztəminatlı əhali tərəfindən xüsusilə Ünvanlı Dövlət Sosial Yardımının alınması məqsədilə yerli və yuxarı orqanlara müraciətlər daxil olmaqdadır. Təhlillər göstərir ki, əhali bu sahədə Qanunvericiliyin tələblərindən kifayət qədər məlumatlı deyil. Şəki rayonu Əhalinin Sosial Müdafiəsi Mərkəzi bu baxımdan əhali arasında maarifləndirmə işini gücləndirməli, mövcud olan neqativ halları aradan qaldırmalı, qanunvericiliyin tələblərinə ciddi əməl etməlidir.

Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Şəki Şəhər Şöbəsi 2011-ci ildə 25 min 975 nəfər əmək pensiyaçısına xidmət göstərmişdir. Əgər 2003-cü ildə pensiyaların orta aylıq məbləği 27 manat 19 qəpik idisə, 2012-ci il yanvarın 1-i tarixinə bu rəqəm 135 manat 85 qəpik olmuşdur. Bu, ötən dövr ərzində pensiyaların orta aylıq məbləğində 5 dəfə artım deməkdir. Rayonumuz üzrə 2011-ci ildə orta aylıq əmək haqqı 211,4 manat olmuşdur ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 11,9 faiz çoxdur.

Onu da deyim ki, rayonda 2011-ci ildə 1184 yeni iş yeri açılmışdır. Yeni açılmış iş yerlərinin 16,2 faizi yeni yaradılmış müəssisə və təşkilatların, 13,5 faizi mövcud müəssisə və təşkilatların, 70,3 faizi isə fiziki şəxslərin payına düşür.

Qeyd edim ki, Şəki Rayon Məşğulluq Mərkəzinə 2011-ci ildə 413 nəfər işaxtaran müraciət etmişdir. Hesabat dövründə 229 nəfər işə düzəlmişdir. İcra Hakimiyyəti başçısının sərəncamına əsasən 19 kvota yerinə 16 nəfər işə götürülmüşdür.

- Səki vaxtı ilə Azərbaycanın ən iri taxılçılıq rayonu hesab edilirdi. Bəs hazırda bu sahədə vəziyyət necədir?

-Kənd təsərrüfatının, o cümlədən taxılçılığın inkişaf etdirilməsi günümüzdə də əsas vəzifələrimizdən biridir. 2011-ci ildə rayonumuzda kənd təsərrüfatının inkişafı üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirilmişdir. Respublikamızın ən iri taxılçılıq rayonlarından biri olan Şəkidə istehsal olunan taxıl ölkəmizin ümumi taxıl istehsalının 10-15 faizini təşkil edir. 2011-ci ildə Şəkidə 238 min 585 ton taxıl istehsal olunmuşdur. Bu, 2010-cu illə müqayisədə 100 min ton çoxdur.

Əkin sahələrini, yaşayış məntəqələrini sel sularından mühafizə etmək məqsədilə Küngüt, Daşağıl, Zəyzid, Şin və Kiş çaylarında 954 min kubmetr həcmində təmizləmə işləri görülmüşdür.

- Şəkidə son illərdə tikinti işləri yeni vüsət alıb. Bu baxımdan tikinti sahəsində hansı işlər həyata keçirilib və ya keçirilməsi nəzərdə tutulub?

- 2011-ci ildə Şəki şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının sərəncamı ilə yaradılmış Şurada rayonumuzda həyata keçiriləcək bütün tikinti, təmir və yenidənqurma işlərinin layihələri müzakirə edilmişdir. Kollegial şəkildə təsdiq olunmuş layihələr əsasında hesabat ilində Şəkidə geniş abadlıq və quruculuq işləri aparılmışdır.

Şəhərimizdə olarkən Prezidentimiz demişdir: “Şəki indi yeni inkişaf mərhələsindədir. Bütün dövrlərdə bu şəhər Azərbaycan tarixində xüsusi yerə malik olub. Şəkinin inkişafı ilə bağlı əsas istiqamətlər müəyyən edilmişdir. Qısa müddət ərzində böyük layihələrin master-planı hazırlanmışdır və mənə təqdim edilmişdir. İndi o planın icrası başlanmışdır”.

2011-ci ildə tikinti, abadlıq-quruculuq sahəsində əsasən aşağıdakı işlər görülmüşdür:

Mirzə Fətəli Axundov adına mədəniyyət və istirahət parkında, şəhərimizin mərkəzində yerləşən Axundov büstünün ətrafında, Mirzə Fətəli Axundovun ev muzeyində abadlıq və yenidənqurma işləri aparılmış, M.F. Axundov prospektində yerləşən bir sıra binaların dam örtükləri, fasadları öz əvvəlki görünüşündə bərpa edilib.

Salman Mümtaz küçəsində yaşıllıq zolağının yaradılması və yağış sularının axıdılması üçün arxlar tikilib, Heydər Əliyev və M.Ə. Rəsulzadə prospektlərində yol kənarı məhəllə divarlarının daş və kərpiclə üzlənməsi işləri aparılıb, həyətlərə giriş darvazaları qədim memarlıq üslubunda, əsaslı surətdə bərpa edilib.

Salman Mümtaz küçəsində, Oğuz şossesində yol ayrıcında dairələrin yenidən qurulması başa çatdırılmış, Oğuz şossesində körpü quraşdırılmış və bu əraziyə çəkilmiş yola asfalt döşənmişdir.

H.Əliyev, M.Ə.Rəsulzadə, M.F.Axundov prospektlərində, Salman Mümtaz küçəsində müasir işıqlandırma sisteminin qurulması işi aparılıb, yeni yaşıllıq zolaqlarının, kiçik parkların salınması diqqət mərkəzində saxlanılıb, bir sıra çoxmərtəbəli ictimai yaşayış binalarının dam örtükləri, fasadları əsaslı təmir edilib.

Qeyd etmək istəyirəm ki, Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti ilə Arxitektura Şəhərsalma Komitəsi birlikdə Şəki şəhərinin Baş Planını hazırlamışdır. Baş Plana əsasən bir sıra infrakstruktur layihələrin həyata keçirilməsi, həmçinin, şəhərin qərbə doğru genişlənməsi, perspektivdə Oxud, İnçə, Kiş, Qoxmuq kəndlərinin də şəhər ərazisinə daxil olması nəzərdə tutulmuşdur. Heydər Əliyev Mərkəzinin, Bayraq Meydanının, Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti üçün yeni inzibati binanın inşası da nəzərdə tutulmuşdur. Təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, şəhərimizin Salman Mümtaz, 20 Yanvar və digər küçələrində inşa edilən ticarət və sosial təyinatlı obyektlər qaz xəttinin və yüksək gərginlikli elektrik xətlərinin altında inşa edilmişdir. Bütün qanunsuz tikililər həm, əhalinin gediş-gəlişi üçün narahatlıq yaradır, həm də orada işləyən insanların, ətrafda yaşayan əhalinin həyatı üçün birbaşa təhlükə törədir. İl ərzində şəhərimizin gözəlliyinə xələl gətirən bu kimi obyektlər qanuni şəkildə söküləcək, onlar üçün əlavə yerlər ayrılacaqdır. 2012-ci ildə Qarabağ müharibəsi əlilləri və şəhid ailələri üçün 36 mənzilli yaşayış binasının, qəzalı vəziyyətdə olan yaşayış evlərindən köçürülən sakinlər üçün 24 mənzilli yaşayış evinin, yetkinlik yaşına çatmayan uşaqlar üçün 30 yerlik ixtisaslaşdırılmış reabilitasiya mərkəzi və 25 yerlik sosial sığınacağın tikintisi nəzərdə tutulub. Eyni zamanda Şəki Dövlət Dram Teatrının və M.F Axundov adına kinoteatrın, bir sıra yaşayış binalarının fasadlarının və dam örtüklərinin əsaslı təmir edilməsi, ictimai binaların həyətlərində sakinlərin öz şəxsi vəsaiti hesabına tikilmiş və camaat arasında “Xeyir-şər” evləri adlanan tikililərin də təmiri, yenilərinin tikilməsi, sadə idman qurğularının quraşdırılması və idman meydançalarının yaradılması da planımızdadır. Bizim əsas məqsədimiz Şəkini yenidən respublikamızin ən inkişaf etmiş çiçəklənən rayonuna çevirməkdir.

- Əhalinin elektrik enerjisi ilə təminatı və qazlaşma sahəsində hansı işlər görülüb?

- 2011-ci ildə kommunal xidmət sahələrinin fəaliyyətinin günün tələbləri səviyyəsinə çatdırılması üçün müəyyən işlər görülmüş, əhalinin fasiləsiz elektrik enerjisi və təbii qazla təchizatı səviyyəsinin yüksəldilməsi daim diqqət mərkəzində saxlanmışdır. Amma Şəki Elektrik Şəbəkəsinin rəhbərliyinin işinə səhlənkar yanaşmasının nəticəsidir ki, əhali sektoru üzrə 38 min 335 abonentin cəmi 78-85 %-i ödənişə cəlb olunmuşdur. 2011-ci ildə təkcə əhali istehlakçıları tərəfindən 518 min 123 manat debitor borc qalığı qalmışdır. Təhlillər göstərir ki, əhali qrupunun üzərinə yazılmış borc abonentin ödədiyi vəsaitlə uyğunluq təşkil etmir. Başqa sahələr üzrə olan borclar hansısa şəkildə silinərək əhalinin və rayon ərazisində yaşayan məcburi köçkünlərin istifadə etdiyi elektrik enerjisi sərfiyyatı kimi yazılır. Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının istər şəhər ərazisində, istərsə də kənd və qəsəbələrdə keçirdiyi səyyar görüşlərdə qaldırılan məsələlərin əsas hissəsini əhalinin elektrik enerjisi ilə təminatında yaranan problemlər təşkil edir.

Ötən il Aşağı Küngüt, Oxud və Fazıl kəndlərinə təbii qazın verilməsi təmin edilmiş, yaşayış məntəqələrinin qazlaşdırılması istiqamətində işlər davam etdirilmişdir.

2011-ci il əhaliyə satılan təbii qazın ümumi dəyərinin ödənilməsi təmin olunsa da, əhali istehlakçıları üzrə yaranmış debutor borc qalığının ödənilməsi istiqamətində tədbirlərin gücləndirilməsi tələb olunur. 2011-ci ildə 181 yeni, 669 əvvəllər qazdan istifadə etmiş mənzil qazla təmin edilmiş, bir sıra qaz xətlərində yenidənqurma işləri aparılmışdır. Lakin rayonumuzun kəndlərinin qazlaşdırılması istiqamətində görülən işləri qənaətbəxş hesab etmək olmaz. 2012-ci ildə ən mühüm vəzifə daha çox yaşayış məntəqələrinin qazlaşdırılmasına nail olmaqdır.

- İçməli su problemi necə həll edilib?

- Son illər ölkəmizdə əhalinin içməli su təminatının yaxşılaşdırılması istiqamətində mühüm tədbirlər görülür, çox böyük layihələr həyata keçirilir. Təməli 2010-cu ilin dekabr ayında qoyulmuş Şəki şəhərinin su təchizatı və kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması layihəsinin birinci mərhələsi artıq yekunlaşmışdır. 2012-ci ilin mart ayında layihənin ikinci mərhələsi üzrə tikinti quraşdırma işlərinin həyata keçirilməsinə başlanmışdır.

- Təhsil sahəsində rayonda aparılan işlər sizi qane edirmi?

- Təbii ki, təhsil sisteminin, tədrisin, təlim-tərbiyə prosesinin yüksək səviyyədə təşkili daim diqqət mərkəzində saxlanmışdır. 2011-ci il sentyabrın 15-də Baş Kəldək kəndində inşa olunan 180 şagird yerlik yeni məktəb binası istifadəyə verilmişdir. Hazırda Şəki şəhər 5 saylı tam orta məktəb üçün 320 yerlik yeni tədris korpusunun, Şorsu və Aşağı Layısqı kəndlərinin hər birində 360 şagird yerlik, Çələbi Xan qəsəbəsində 180 şagird yerlik yeni məktəb binalarının tikintisi aparılır. Kiş kəndində Yaponiya hökumətinin vəsaiti hesabına inşa edilmiş yeni bir uşaq müəssisəsinin açılışı olmuş, 22 saylı uşaq bağçasının dövlət vəsaiti hesabına əsaslı təmiri davam etdirilir.

2012-ci ildə Şəki Şəhər Təhsil şöbəsinin yeni inzibati binasının, Əliyar kəndində 80 şagird yerlik ümumi orta məktəbin tikintisi, Baş Küngüt kəndində tam orta məktəbin əsaslı təmiri nəzərdə tutulmuşdur.

2010-2011-ci tədris ilində ali məktəblərə keçirilən qəbul imtahanlarında iştirak edən 1265 nəfər məzundan 513 nəfəri tələbə adını qazanmışdır. Təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, bir sıra təhsil müəssisələrinin göstəriciləri respublika üzrə orta göstəricidən xeyli aşağıdır.

Qəbul imtahanlarında iştirak edən 73 məktəbdən 14-dən 1 nəfər də olsun abituriyenti ali məktəbə daxil olmamışdır. Qudula, Daşüz, İbrahimkənd tam orta məktəblərinin abituriyentlərinin topladığı orta bal 100-dən aşağıdır. Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının statistik təhlillərinə əsasən rayonumuzda ədəbiyyat, tarix, coğrafiya, ingilis dili fənləri üzrə göstəricilər respublika üzrə orta göstəricilərdən aşağıdır.

-Əhaliyə tibbi xüdmət sahəsində vəziyyət necədir?

- 2011-ci ildə əhaliyə göstərilən tibbi xidmətin səviyyəsini daha da yüksəltmək məqsədilə səhiyyə müəssisələrinin maddi-texniki bazasının yaxşılaşdırılması istiqamətində işlər davam etdirilmişdir. 2011-ci il noyabrın 17-də Prezidentimiz İlham Əliyevin iştirakı ilə şəhərimizdə yeni, müasir, 100 çarpayılıq şəhər xəstəxanasının açılışı olmuşdur. Şəki Doğum Evi Kompleksində dövlət vəsaiti hesabına əsaslı təmir, Aşağı və Baş Göynük kənd xəstəxanaları üçün yeni binaların tikintisinə başlanmışdır.

Qeyd etmək lazımdır ki, bu gün səhiyyə sahəsində bir sıra ciddi problemlərimiz də qalmaqdadır. Xəstələrə göstərilən tibbi xidmət, bəzi həkimlərin peşəkarlıq səviyyəsinin aşağı olması, bununla bağlı xəstələrin digər regionlara üz tutması ən ciddi qüsurlarımızdan biridir.

- Mümkünsə, bir qədər də vətəndaşların şikayət və təklifləri barədə məlumat verərdiniz...

- 2011-ci ildə 867 nəfər vətəndaş Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısı tərəfindən qəbul edilmişdir. Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı tərəfindən təsdiqlənmiş qrafikə əsasən 47 səyyar qəbul keçirilmiş, qəbullarda 5076 nəfər iştirak etmişdir. Keçirilmiş qəbullarda 426 nəfər vətəndaş dinlənilmiş, 560 müraciət səslənmişdir. 2011-ci ildə Şəki şəhər icra hakimiyyəti başçısının sərəncamı ilə maddi yardım üçün müraciət edən vətandaşların sosial vəziyyəti, yaşadıqları evlərə təbii fəlakət nəticəsində və ya digər səbəblərdən dəymiş zərərlər barədə ayrı-ayrı təkliflərin araşdırılması ilə bağlı komissiya yaradılmışdır. 2011-ci ildə komissiya tərəfindən 147 nəfər vətəndaşa müxtəlif məqsədlər üçün 69 min 377 manat məbləğində maddi yardım göstərilmişdir.

Ötən il Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinə 3713 müraciət daxil olmuşdur. Müraciətlərin 2722-i vətəndaşlar tərəfindən, 991-i isə respublikanın yuxarı orqanlarından daxil olan müraciətlərdir. Daxil olan müraciətlərin 1123-ü müsbət həll olunmuş, 527-i qismən həll olunmuş, 801-i ilə bağlı müvafiq izahat verilmiş, 138-i əsassız sayılmış, 356-sı baxılmaq üçün müvafiq qurumlara, 643-ü isə aidiyyəti orqanlara göndərilmiş, 22-sinin icrası nəzərdə tutulmuş, qalanları isə icra olmuşdur .

2011-ci ilin dekabrında Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti regional televiziya kanalı olan “Kanal-S”-in imkanlarından istifadə edərək ilk dəfə “Açıq mikrofon” layihəsini həyata keçirmişdir. Vətəndaşların birbaşa icra başçısına ünvanladığı suallar yerindəcə cavablandırılmış, onların həlli nəzarətə götürülmüşdür.

- Səhv etmiriksə, 2012-ci ildə Şəkidə bir sıra yubileylərin keçirilməsi nəzərdə tutulub...

- Bəli, 2012-ci il şəhərimizin tarixində yubileylər ili kimi qalacaqdır. 2012-ci ildə biz M.F.Axundovun 200 illiyini, Xan Sarayının 250 illiyini, Şəki şəhər 5 saylı orta məktəbin 180 illiyini və “Şəhər Günü”nü bayram edəcəyik. Bu günlərdə isə daha bir xoş xəbər almışıq. 2011-ci ilin sentyabrında Rusiya Federasiyasının Tatarıstan Respublikasında TÜRKSOY-un 4-cü seminarında türk dünyasının qeyri-maddi mədəni irs paytaxtları seçilmişdir. Bizim Şəki şəhəri də həmin paytaxtlar arasındadır. Məhz bu çərcivədə il ərzində Şəkidə türk dünyasının müxtəlif tədbirlərinin keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.

Zaman.-2012.-14-16 aprel.- S.4-5.