Burhan Çaçan: “Yar-yar” dediyimə baxmayın, qızı anam bəyəndi, evləndim”

Sənətini hər kəs bilir, amma həyatı haqqında, demək olar ki, bir şey bilmirik. Hər zaman albomları, türküləri ilə gündəmə gəldi. Nə hansısa qeyri-etik görüntüləri yayımlandı, nə də jurnalistlər qapısında yatdılar. Sadəcə, bildilər ki, bu qapıdan maqazinə material çıxmaz. Amma üz-üzə oturub dərdləşəndə Burhan bəyin o qədər də sirli, gizli adam olmadığı açıq-aşkar görünür. Sadəcə bəziləri kimi şəxsi həyatını başqalarının gözü önündə sərgiləməyi sevmir, kimsənin onun ailə həyatından xəbər tutmasını istəmir. Yəni tipik Anadolu kişisi. Bir yerə gedəndə xanımını özü ilə aparmağı sevməz və əslində elə xanımın da istədiyi budur. Amma xanıma məsləhət etmədən qərar qəbul etməyi də sevməz. Atası Ağrıda bir ağa, amma siyasətə girib, başı müsibətlər çəkmiş, lideri Menderesin ardınca getdiyi yolda ipin ucundan dönmüş keçmiş “ədalət”çi.

12 uşaqlı bir ailənin 9 oğlundan və Türkiyənin ən güclü səslərindən biri, möhtəşəm sənəti və mütəvazi həyatı ilə sənətçi və iş adamı

- Burhan bəy, nə zaman oxumağa başladınız?

- Hələ uşaqlığımdan bilirdim ki, yaxşı səsim var. Amma oxumağı sevmirdim. İbtidai məktəbdə heç oxumadım. Böyüyəndə iş adamı olmağı xəyal edirdim.

- Siz Ağrıdan bir ağa oğlusunuz...

- Bəli, Ağrıdan, amma kasıb-kusub ağasının oğluyam. Biz Ağrının Eleşkirt rayonundanıq. O tərəflərdə ailələr çoxuşaqlı olduğundan bir kənd bir kişinin belindən gələnlər olur. Atam 11 kəndin ağasıdır, hamısı da qohum, doğma, hamısı da kasıb. Bizim gördüyümüz ağalar sizin filmlərdə gördüyünüz ağalara bənzəməz. Atam, babam, babalarım xeyir-həsənatı çox sevən adamlar olublar. Atamın süfrəsini, demək olar ki, hər zaman açıq görmüşəm.

- Ailədə neçə uşaq idiniz?

- 9 qardaş, üç bacı. Mən 11-ciyəm. Böyük qardaşlarım məni çox sevib, ərköyün böyüdüblər, amma bir dəfə də olsun, ailədə ədəb-ərkanı pozduğumu xatırlamıram. Qardaşlarım evdə məni oxudardılar. Mən də səsimi başıma atıb oxuyardım. Bəzən də o qədər oxuyardım ki, qardaşlarımdan kimsə “daha baş-beynimiz getdi, qurtar”,- deyərdi. Mən də bilərdim ki, nəsə kefi yoxdur, yoxsa belə deməz, inad eləməz, kəsərdim. Amma atamın oxumağımı bilməsini istəməzdim. Bizim tərəflərdə oxuyanları çox da sevməzlər, onlara “zurnaçı-davulçu” deyərlər.

- Bəs necə oldu ki, yarışlara qatıldın, şöhrət qazandın? Atanız buna necə razılıq verdi?

- Allahdan aşağı anamın və qardaşlarımın istəyi ilə bu yola girdim. Atamı da onlar yumşaltdılar. Onlar inanırmışlar ki, mən bu yolda uğur qazana bilərəm.

- 14 yaşın olanda onların bu inamını doğrultdun. Ərzurumda keçirilən mahnı müsabiqəsini deyirəm. Bu necə oldu?

- Yadıma düşəndə hələ də gülməyim gəlir. Bizim Ərzurumda da evimiz vardı. Anam və qardaşlarım bu işi düzüb-qoşmuşdular. Uşaqlıq illərimin çoxunu o evdə keçirmişəm, yəni bir az da ərzurumlu sayılıram. Yerli türküləri daha çox sevirdim. Ərzurum, Sivas, Əlazığ, Kırşəhir, Diyarbəkir, Ağrı vilayətlərinə məxsus elə türkülər oxuyurdum ki, çox məşhurların onlardan xəbəri olmazdı. Ağrıda Azərbaycan mahnıları çox sevildiyindən onlardan da çox oxuyurdum. O müsabiqə TRT ilə canlı yayımlandı və mən şöhrət yolunun ilk pilləsinə orada ayaq basmış oldum.

- Bəs atanız bundan xəbər tutanda hirslənmədi ki?

- Mənim atam o qədər də sərt, əsəbi adam deyil. Əgər o mənə “oxuma” deyə israr etsəydi, ağzımı da açmazdım. Amma demədi, sadəcə, mənim “zurnaçı-davulçu” olmağımı istəmirdi, ilk çıxışımı görəndən sonra etirazını belə dilinə gətirmədi. Mənim oxumağımdan xəbər tutmağına gəlincə, bu lap nağıl kimidir. Demək, mən televizorda oxuyuram, anam da deyir ki, oxuyan Burhandır, kişi baxır deyir ki, Burhanın orda nə işi var? Yəni inanmır. Anam sözünü bir də təkrarlayanda atam deyir ki, hər kimdisə, yaxşı oxuyur, özü də Burhana çox oxşayır. Yazıq kişi oxumağımı eşitməmişdi axı. Axır ki, mahnının sonuna yaxın kişi inanır ki, oxuyan oğludur. İndi də bu söhbət ailəmizdə zarafatla xatırlanır.

- Və bir gün Ankaraya, TRT-nin canlı yayımına dəvət aldınız, ardınca da disklər, sərvət, şöhrət...

- Bəli. Halit Kvançın proqramına qonaq oldum. Halit abi “Ağrıdan bir dəliqanlı gəlib” deyə məni tamaşaçılara təqdim elədi. Çox həyəcanlıydım, oxudum, deyəsən, yaxşı alındı. Ardınca da dəvətlər gəldi. İstanbuldan Nəşə Karaböcəyin təklifini qəbul etdim. 1980, 81 və 82-ci illərdə 3 albomum çıxdı. Həmin illər mənim şöhrət illərim oldu. Albomlarım yaxşı gəlir gətirdi, yəni cibimiz pul gördü (gülür). Amma hər zaman özümü nəzarətdə saxlayıb, tez-tez “Burhan qudurma, Burhan həddini bil” deyirdim. Ailəmlə münasibətimi heç zaman kəsmədim. Hər işdə onların fikrini öyrənirdim. İnanın ki, atam “o sənəti burax, kəndə gəl” desəydi, etiraz etmədən onun dediyini edərdim.

- Yəni bu qədərmi ailəyə, böyüklərinizə bağlı adamsınız?

- Mən evlənəndən sonra atam 6 il bizimlə bir evdə yaşadı. Bizdə böyüklərə hörmət məsələsində qüsur olmaz. Böyük bir söz dedimi, vəssalam, daha müzakirə edilməz. Biz böyüklərin dizinin dibində yetişməyi sevərik. Evin qızı, gəlini başını qaldırıb böyüyə cavab qaytara bilməz.

- Deyəsən, atanızın həyatı çox keşməkeşli olub?

- Atam gəncliyində rəhmətlik Menderesin “Ədalət” partiyasının bizim rayon şöbəsinin sədri olub. 1960-cı ildə dövlət çevrilişi baş verəndə atamı da tuturlar və Yassıadada Menderesin yatdığı həbsxanada yatırırlar. 6 il sonra buraxırlar, sonra da Sivasa sürgün edirlər. O dövrdə məşhur “55-lər hadisəsi” var, yəni cənub-şərq vilayətlərindən şeyxi, ağanı, siyasi həyatda fəal olanı sürgünə göndərirlər. Atam da onlardan biri olur.

- Özünüz də siyasətdən az çəkməmisiniz...

- Mən də 1997-ci ildə baş verən çevrilişdə siyasətin ağır üzü ilə tanış oldum. “Rifah” partiyasından deputatlığa namizəd olacaqdım. Şöhrətin zirvəsindəydim. Bir anda hər şey alt-üst oldu.

- İndi də AK Partiya iqtidarına rəğbət göstərdiyinizi bilirik.

- Mən ilk gündən bu partiyanın Türkiyəyə xidmət edəcəyinə inanmışdım. Hər yerdə də tərəfini saxlayırdım. O zaman mənə qarşı çıxanların çoxu indi özlərini hökumətin qanadı altında yaxşıca rahatlayıblar, hamı yalan olub, bunlar ərdoğançı çıxıblar. Mənimsə kimsənin qayğısına ehtiyacım yoxdur. Öz işimin başındayam. Qulun qulu olmaq da bizə yaraşmaz.

- İş demişkən, siz sənətlə yanaşı, həm də iş həyatında varsınız. Bunu nə ilə bağlayırsınız? Əlavə qazanc kimi, ya?..

- Doğrudur, İstanbulda Nişantaşı səmtində Valicaddəsi məhəlləsində bir otel işlədirəm. Ümumiyyətlə, mən iş həyatını sevirəm. Boş dayanmaq mənə görə deyil. O ki qaldı, pul-para məsələsinə, bütün bunlar bəsit şeylərdir, amma özünə müsəlman deyən insan gərək fəal olsun, çalışsın, qazansın və halal xərcləsin. Həyatıma baxsanız, yəni gündəlik nə yeyib-içdiyimi, nə xərclədiyimi görsəniz, bəlkə də, təəccüblənərsiniz. Adam sadə yaşamalıdır, pul insanı dəyişirsə, demək, o adamın problemi var.

- Son zamanlar daha çox dini mahnılar oxuyursunuz, bu nə ilə bağlıdır?

- Hər şeyimizi Allah verib. Bəzən oturub düşünürəm ki, verdiyi bu qədər nemət qarşısında mən Rəbbimə nə qədər şükür edirəm? Təsəvvür edirsinizmi, mənim qırtlağıma bir gəlir qapısı verib, yəni bu həyatda çox şeyə səsimlə nail olmuşam. Bu, Allahın bir lütfüdür mənə. Amma bəndə də gərək Allahın verdiyinin zəkatını verə. Nə qədər “Leyla” deyib fəryad etmək olar? Bəs bu könül nə zaman “Mövla” deyib inləyəcək? İnsanın ürəyi hər atışında “Allah” deyir. Amma o ürəyi gəzdirən insan yetərincə şükür edirmi? Əməllərimiz Allah rizasına uyğundurmu? Hər hansı bir işə hansı niyyətlə başlayırıq? Sabah Allahın hüzuruna çıxanda başımızı qaldırmağa üzümüz olacaqmı? Olacaqsa, üzümüzü ağardan əməllərimiz olacaqmı, nə cavab verəcəyik? Həyat boşuna deyil. Hamımız öləcəyik. Hər kəs də bir az oradan bura, yəni ölümdən həyata baxmağa çalışmalıdır. Mənim oxuduqlarıma gəldikdə, Yunus Əmrənin şeirləri sanki ruhumun tərcümanıdır və onları oxumaq sanki zikr kimi gəlir mənə. Bu yaşdan sonra mənə “ay qız, səni sevirəm, sənsiz ölürəm” kimi bayağı, ucuz şeylər oxumaq ayıbdır.

- Elə sevgidən söz düşmüşkən, necə ailə qurdunuz? Ailədə səlahiyyətləri necə bölüşmüsünüz?

- Mənim sənətə gəldiyim illərdə, özü də İstanbul kimi nəhəng bir şəhərdə yolundan azmaq o qədər də çətin məsələ deyildi. Hər zaman “Allahım, qoyma yolumdan azım” deyə dua eləmişəm. O illərdə ucqar kəndlərdən, şəhərlərdən gəlib İstandulda şöhrət, sərvət burulğanına düşənlər o qədər çox oldu ki... Hamısı da batıb getdilər.

Yoldaşımı mən seçməmişəm. Dayım evdə pıçıldayıb, bizimkilər gedib baxıblar, bəyəniblər, mən də etiraz eləməmişəm. Sonra qarşılıqlı araşdırmalar başlayıb, onlar bizi, bizimkilər də onları öyrəniblər və nəticədə məşvərətdən müsbət qərar çıxıb. Yəni mənim o albomlarda “yar-yar” dediyimə baxmayın, anam bəyənib, mən də qəbul etmişəm. Allaha çox şükür, heç birimiz narazı deyilik. Yoldaşım əslən Bitlisdəndir, dindar bir ailənin qızıdır. İki övladımız var: Məhəmməd Kutsal, Məhəmməd Furkan. Adları yoldaşım seçib. Kutsalın 21 yaşı var, tələbədir, Furkanın 17. Övladlarımla dostam. Allahıma çox şükür ki, tərbiyəli, əxlaqlı uşaqlardır. Bu zamanda uşaq tərbiyə etmək çox çətin işdir. Evdə səlahiyyət bölgüsünə gəldikdə, hər şeyi qarşılıqlı hörmət əsasında həll edirik. Yəni kişinin kişi yeri var, xanımın xanım. Xanım Allahın əmanətidir, gərək bunu unutmayasan. Mən bir iş görmək istəyəndə onunla məsləhətləşirəm. Bir yerə gedəndə ona deyirəm. Bilmək onun haqqıdır. Amma mənim yanıma düşüb harasa getməyi sevmir. Allahımıza çox şükür, beləcə yaşayıb gedirik, sonumuz xeyir olsun!

GÜLZAR

Zaman.-2012.-21 dekabr.-S.7.