“Məni “Cücələrim” “Ulduz”a gətirib”

O, həm kino, həm də rəssamlıq aləmində öz sözünü demiş sənət adamlarındadır. Lakin bir çoxu onun ixtisasca mühəndis olduğunu bilmir. Bu günlərdə o, bizimlə söhbətində həm aktrisa, həm də rəssam kimi sevilməsində məhz onun mühəndisliyinin mühüm rol oynadığını da söylədi. Beləliklə, həmsöhbətimiz çoxlarının “Ulduz” filmindən Yetər kimi tanıdığı Əməkdar artist Suğra Bağırzadədir.

- Suğra xanım, son illər filmlərdə görünməməyinizin səbəbi nədir?

- Bilirsiniz, film kollektiv sənətdir, burada həm rejissor, həm ssenarist, həm də tərəf-müqabilin ürəyincə olmalıdır. Bu mənada indiyədək çəkildiyim bütün filmlərdə, əgər belə demək mümkünsə, söylədiyim üçlük bir-birini tamamlayıb. O ki, qaldı son zamanlar filmlərə çəkilməməyimə... Nə gizlədim, son zamanlar ürəyimcə məni qane edən rola dəvət olunmamışam. Amma hiss edirəm ki, kinosevərlər mənim üçün darıxıblar.

-Hansı rolda oynamaq istərdiniz?

- Mən həm anayam, həm nənəyəm, həm də həyat yoldaşıyam, hansı rolu versələr oynayaram. Həm mənfi, həm də müsbət obraz yarada bilərəm. Amma rol mənə təsir etməlidir.

- Sizə elə gəlmirmi ki, kinoya çəkilməməklə unudula bilərsiniz? Unudulmaq təhlükəsindən qorxmursunuz ki?

- Yox, ona görə ki mən həmişə verilişlərdə, televiziya kanallarında, sərgilərdəyəm. Yəni, demək olar ki, həmişə camaatla təmasdayam, ona görə də unudulmaq təhlükəsini hiss eləmirəm.

- Yeri gəlmişkən, bir kino adamı kimi son illərdə çəkilən filmlər barədə nə deyə bilərsiniz?

- Desəm ki, son illər yüz faiz mənim ürəyimcə olan film çəkilib, bu, doğru olmaz. Əvvəla onu deyim ki, son illərdəki filmlərdə qadın obrazları azdır. Tarixi mövzularda çəkilən istər bədii filmlərdə, istərsə də seriallarda elə bil ki, kasıbçılıq hiss olunur. Halbuki belə filmlərdəki geyimlər, istifadə olunan əşyalar da tarixilik nöqteyi-nəzərindən diqqət mərkəzində olmalıdır. Mənə belə gəlir ki, bu və ya digər film üçün kifayət qədər vəsait ayrılmalıdır.

- Suğra xanım, son illər bu sahəyə kifayət qədər vəsait ayrılır. Hətta deyilənlərə görə, elə bir dövlət yoxdur ki, bizim qədər bu sahəyə pul ayırsın. Bu isə, o deməkdir ki, görünür, pul hər şeyi həll eləmir. Bəlkə, çatışmayan şeyi başqa yerdə axtarmaq lazımdır, təkcə vəsaitdə yox.

- Razıyam. Bu məsələdə kadrlar da önəmli rol oynayır. Yeri gəlmişkən, bu yerdə Siyavuş Kəriminin dediyi bir kəlam yadıma düşdü. Müsahibələrinin birində: “Sizcə, ölkəmizdə Səid Rüstəmov kimi bəstəkarlar niyə yetişmir?” sualına o belə cavab verib: “Səid Rüstəmov kimi bəstəkar yetişdirmək üçün Üzeyir Hacıbəyov kimi müəllim lazımdır”.

- Suğra xanım, bəs son illərin dublyajları barədə nə deyə bilərsiniz? Etiraf edək ki, onlar sovet dönəmindəki dublyajlardan çox aşağı səviyyədədir.

- O zamanlar bir filmin dublyajına çox aktyorlar dəvət olunardılar. Onlar sınaqdan keçirilərdilər. Yəni bu məsələyə ciddi fikir verilərdi. Bu mənada, aktyorlar sanki yeni bir rola çəkilirlərmiş kimi həmin rolları canlandırardılar. İndi isə vəziyyət bambaşqadır: bir filmi bir aktyor səsləndirir. Belə olan təqdirdə həmin filmin hansı keyfiyyətindən danışmaq olar? Həm də o zamanlar filmlərin dublyajları, bir qayda olaraq, kino rejissorlarımıza həvalə olunardı. İndi isə...

“ Yalnız bir dəfə səhnəyə çıxmışam ”

- Suğra xanım, sizi teatr səhnələrində görməmişəm. Ümumiyyətlə, siz nə vaxtsa hansısa teatrda, hansısa tamaşada rol ifa etmisinizmi?

- Yalnız bir dəfə... O da Mədəniyyət Fondunun “Sönməyən ulduzlar” İctimai Teatrında. Bu teatrda istedadlı sənətkar Hafiz Fətullayevin quruluş verdiyi Şıxəli Qurbanovun “Sənsiz”ində Maral obrazını ifa etmişəm. Yeri gəlmişkən, bu tamaşa Akademik Milli Dram Teatrında da nümayiş olunub.

- Teatrda çalışmağı özünüz istəməmisiniz, yoxsa hansısa bir səbəb olub?

- Bilirsiniz, dəvət də olunmamışam, mən də bunun fərqinə varmamışam.

- Buna görə təəssüflənirsiniz?

- Əlbəttə. Onu da deyim ki, indiyədək on bir filmə çəkilmişəm. Mənə elə gəlir ki, rejissorlar hələ aktyorluq potensialımdan kifayət qədər bəhrələnməyiblər.

- Suğra xanım, nə əcəb rejissorluq həvəsinə düşməmisiniz?

- Mənim aləmimdə rejissorluq çox ağır bir sənətdir. Bəlkə, elə bu səbəbdən indi də buna cəsarət etmirəm. Sizə bir sirr də açım. Mən orta məktəbi bitirəndə aktirsa olmaq fikrində idim. Lakin atam icazə vermədi. Onda dedim ki, rejissorluğu seçim. Bu sənətə də yiyələnməyimə izn vermədi. Dedi ki, nəslimizdəkilərin hamısı mühəndisdir, sən də mühəndis olmalısan. Mən da onun sözündən çıxmadım.

“Daha yetər!” demisinizmi?

- Sizin “Ulduz” filmində ifa etdiyiniz Yetər obrazı hamının ürəyincədir. Yəni digər filmlərdə də maraqlı rollar ifa etməyinizə baxmayaraq, sizi çoxu elə Yetər kimi tanıyır. Sizə Yetər kimi müraciət edənlər varmı?

- Təbii. Hətta mən bundan qürur duyuram.

- Suğra xanım, yəqin ki, jurnalistlər həmişə sizdən müsahibə alanda Yetərlə bağlı suallar da verirlər. Heç Yetərlə bağlı suallara: “Daha yetər!” demisinizmi?

- Heç vaxt. Unutmayın ki, Yetərin mənim sənət aləmində öz yeri var. Bu mənada ona həmişə hörmət etmək mənim borcumdur.

- Elə isə, Suğra xanım, Yetəri sizin prototipiniz kimi düşünmək olarmı?

- Əsla yox. Axı o rolu oynayanda hələ məktəbli idim - doqquzuncu sinifdə oxuyurdum. Mən isə o filmdə, sadəcə, tələb olunan obrazı yaratmışam.

- Ümumiyyətlə, yaxınlarınızdan Yetər adını daşıyan varmı?

- Yox...

- Rejissor Ağarza Quliyevin Süleyman Ələsgərovun əsəri əsasında çəkdiyi “Ulduz”un çəkilişlərindən təxminən əlli il keçir. Həmin tamaşada siz müqtədir aktyorlarla Bəşir Səfəroğlu, Nəsibə Zeynalova, Lütfəli Abdullayev, Səyavuş Aslan, Hacıbaba Bağırov, Fazil Salayev kimi görkəmli aktyorlarla birgə çəkilmisiniz. İndi onların bir çoxu həyatda yoxdur. Hər dəfə onlardan biri dünyalarını dəyişəndə nələr düşünürsünüz?

- Həqiqətən də, həmin filmdə çox görkəmli aktyorlarımız çəkiliblər. Onlarla bağlı xatirələrim çoxdur. İnandırım sizi, onlardan biri dünyasını dəyişəndə yaman kövrəlirəm. Sonra da özümə belə təsəlli verirəm: onların hər biri ulduzdur, ulduzlar isə sönmür.

- Suğra xanım, sizin gələcək taleyinizin incəsənətə bağlanması musiqidən - 1959-cu ildən, yəni 12 yaşınızda başlayıb. Sovet dövlətinin paytaxtı Moskva şəhərində Böyük Teatrda Azərbaycan mədəniyyəti ongünlüyü çərçivəsində “Cücələrim” Uşaq Mahnı və Rəqs Ansamblı iştirak edirdi və bu tədbirdə siz “Cücələrim”in solo ifaçısı idiniz. Həmin tədbirdə “Cücələrim” alqış sədaları altında neçə dəfə səhnəyə çağırıldı, sizin ifanız isə Niyazinin dirijorluğu ilə “Ən yaxşı uşaq səsləri” valına daxil edildi. Bu mənada, sizin vizit kartınız Yetərdir, yoxsa “Cücələrim” mahnısı?

- Həm “Cücələrim”, həm də Yetər. Qeyd edim ki, məni “Cücələrim” “Ulduz” filminə gətirib. Ondan əvvəl bir filmdə -Zeynəb Kazımovanın “Yollar və küçələrlə” filmində baş rollardan birinə çəkilmişdim... Buna rəğmən, Yetər mənim üçün daha önəmlidir.

Anam gülləri sevərdi

- Bəs rəssamlığa nə vaxtdan başladınız?

- 1990-cı ildən. Anam Məleykə xanım gülləri hədsiz sevirdi. Onun bu sevgisi mənə də sirayət etdi. Sonradan isə güllərə olan marağım düşüncələrimi, dünyaya baxışımı ifadə etmək üçün bir vasitəyə çevrildi. Beləcə, ömrü az olan güllərin ömrünü uzatmağa, onları əbədiləşdirməyə başladım. Güllərdən ibarət mürəkkəb kompozisiyaların yaradılmasında isə mühəndis və kimyaçı olmağımın çox köməyi oldu. Yeri gəlmişkən onu da deyim ki, indiyədək bu sahə üzrə keçirilən müxtəlif beynəlxalq sərgilərdə iştirak etmişəm, müəyyən nailiyyətlərə imza atmışam. Məlumat üçün bildirim ki, mən Kinematoqrafçılar İttifaqının, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının, Baltikyanı ölkələr və MDB-nin Kinematoqrafçılar Konfederasiyasından başqa, 2003-cü ildən nüfuzlu beynəlxalq təşkilat olan Ümumdünya Floristika Şurasının üzvüyəm. Özü də bu şurada həm Azərbaycanın, həm də türkdilli ölkələrin yeganə nümayəndəsiyəm.

- Suğra xanım, Bakıda Miniatür Mərkəzi var. Nə vaxtsa əsərlərinizdən ibarət bir mərkəz təşkil etmək fikriniz varmı?

- Bilirsiniz, bunun üçün, ilk növbədə, maddi vəsait lazımdır. İkinci bir tərəfdən də belə bir mərkəz üçün yer ayrılmalıdır. Maddi çətinliklərə baxmayaraq, bu məsələ ilə bağlı müraciət etmişəm. Deyiblər ki, hələlik, buna imkanımız yoxdur.

- Ümumiyyətlə, bu sənəti öyrənmək istəyənlər varmı?

- Var, lakin onlarla məşğul olmağa yerim yoxdur. Bütün çətinliklərə rəğmən, bu sənətin sirlərini bir nəfərə - Minaxanım Əliyevaya öyrətməyə çalışıram. Bilirsinizmi, həcmindən asılı olmayaraq, bir əsəri ərsəyə gətirmək üçün 2 il vaxt tələb olunur. Ona görə də, eyni zamanda 4-5 əsər üzərində işləyirəm.

Yüz faizin əllisi

- Siz həm rəssam, həm də aktyor kimi fəaliyyət göstərirsiniz. Amma çoxları bilmir ki, siz həm də kimyaçısınız. Bu 3 sənəti həyat salnamənizdə faizlə necə göstərərdiniz?

- Heç bir tərəddüd etmədən mühəndisliyimə əlli faizi ayırardım.

- Niyə?

- Əvvəla, mənim mühəndislik diplomum var. Neft-Kimya İnstitutunu bitirmişəm. Daha sonra C. Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” Kinostudiyasının aşkarlama sexində uzun müddət, daha doğrusu, 1975-ci ildən 2003-cü ilədək çalışmışam. Bu illərdə neçə-neçə filmin aşkarlanmasında bir mühəndis kimi çalışmışam. Qalan əlli faizi isə aktyorluq və rəssamlığıma verərdim. Yeri gəlmişkən, hələ orta məktəbi bitirəndə mənim aktyorluq stavkam var idi. Yəni iki filmə çəkilmişdim. Mən hələ orta məktəbdə oxuyarkən neçə-neçə filmdə səsləndirdiyim rolları demirəm. Yeri gəlmişkən, mən ikinci sinifdən dublyaj işində olmuşam.

- Sizə bir sualla da müraciət etmək istəyirəm. Səhv etmirəmsə, yaşınız 66-nı ötüb. Amma üzünüzdə həmin yaşın əlamətlərindən əsər-əlamət yoxdur. Bəs bunun səbəbi nədir?

- Sirri? Sözü düzü, heç qocalmağa vaxt yoxdur. O qədər başım qarışıqdır ki, heç qocalmağa da vaxt tapmıram. Elə ki, vaxtım boş oldu, o zaman qocalacağam.

Zaman.-2013.-3 avqust.-S.7.