“Dünya Xocalı soyqırımını tanıyana qədər yorulmadan işləyəcəyik”

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) mətbuat xidmətinin rəhbəri Elman Abdullayev deyib ki, diplomatiyamız ölkəmizlə bağlı reallıqların dünya ictimaiyyətinə çatdırılması üçün ciddi cəhdlə çalışır. O, Xocalı soyqırımı, 20 Yanvar və 31 Mart olayları kimi hadisələrə siyasi-hüquqi qiymət verilənədək Azərbaycan diplomatiyasının dayanmayacağını vurğulayıb. Son vaxtlar beynəlxalq platformalarda ermənilərin uydurma iddialarına qarşı real hadisələrə əsaslanan faktların qoyulması istiqamətində bir sıra nailiyyətlər əldə olunub. Xüsusilə də Xocalıda baş vermiş qətliamın soyqırımı kimi tanınması üçün bəzi xarici ölkələrin parlamentlərində müvafiq qərarlar qəbul edilib. Azərbaycan diplomatiyasının məqsədyönlü fəaliyyəti nəticəsində Meksika Senatı və Pakistan Senatının Xarici əlaqələr komitəsindən sonra, Kolumbiya Senatı da Xocalıda baş verənləri soyqırımı kimi tanıdı.

Son vaxtlar beynəlxalq platformalarda ermənilərin uydurma iddialarına qarşı real hadisələrə əsaslanan faktların qoyulması istiqamətində bir sıra nailiyyətlər əldə olunub. Xüsusilə də Xocalıda baş vermiş qətliamın soyqırımı kimi tanınması üçün bəzi xarici ölkələrin parlamentlərində müvafiq qərarlar qəbul edilib. Azərbaycan diplomatiyasının məqsədyönlü fəaliyyəti nəticəsində Meksika Senatı və Pakistan Senatının Xarici əlaqələr komitəsindən sonra, Kolumbiya Senatı da Xocalıda baş verənləri soyqırımı kimi tanıdı.

XİN-in mətbuat xidmətinin rəhbəri Elman Abdullayev qəzetimizə müsahibəsində deyib ki, Azərbaycan diplomatiyası bu istiqamətdə fəaliyyətlərini bundan sonra da davam etdirəcək: “Azərbaycanın bu istiqamətdə fəaliyyətləri nəticəsində Pakistan Senatının Xarici əlaqələr komitəsi, Meksika və Kolumbiya senatları Xocalı soyqırımını tanıdı. Bu istiqamətdə işlər davam etdirilir. Dünya Xocalı soyqırımını tanıyana qədər biz yorulmadan işləyəcəyik. Ona siyasi və hüquqi qiymət verilənədək Azərbaycan diplomatiyası dayanmayacaq”. Müəyyən qüvvələrin dünya ictimaiyyətində Azərbaycan haqqında mənfi rəyin formalaşmasında maraqlı olduğunu xatırladan E. Abdullayev: “Azərbaycan bunun qarşısını almaq üçün dünyada öz çəkisini artırmağa çalışır, ikitərəfli münasibətləri genişləndirir, beynəlxalq tədbirlərdə iştirak edir, bir çoxuna isə evsahibliyi edir. BMT TŞ-nin qeyri-daimi üzvü seçilməyimiz də bunun tərkib hissəsidir. Bu halda Azərbaycan regional aktyordan beynəlxalq aktyora çevrilir”,- deyib.

- Elman müəllim, sizcə, ermənilərin uydurma iddialarının kökündə nə dayanır?

- Erməni icması bu uydurma iddianı öz siyasi gündəmlərinin tərkib hissəsinə çevirib. Bu məsələ olmayanda erməni icması gündəliksiz qalır. Çünki ermənilər öz uydurma iddialarından çıxış edərək, siyasətçiləri şantaj edirlər. Məsələn, uydurma iddianı tanımayacaqları təqdirdə, onlara səs verməyəcəklərini, seçkilərdə dəstəkləməyəcəklərini bildirirlər. Bu yolla ermənilər yerli siyasətçilərlə oyun oynayırlar və yerli siyasətçilərin imkanlarından istifadə etməklə öz şəxsi ambisiyalarını həyata keçirirlər. Nəticədə bu, regional birgəyaşayışa mane olur və regionda ölkələrarası əməkdaşlıq zəifləyir. Əslində vəziyyət Ermənistanın əleyhinə çevrilir və bu destruktiv mövqe Ermənistanı regiondakı iri layihələrdən təcrid edir. Bu da onu göstərir ki, ermənilərin xaricdəki icmaları Ermənistanın inkişafında maraqlı deyillər. Onlar ancaq bu günlərini düşünürlər, ancaq bugünkü siyasi gündəliklərini doldurmaqla məşğuldurlar.

- Azərbaycanın xarici ölkələrdə diplomatik nümayəndəliklərinin sayı xeyli artıb. Bu diplomatik korpuslar Azərbaycan reallıqlarının dünyaya çatdırılması baxımından hansı prinsipial dəyişikliklərə nail olublar?

- 100 il əvvəl hansısa hadisənin baş verdiyini iddia edən ermənilər 20 il əvvəl dünya ictimaiyyətinin gözləri qarşısında Xocalı soyqırımını törətdilər. Xocalı soyqırımı bu gün bütün faktoloji əsasa malikdir. Video və foto-görüntülər mövcuddur, soyqırımından əziyyət çəkənlər, hadisənin şahidləri bu gün də yaşayırlar. Xocalı soyqırımının tanıdılması üçün çox ciddi addımlar atılır. Tədbirlər keçirilir, akademik görüşlər təşkil olunur, məqalələr dərc edilir. Bu məsələdə Türkiyə bizə çox böyük dəstək verir.

Bütün bunlar ermənilərin ifşasına yönəlmiş addımlardır. Məsələ o həddə çatıb ki, ermənilər ucuz cığallığa əl ataraq, Xocalı soyqırımı ilə bağlı fotoları 100 il əvvəl özlərinə qarşı törədilmiş olaylar kimi təqdim etməyə çalışırlar.

Azərbaycanın bu istiqamətdə fəaliyyətləri nəticəsində Pakistan Senatının Xarici əlaqələr komitəsi, Meksika və Kolumbiya senatları Xocalı soyqırımını tanıdılar. Bu istiqamətdə işlər davam etdirilir. Dünya Xocalı soyqırımını tanıyana qədər biz yorulmadan işləyəcəyik. Ona siyasi və hüquqi qiymət verilənədək, Azərbaycan diplomatiyası dayanmayacaq.

- Deyə bilərikmi, Azərbaycanın diplomatik korpuslarının əsas işi buna yönəlib?

- Ümumiyyətlə, Azərbaycanın xaricdəki diplomatik nümayəndəliklərinin əsas işi ölkəmiz haqqında düzgün və dolğun məlumatların yayılmasına yönəlib. Xocalı soyqırımı, 20 Yanvar və 31 Mart olayları və digər məsələlər, əlbəttə, burada xüsusi yer tutur. Müəyyən qüvvələr var ki, Azərbaycanın əleyhinə rəyin formalaşmasında maraqlıdırlar. Azərbaycan bunun qarşısını almaq üçün dünyada öz çəkisini artırmağa çalışır, ikitərəfli münasibətləri genişləndirir, beynəlxalq tədbirlərdə iştirak edir, bir çoxuna isə ev sahibliyi edir. BMT TŞ-nin qeyri-daimi üzvü seçilməyimiz də bunun tərkib hissəsidir. Bu halda Azərbaycan regional aktyordan beynəlxalq aktyora çevrilir.

- Azərbaycan və Türkiyə arasında Yüksək Səviyyəli Strateji Əməkdaşlıq Şurası ilə bağlı birgə bəyannamənin imzalanmasının üzərindən il yarım vaxt keçib. Bu, iki ölkənin XİN-lərinin fəaliyyətinə necə təsir edib?

- Azərbaycan və Türkiyə arasında əməkdaşlıq sahələri çox böyük sürətlə artmaqdadır. XİN-lərimiz arasındakı əməkdaşlıq dərinləşməkdədir. Nazirliklərimiz arasındakı əməkdaşlığın ən önəmli faktoru isə əlaqələndirmə və məsləhətləşmə işlərinin aparılmasıdır. Beynəlxalq təşkilatlarda hansısa mövqe ortaya qoyulmalıdırsa, biz bir-birimizlə əlaqəli şəkildə mövqe ortaya qoyuruq, birgə addımlar atırıq. Biz “bir millət, iki dövlət” prinsipindən çıxış edirik və problemlərimizə qardaşlıq prizmasından yanaşırıq. Bu, strateji müttəfiqliyin də üstündədir. Bu, hər zaman belə olub və olacaq. Bu, ondan irəli gəlir ki, nümayiş etdirilən ortaq mövqenin arxasında ciddi əlaqələndirilmiş əməkdaşlıq dayanır.

- Məlumdur ki, Azərbaycan enerji resursları ilə zəngindir. Azərbaycan bu resurslardan xarici siyasətdə lazımi qədər istifadə edə bilirmi?

- Bu, Azərbaycanın geostrateji əhəmiyyətini artırır və ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında nə qədər mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini göstərir. Təbii ki, Azərbaycanın xarici siyasətində bu amillərdən istifadə olunur. Bu, Azərbaycanın xarici siyasətini gücləndirən, bu siyasətin daha effektiv şəkildə həyata keçirilməsini təmin edən amildir.

Bunun nəticəsidir ki, Avropa üçün Azərbaycanın geostrateji əhəmiyyəti artmaqdadır. Azərbaycan da bu imkanlarını bütövlükdə regionun inkişafına yönəldir. Gürcüstan bunun sayəsində böyük inkişafa nail olub.

- Qərb Azərbaycanı “Nabukko” layihəsinin mərkəzində görmək istəyir. Azərbaycan isə ehtiyatlı yanaşır. Azərbaycanın mövqeyində hər hansı dəyişiklik yoxdur ki?

- Azərbaycan bu məsələyə kommersiya prizmasından yanaşır. Biz hansısa layihənin siyasiləşdirilməsinin əleyhinəyik. Təbii ki, “Nabukko” geostrateji baxımdan önəmli layihədir. Lakin burada söhbət satıcıdan və alıcıdan gedir. Azərbaycan həm də tranzit ölkədir. Orta Asiyadan başlayan layihələrin keçdiyi ölkəyik. Həm ixracatçı, həm də tranzit ölkə kimi Azərbaycan Avropa üçün önəmli bir tərəfdaşdır. Bu məsələlərin reallaşmasında Avropa Birliyi bir sifarişçi kimi öz mövqeyini ortaya qoymalıdır. Biz də kommersiya baxımından bu layihəni əhəmiyyətli hesab edirik. Biz ilk gündən diversifikasiyanın, çoxşaxəliliyin tərəfdarı olmuşuq. Biz hesab edirik ki, diversifikasiya bütün sahələrdə təhlükəsizliyin qarantıdır.

- Qəbələ RLS ilə bağlı çoxsaylı iddialar var. Xüsusilə də, icarə qiymətləri ilə bağlı. 300 milyon dollardan söhbət gedir. Belə iddiaların həqiqilik payı nə qədərdir?

- Mətbuatda hər hansı rəqəmlər səsləndirilə bilər. Ancaq mən hansısa bir rəqəm haqqında məlumatlı deyiləm. Hələ biz hansısa rəqəmdən danışa bilmərik. Çünki Qəbələ RLS-in sonraki fəaliyyəti ilə bağlı danışıqlar aparılmaqdadır. Hazırda müzakirələr prosesi mərhələsindəyik. İndiki məqamda söylənilən rəqəmlər spekulyasiya xarakterli informasiyalardır. Ortada hələ nəticə yoxdur. Danışıqlar hələ davam edir.

- Danışıqları pozmaq istəyən qüvvələr istisna olunurmu?

- Təbii ki, müəyyən qüvvələr bunda maraqlı ola bilər. Ancaq hələ bir nəticə çıxarmağa tələsməyək. Danışıqların nəticəsini gözləyək. Bu, elə bir mərhələdir ki, ekspertlər hər bir detalı müzakirə edirlər.

- Ermənistanın Baş Naziri Tiqran Sarkisyan Rusiyanın “Kommersant” qəzetinə belə bir açıqlama vermişdi: “Əgər Moskva və Bakı Qəbələ RLS-in icarəsi ilə bağlı razılığa gələ bilməsələr, İrəvan öz ərazisində belə bir RLS-in tikilməsinə razılıq verə bilər”. Bu açıqlama nəyə hesablanıb, sizcə?

- Ermənistanda artıq bəyanatın biri bir qəpikdir. Ermənistanın siyasi arenası o qədər qeyri-ciddidir ki, prezidentləri və xarici işlər nazirləri başda olmaqla, bütün rəsmiləri çox anormal bəyanatlarla çıxış edirlər. Onların verdikləri bəyanatlar artıq öz əhəmiyyətini itirib. Ümumiyyətlə, Ermənistanın bəyanatları kimisə nədəsə günahlandırmağa, böhtana yönəlib. Onlar xəstə adamın problemlərini sağlam adamın üzərinə yıxmaq yolunu tutublar. Belə bəyanatlar erməni liderlərini öz xalqı qarşısında etibardan salır.

- İran məsələsi dünyanın gündəmindən düşmür. Azərbaycanın bu regionda yerləşməsi baxımından bu, bizi də birbaşa maraqlandıran məsələdir. Qərb mətbuatında gedən müxtəlif informasiyalarla Azərbaycanı sanki İranla bağlı məsələdə bir oyunun parçasına çevirmək istəyirlər. Siz necə fikirləşirsiniz?

- Əvvəla, Azərbaycan bu bölgənin ölkəsidir. Hər bir ölkə öz bölgəsində sülhün olmasını istəyir. Bizim xarici siyasətimizin kökündə dayanan əsas məsələ mehriban qonşuluq siyasətidir. Mehriban qonşuluq siyasəti qarşılıqlı hörmət və ölkələrin bir-birlərinin daxili işlərinə qarışmamasına əsaslanır. Biz bunu Naxçıvanda tədbirin təşkili ilə sübut etdik. Türkiyə, İran və Azərbaycanın XİN başçılarının imzaladıqları bəyanatda ölkələrin bir-birlərinə qarşı mehriban qonşuluq siyasəti yürütmələri, əməkdaşlıq sahələrinin genişləndirilməsi və öz ərazilərindən başqa ölkələrə qarşı istifadə edilməməsi açıq şəkildə öz əksini tapıb. Bununla biz göstərdik ki, hər hansı ölkənin maraqlarına xidmət edərək, öz ərazimizi İrana və ya digər ölkəyə qarşı istifadə etməyəcək və buna yol verməyəcək. İkincisi, İranda bizim soydaşlarımız yaşayır və onların sayı çoxdur. Azərbaycan heç vaxt razı olmaz ki, öz soydaşlarına hər hansı xələl gəlsin.

Ümumiyyətlə, biz fikirləşirik ki, İranla bağlı məsələnin sülh yolu ilə həlli üçün diplomatik imkanlar hələ tükənməyib. Bu imkanları daha da artırmaq lazımdır ki, müəyyən nəticələr əldə olunsun. Biz ermənilərdən fərqli olaraq, regionun gələcəyinə biganə deyilik. Ermənistan bu gününü, biz isə gələcəyi düşünən ölkəyik. Əvvəla, ona görə ki, biz regionun böyük ölkəsiyik. Regionun ümumi iqtisadiyyatının 83 faizi bizim payımıza düşür. Biz həmişə öz davranışlarımızla regionun sülhünə töhfə vermək istədiyimizi göstərmişik. Bu cür addımlar atmış ölkə, təbii ki, regionda sülhdə maraqlıdır.

Əlbəttə, Azərbaycan həmçinin onun tərəfdarıdır ki, İranın nüvə proqramı sülh məqsədi ilə inkişaf etdirilsin. Bizim regionumuz nüvə silahından azad olsun.

Azərbaycan İsraildən də, İrandan da, Rusiyadan da, Belarusdan da, Ukraynadan da silah alır. “Filan ölkədən niyə silah alırsınız” iradını biz, əlbəttə, qəbul etmirik. Bizim aldığımız silahların hamısı müdafiə xarakterlidir. Unutmamalıyıq ki, Azərbaycanın 20 faiz ərazisi işğal altındadır və bu səbəbdən öz müdafiə potensialımızı gücləndirmək bizim beynəlxalq hüquqa əsaslanan haqqımızdır.

NATİQ PƏNAHLI

Zaman.-2012.-28-30 aprel.-S.9.