“Onun hər plakatı bir tarixi mənbədir”

Rəssamlıq insanın mənəvi duyğularını cəmiyyətlə bölüşməyin ən maraqlı, ən gözəl yoludur. Əsas odur ki, rəssam fırçasını duya, rənglərin sehrindən baş çıxara biləsən. Ömrünü rəssamlığa həsr etmiş şəxslərdən biri də Rəssamlar İttifaqı və Jurnalistlər Birliyinin üzvü Kirman Abdindir. Oxucularımız, yəqin ki, Kirman bəyi tanıdılar. Belə ki, o, uzun müddət redaksiyamız tərəfindən ərsəyə gətirilən “Tumurcuq”da da fəaliyyət göstərib.

Bu günlərdə Kirman Abidinin Vəcihə Səmədova adına Sərgi Salonunda təşkil edilmiş “Əsrlərin yaddaşı - nəsillərin yaddaşı” adlı bədii plakat sərgisi sənətsevərlərə onun daxili aləmi ilə bir daha tanış olmaq imkanı yaratdı. Sərgidə qrafikanın plakat janrında 50 ədəd əsər təqdim olunmuşdu ki, bunların əksəriyyəti Qarabağ problemini, erməni vəhşiliyini özündə əks etdirirdi. O plakatlarda düşmən tapdağı altında inləyən Şuşanın, Laçının, Kəlbəcərin, Ağdamın və bu kimi neçə-neçə bağrı yağı güllələri ilə dəlinmiş torpaqlarımızın hayqırtısını eşitməmək mümkün deyildi. Qeyd edək ki, bu, rəssamın sayca ikinci sərgisi idi.

Kirman Abdin bizimlə söhbətində əksəriyyəti siyasi məzmun daşıyan əsərləri barədə belə açıqlama verdi: “Məqsədim əsrlər boyu xalqımızın başına gətirilən müsibət və dəhşətləri bu və ya digər formada gənclərə, gələcək nəsillərə çatdırmaqdır. Qoy gənclərimiz geriyə baxanda faciələrimizi görsünlər və bunu yaddaşlarında əbədi həkk etsinlər. Əks halda, onlar dəhşətlərlə, həmçinin qəhrəmanlıqlarla dolu keçmişimizdən çox uzaq düşəcəklər. O ki qaldı bu kimi fikirlərimin plakat janrında çatdırmağıma... Mənim fikrimcə, əsrlər boyu xalqımızın başına gətirilmiş müsibətləri gələcək nəsillərə çatdırmaqda rəssamlar üçün plakat janrı daha mükəmməldir”.

Qeyd edək ki, son vaxtlar ölkəmizdə plakat janrında bir süstlük yaranmışdı. Bu mənada Kirman Abdinin həmin janra yeni nəfəs gətirdiyini söyləmək olar. Elə Xalq rəssamı Fərhad Xəlilov da bu məsələni xüsusi vurğuladı. Azərbaycan Karikaturçu Rəssamlar Birliyinin sədri, Əməkdar incəsənət xadimi, sənətşünaslıq namizədi Bayram Hacızadə isə Kirman Abdinin eyni zamanda karikatur janrında böyük uğurlar qazandığını vurğuladı. Onun sözlərinə görə, Kirman bəy bu janr üzrə beynəlxalq mükafata layiq görülmüş ilk azərbaycanlı rəssamdır.

Kirman Abdinin sərgisi ilə bağlı Əməkdar incəsənət xadimi Ziyadxan Əliyevin də fikirlərini öyrəndik. O dedi ki, Kirman Abdin cəmiyyətdə baş verən hadisələrə rənglərin dili ilə münasibət bildirməyi bacaran rəssamlardandır. Tariximizin keşməkeşli dövrləri onun plakat yaradıcılığının ana xəttini təşkil edir. Onun plakatları insanları düşünməyə sövq edir. Bəli, rəssam haqlıdır: “Əsrlərin yaddaşı nəsillərin yaddaşından çıxmasın gərək”. O, Kirman bəyin əsərlərinin ən yaxşı sosial reklam olduğunu da bildirdi.

Sərgidə həmsöhbət olduğumuz Bakı Dövlət Universitetinin tələbəsi Orxan İsmayılov Kirman bəyi zəmanəmizin plakat ustası kimi dəyərləndirməklə yanaşı dedi: “Kirman bəy tariximizin qaranlıq, faciəli səhifələrinə bu plakatlar vasitəsilə daha aydın nəzər salıb. Elə bu səbəbdən də onun əsərləri yaddaşlara tez həkk olunur”. Sərgidəki əsərlərdən duyğulanan Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının I kurs tələbəsi Şahzadə Məmmədovanın isə fikri belə oldu: “Mən plakat janrının bu qədər maraqlı olduğunu bilmirdim. Kirman müəllimin əsərləri ilə tanışlıqdan sonra bu janrın bu günümüz üçün nə qədər əhəmiyyətli və vacib olduğunu dərk etdim”. Onun sözlərinə görə, “Bakı, 20 Yanvar, 1990” plakatı o müdhiş gecəni, “Yetər parçalanmaq” itirilmiş torpaqları gözlərimiz önündə canlandırır. Bu mənada onun hər plakatı bir tarixi mənbədir. Bu sözləri rəssamın “Qan yaddaşı”, “Əsrin müqaviləsi”, “Daş olsaydım əriyərdim, torpaq idim dayandım” və digər əsərləri barədə də demək olar”.

ELVİN ƏLİYEV,

GÜLƏR RƏSUL

Zaman.-2012.-11 may.-S.12.