Ayaz Babayev: “Alıcıların təxminən 20%-i supermarketlərin xidmətindən istifadə edir”

Son illər Bakıda bir-birinin ardınca çoxlu sayda supermarketlər açılır. Paytaxtın müxtəlif ərazilərində böyük market şəbəkələrinin sürətlə genişlənməsi müşahidə olunur. Müasirtələblərə cavab verən bu marketlər kiçik mağazaları və məhəllə dükanlarını sıxışdıraraq bazardan çıxarır.Belə demək mümkündürsə, ərzaq məhsullarına olan tələbatın ödənilməsində supermarketlər üstünlüyü ələ alırlar. Supermarketlərin üstünlükləri, eyni zamanda da bu sahədəki problemlərlə bağlı Bakının ən böyük supermarket şəbəkələrindən olan “Rahatmarket”in icraçı direktoru Ayaz Babayevlə söhbətləşdik.

- Ayaz müəllim, kiçik mağazalarla müqayisədə supermarketlərin əsas üstünlüyü nədir?

- Supermarketlərin əsas üstünlüyü odur ki, burada məhsulların çeşidi çox olur. Müştərilərə seçim imkanı verilir. Eyni zamanda qiymətlər də nisbətən ucuz olur. Ancaq buna baxmayaraq, hələ də kiçik mağazalara üz tutanların sayı kifayət qədərdir. Səbəb odur ki, insanlar ərzaq üçün uzağa getmək istəmirlər. Ancaq qeyd etdiyim kimi, məhəllə dükanlarında seçim imkanları məhdud olur. Üstəlik, supermarketlərilə müqayisədə məhsulun keyfiyyəti aşağı, qiyməti isə yüksək olur. Çünki supermarketlər məhsulu böyük həcmdə alırlar və bu zaman qiymətlər nisbətən aşağı olur. Həmçinin supermarketlərdə məhsulun saxlanma şəraiti və nəzarət imkanları kiçik dükanlarla müqayisədə daha yaxşı təşkil olunur. Supermarketlərin üstünlüklərindən faydalana bilmək üçün alış-verişi gündəlik deyil, həftəlik etmək lazımdır. Belə olarsa, məsafənin böyüklüyü əhəmiyyəti qalmır. Bu, həm də vaxta qənaət deməkdir.

- Bəzən çox kiçik ərazidə, 50-100 kvadratmetr sahədə yerləşən mağazaları supermarket adlandırırlar. Sizcə, bu nə qədər doğrudur?

- Bizdə supermarketlərlə bağlı standartlara əməl olunmur. Dediyiniz kimi, 100 kvadratmetrlik sahədə mağaza açırlar və deyirlər ki, bura supermarketdir. Supermarket daha geniş ərazidə fəaliyyət göstərməlidir. Avropada supermarketlər minimum 800 kvadratmetr ərazini əhatə etməlidir. Ən azı 6 kassa aparatı olmalıdır. Hesab edirəm ki, bizim ölkə üçün supermarketin sahəsi minimum 500 kvadratmetr, kassa aparatlarının sayı da 4-dən az olmamalıdır.

- Azərbaycanda supermarketlər yeni-yeni açılmağa başlasa da, inkişaf etmiş ölkələrdə supermarketlər tədricən sıradan çıxır və onların yerini hipermarketlər alır. Bilmək istərdik, hipermarketlərin supermarketlərdən əsas fərqi nədir?

- Hipermarketlərdə insanın ehtiyacları üçün nə lazımdırsa, almaq mümkündür. Əgər supermarketlərdə daha çox ərzaq, geyim, məişət avadanlıqları kimi məhsullar satılırsa, hipermarketlərdə mebeldən tutmuş, “skoç”a qədər istənilən məhsulu tapmaq mümkündür. Hipermarketlər olduqca geniş ərazini əhatə edir. Hipermarketlərin minimum 5 min kvadratmetr sahəsi olmalıdır. Burada müştərilərə ən azı 20 kassa aparatı xidmət göstərməlidir. Ancaq supermarketlərdən fərqli olaraq, hipermarketlərdə xidmət səviyyəsi daha aşağı olur. İnsanlar daha çox özləri-özlərinə xidmət edirlər.

- Bəs bizdə hipermarket adlandıra biləcəyimiz alış-veriş mərkəzləri varmı?

- Bizdə hipermarket yoxdur. Hipermarketlərin açılması üçün müəyyən zamana ehtiyac var. Supermarketlər yeni-yeni açılır. Əvvəlki illərlə müqayisədə supermarketlərdən iatifadə edənlərin sayı artsa da, hələ ki istənilən səviyyədə deyil. Aparılan araşdırmalar göstərir ki, alıcıların təxminən 20%-i supermarketlərin xidmətindən istifadə edir.

- Supermarketlərdə, eyni zamanda da sizin rəhbərlik etdiyiniz “Rahat market”lər şəbəkəsində elektron ticarət tətbiq olunurmu? Müştərilərin “onlayn” alış-veriş etməsi üçün şərait varmı?

- Hazırda “onlayn” satış supermarketlər səviyyəsində birbaşa olaraq həyata keçirilmir. Məlumat üçün bildirim ki, “Rahat market”lər şəbəkəsi olaraq, yaxın zamanlarda “onlayn” satışa başlamaq niyyətindəyik. Hazırda bu istiqamətdə hazırlıq işləri görülür. Bizim supermarketin “veb-səhifə”si fəaliyyət göstərir və “onlayn” satışı da bu “veb-ünvan”dan həyata keçirəcəyik.

- Bizdə müştərilər məhsulların qiyməti və çeşidləri barədə məlumat almaq üçün mütləq mağazalara baş çəkməlidirlər. Halbuki inkişaf etmiş ölkələrin əksəriyyətində supermarketlər “veb-səhifə”ləri vasitəsilə qiymətlər və çeşidlər barədə gündəlik məlumat verirlər.

- Qeyd etdiyiniz məsələ ilə bağlı da bir sıra layihələrimiz var. Bu layihələrin də üzərində ciddi şəkildə işləyirik. “Rahat market”lər şəbəkəsi olaraq, satdığımız məhsulların qiyməti və çeşidi barədə alıcılara gündəlik məlumat verəcəyik. Eyni zamanda müştərilər internet üzərindən istədikləri məhsulun digər göstəriciləri haqqında da geniş məlumat əldə edəcəklər.

- Bəzi supermarketlərdə müşahidə kameralarının və nəzarətçilərin sayı çox olur, bəzilərində də içəriyə çanta ilə daxil olmağa icazə verilmir. Nəticədə müştərilər özlərini narahat hiss edirlər...

- Hazırda supermarketlərdə oğurluq hallarının qarşısını almaq üçün əsasən insan resurslarından istifadə olunur. Avropa ölkələrində isə belə halların qarşısını almaq üçün xüsusi texnologiya tətbiq edilir. Satılan məhsulların üzərinə elektron lövhəciklər yerləşdirilir. Bu lövhəciklər vasitəsilə məhsullara nəzarət etmək imkanı olur. Məhsul kassa aparatından keçdikdən sonra bu lövhəciklər sistemdən çıxır. Belə olan halda da məlum olur ki, həmin məhsul satılıb. Bizdə bu texnologiyadan istifadə edən supermarketlərin sayı çox azdır. Ancaq bu texnologiyanın tətbiqi istiqamətində işlər görülür. Hesab edirəm ki, yaxın 1-2 il ərzində bizim supermarketlərdə də bu texnologiyadan istifadə olunacaq.

- Ayaz müəllim, bu gün paytaxt ərazisində neçə “Rahat market” fəaliyyət göstərir?

- Hazırda Bakıda “Rahat market” adı ilə 5 supermarket fəaliyyət göstərir. İlk “Rahat market” 2009-cu ilin iyununda Sumqayıt şosesində, ikincisi, 2010-cu ilin mayında “Papanin” deyilən ərazidə, Ceyhun Səlimov küçəsində, üçüncüsü, Səməd Vurğun küçəsində, “Təzə bazar”la üzbəüz, dördüncüsü isə, ötən ilin oktyabr ayında Həsən Əliyev küçəsində, İqtisad Universitetinin yaxınlığında açılıb. Sonuncu, 5-ci “Rahat market” isə bu ilin mart ayında Nərimanov rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən “MetroPark” ticarət mərkəzində açılıb. Sahəsinə görə ən böyük şöbəmiz Ceyhun Səlimov küçəsində yerləşən “Rahat market” hesab olunur. Bu şöbəmiz təxminən 2 min 600 kvadratmetr ərazini əhatə edir. Gələcəkdə yeni ünvanlarda da “Rahat market”lərin açılması nəzərdə tutulub.

ALLAHVERDİ CƏFƏROV

Zaman.-2012.-17-18 aprel.-S.9.