“Bütün pis xarakterlərin kökü pis vərdişlərdir”

Ərşad Əzimzadə, yazıçı-jurnalist, “Ana Təbiət” Natural Gigiyena Mərkəzinin rəhbəri

- Sizə görə, həyatda ən asan və ən çətin şey nədir?

Ən asan şey - məsləhət vermək, ən çətin şey - məsləhətə əməl etməkdir.

- Ucqar bir kənddə yaşamağa məcbur olsaydınız, dolanışığınızı necə çıxarardınız?

- Böyük məmnuniyyətlə ucqar dağ kəndində şöhrətli Amerika alimi Norman Uokerin tövsiyə etdiyi kimi, yaşayardım! Yəni öz əllərimlə ekoloji cəhətdən təmiz olan meyvə, tərəvəz və bostan məhsulları yetişdirərdim, bir neçə keçi saxlayardım, sağlam həyat tərzi keçirərdim, sağlamlıq və xoşbəxtlik yolunu camaata da öyrədərdim, özümü dünyanın ən xoşbəxt adamı sayardım.

- Keçdiyiniz ömür yoluna baxanda ən çox nəyə üzülür, nəyə sevinirsiniz?

- Həyatım iki hissədən ibarətdir: 60 il mən də hamı kimi, öz qanımı ölü qidalarla zəhərləməklə və sağlamlığıma balta vurmaqla məşğul olmuşam, bu üzdən 30 il 8 “sağalmayan” (tibb elminin fikrincə) ağır xəstəlikdən əzab çəkmişəm, gəncliyimi erkən itirmişəm. Buna üzülürəm. Sevinirəm ki, “ziyanın yarısından qayıtmaq özü də xeyirdi” el məsəlində deyilən kimi, sonradan naturopat alimlərin təlimlərini mənimsəyib, qeyri-sağlam həyat tərzinin üstündən cızıq çəkmiş və özüm-özümü təbii üsullarla müalicə etmişəm, gəncliyimi qismən də olsa qaytarmışam.

- Valideyn və müəllimlərdən başqa özünüzü kimlərə borclu bilirsiniz?

- Ana təbiətə və Hippokrat, İbn Sina, Herbert Şelton, Pol Breqq, Katsudzo Nişi, Norman Uoker, Abram Zalmanov kimi naturopat alimlərə və onları mənə tanıdan Mayya Qoqulan (Rusiya) adlı mətin və mübariz (2 dəfə xərçəngə görə əməliyyat olunub, ölüm yatağına düşüb, son nəfəsdə Nişinin əsərini oxuyub və özünü təbii üsullarla sağaldıb) bir jurnalistə.

- Uğrunda hər şeydən keçə biləcəyiniz varlığın adı?

- Bəşəriyyəti pis vərdişlərdən xilas etməyə qadir müdrik insanın yolunda canımı da qurban verməyə hazıram.

- Özünüzü hansı peşədə daha yaxşı ifadə edə bilərdiniz? İndiki işinizdən razısınızmı?

- Peşəm jurnalistlikdir, bir qədər də nasirliyim və şairliyim var. Düz 50 il boş yazılarımla insanların başına “ağıl” qoymağa, onlara düz yol göstərməyə çalışmışam. Halbuki elə mən özüm də yanlış yolda olmuşam. İndi təqaüdə çıxmışam. Bütün boş vaxtımı, dünyanın ən möhnətkeş ziyalısı Həsən bəy Zərdabinin yarımçıq qalan işinə sərf edirəm - maarifləndirmə yolu ilə insanları nəfsin və tamahın caynağından qurtarmağa çalışıram. Bir də, 15 ildir var qüvvəmlə çalışıram ki, parlament sağlam həyat tərzi haqqında qanun qəbul etsin. İndiki əməyimdən dərin həzz alıram.

- Üzr istəmək sizə ağır gəlmir ki?

- “Yaxşı at özünə qamçı vurdurmaz” məsəli mənim üçün fəaliyyət və davranış qanunu olub. Çalışmışam elə işləyim, elə davranım ki, kimsəni incitməyim. Alınıb. Heç vaxt kimdənsə üzr istəmək məcburiyyətində qalmamışam. Özümü haqlı saydığım “səhv hərəkətə” görə üzr istəməyi isə özümə rəva görməmişəm. Üzr istəmək mənim üçün ağırdı. Dəqiqəbaşı üzr istəyən adamları saxtakar hesab edirəm və xoşlamıram.

- Sabir deyir: “Ağladıqca kişi qeyrətsiz olur”, siz necə düşünürsünüz?

- Uşaq vaxtı ağlağan olmuşam. Yetkinlik çağlarında kədərdən ağlardım (yeganə qardaşım İkinci Dünya müharibəsində həlak olanda, atamı erkən itirəndə, anamın hər iki gözü tutulanda və s.). Ağır həyat məni o qədər əzdi ki, ağlamağı unutdum: daha heç bir faciə mənim gözümdən yaş çıxara bilmir. Amma kiminsə xoş məramı, xoş əməli, xoş rəftarı məni kövrəldir, qeyri-ixtiyari gözlərim yaşarır.

- “Kaş ki... ölkədə doğulaydım, ... xalqın nümayəndəsi olaydım” dediyiniz olurmu?

- Naturopat alimlərin əsərlərini oxuyandan, sağlam həyat tərzinə keçəndən sonra bu qənaətə gəldim ki, yer üzünə səpələnmiş insanları dərisinin rənginə, dilinə, dininə görə bölmək yanlışdır. “Dilemma” poemasını və “Bəşəriyyətin xoşbəxtlik konsepsiyası” adlı elmi-publisistik əsərimi yazarkən məndə belə bir mülahizə möhkəmləndi: bütün insanları iki qismə bölmək kifayətdir - yemək üçün yaşayanlar, bir də yaşamaq üçün yeyənlər. Yaxşı, pis ölkə yoxdur. Millətlərə gəlincə, problem hər kəsin öz daxilindədir. Hara getsən, o problem də səninlə gedəcək.

- Evinizdə inciklik olurmu? Olursa, birinci kim barışır?

- Çox az olur. Nadir hallarda küsüşürük. Barışıq addımını mən atıram.

- Özünüzü kimin qarşısında günahkar bilirsiniz və kiminsə günahını bağışlamısınızmı?

- Qarşısında günahkar olduğum adam, zənnimcə, yoxdur. Günahını bağışladığım adamlar isə çoxdur. Kin saxlayan adam - öz daxilini içəridən didir və sağlamlığına balta vurur.

- Sizcə, azadlıq - istədiyini eləməkdir, yoxsa istəmədiyini etmək?

- Görkəmli psixoloq Stiven Kovi belə hesab edir ki, qarşılıqlı asılılıq tam müstəqil olmaqdan yaxşıdır. Çünki dünyanı təkcə tarazlıq və harmoniya qanunları deyil, həm də qarşılıqlı asılılıq qanunu idarə edir. Azadlığa gəlincə, onu deməliyəm ki, daxili azadlıq yoxdursa, heç bir azadlıq yoxdur. Zindana atılmış qoluqandallı məhbus daxilən azad ola bilir, amma dünyanı zindana döndərən despot heç cürə daxilən azad ola bilməz. Çünki o, var-dövlətin, şöhrətin, hamını öz itaətində saxlamaq təkəbbürünün müti quludur.

- Sevgi nədir: ümid, qorxu, ya xoşbəxtlik?

- Sevgi - haqqında ən çox təzadlı fikirlər söylənilən bir reallıqdır. Mənim düşüncəmə görə, sevgi - bir insanın başqasını zahiri görkəminə, ağlına, davranışına və əxlaqına görə bəyənmək, onunla müttəfiq olmaq istəyidir. Bu istək qarşılıqlı olanda ümid verir və xoşbəxtlik gətirir. Birtərəfli olanda təşviş doğurur. Faciə ilə nəticələnə də bilər.

- Ən çox nə zaman utanırsınız?

- Uşaq vaxtı böyüklərin yanında danışmağa, bir də zərurət qarşısında nəyisə bazara çıxaranda utanırdım. Gənclik illərində kasıblığımdan utanırdım. İndi isə millətimin qarınqulu, şənbaz olduğuna və “mən salim olum, cümlə-cahan batsa da batsın” prinsipi ilə yaşamasına, torpaqlarımızın erməni işğalı altında olmasına görə utanıram.

- Ölüm nədir?

- Ölüm - insan orqanizmində fəaliyyət göstərən 70 trilyon hüceyrənin öz iş qabiliyyətini itirməsi kimi bir bioloji prosesdir.

- Çoxlu pulunuz olsa, hara xərclərdiniz?

- Çoxlu pulum olsa, 1997-ci ildə təsis etdiyim, lakin işlədə bilmədiyim “Ana Təbiət” Natural Gigiyena Hərəkatının maddi bazasını yaradardım, işıqlı insanları başıma yığıb, geniş maarifləndirmə işi aparardım, xoşbəxt olmaq üçün hər cür şəraiti olan Azərbaycanı başdan-başa uzunömürlülər diyarına çevirərdim və ölkəmi dünyanın sağlamlıq mərkəzinə döndərərdim

- “Mən almasam, bir başqası alacaq, mən olmasam, başqası

olacaq” düşüncəsi nəyi ifadə edir?

- Təbii haldır.

- Həyatda ən böyük təsəlliniz?

- 1996-cı ildə yazdığım “Möcüzəsiz möcüzə” əsərim düz 15 ildir kitab “piratları” tərəfindən çoxaldılıb (məndən icazəsiz) satılması, yüzlərlə insanın o kitabdan şəfa tapması, yazdığım yeni elmi-publisistik əsərlər, bir də bu gün apardığım hərtərəfli maarifləndirmə işi.

- Sizə hansı mövzuda sual verilməsini heç arzulamırsınız?

- Elə bir sual yoxdur.

- Yubiley və ad günlərində özünüzü necə hiss edirsiniz?

- Ad günü keçirmirəm, belə hesab edirəm ki, Ərşad Əzimzadənin dünyaya gəlməsi təzə bir ağacın bitməsindən önəmli hal deyil. Üstəlik, indi ad günlərini hədiyyə almaq tələsinə çeviriblər. Yubileylərin tamam əleyhinəyəm. Onları ayrı-ayrı müdrik insanların yaradıcılıq gecələri ilə əvəz etmək daha faydalıdır.

- Dünyanın hər yerindən görünən uca bir lövhəyə iki-üç kəlməlik nəsihət yazmağı xahiş etsələr, nə yazardınız?

- Qulaqda sırğa et qızıl qaydanı,

Qidada ləzzət yox, axtar faydanı! (Ə.Əzimzadə).

- Sizə görə, insanda ən yaxşı və ən pis xarakter hansılardır?

- Bütün pis xarakterlərin kökü pis vərdişlərdir. Ona görə də Hippokrat deyirdi: “Bizi öldürən qocalıq deyil, pis vərdişlərdi”. İnsanı sağlam, müdrik, humanist edən isə sağlam həyat tərzidir. Ona görə də nifrət bəslədiyim cəhət - qeyri-sağlam həyat tərzi və onun qaçılmaz nəticəsi olan pis vərdişlərdir. Pis vərdişlərin hamısı - həm fərd üçün, həm ailə üçün, həm cəmiyyət üçün, həm də bütün bəşəriyyət üçün böyük bəladır. Bu bəlanın qarşısına sipər çəkən isə sağlam həyat tərzidir.

- Nə vaxtsa hansısa müğənniyə, sənətçiyə heyran, ya da aşiq olmusunuzmu?

- Mən yaxşı sənətə heyran oluram, sənətçilər isə yadımda qalmır.

- Övladlarınız sizi atsalar, onlara nə deyərdiniz?

- Bunu təbii hal kimi qəbul edərdim. Çünki bütün əsrlərdə övlad ata-anadan çox, öz epoxasına oxşayır. İndi şoular, reklamlar, boş seriallar dünyanı basdığı bir mühitdə övladdan nəciblik gözləmək əbəsdir.

- Ən çox sevdiyiniz və sevmədiyiniz sözlər?

- Müdriklərin kəlamı - sevdiyim sözlərdir, kef məclisləri haqqında söhbətlər isə məni darıxdırır. Yazmışam:

Cahillərin məclisində dürr töksən də ağzından,

Dürrü saman sanacaq başı dumanlı nadan.

- Fürsət olsa, ölümqabağı nə vəsiyyət edəcəksiniz?

- Nə qədər gec deyil, sağlam həyat tərzinə keçin - bəşəriyyəti üstümüzə gələn dəhşətli sunamidən o xilas edəcək.

- Ən çox nədən qorxursunuz?

- Qorxuram ki, yazdığım elmi-publisistik əsərləri bəşəriyyətə təqdim etməmiş, sağlam həyat tərzi haqqında qanunun qəbul edilməsinə nail olmamış dünyadan köçüm.

- Xoşbəxt olmaq üçün nəyiniz çatmır?

- Əhalinin səhiyyə mədəniyyətini, xüsusilə də qida mədəniyyətini yüksəltmək üçün güclü rupor.

- Sizin kimlərə və nə kimi xeyriniz var?

- Cismi və ruhu xəstə olan zavallı insanlara lazımam, onlara sağlamlıq və xoşbəxtlik yolunu göstərirəm.

- Bu dünya bir insan şəklində qarşınızda dursa, ona nə deyərdiniz?

- İnsan yekcins deyil. Baxır hansı insanın libasında. Bir var, 95 il gənc qalmağı bacaran qüdrətli alim Pol Breqq kimi, bir də var, qarnının, pulun, sərvətin, şöhrətin müti qulu olan insan kimi. Birinci halda deyərdim: “Əfsus ki, bəşəriyyət sənin həyat yolunu davam etdirmir!”. İkincilərə isə “bədbəxtsən, amma bədbəxt olduğunu bilmirsən. Bu, ikiqat faciədir “.

- Həyatınızda sizə təklif edilmiş nədənsə imtina etmisinizmi?

- Təkliflər o qədər az olub ki, imtina etməyə lüzum qalmayıb.

- Gənclik hansı yaşda bitir?

- Yaş nə sağlamlıq ölçüsüdür, nə də sinn ölçüsü. Mən 40 yaşlı qoca da tanıyıram, 90-100 yaşlı gənc də. İndiki insanlar gənclik illərini başa vurmamış dünyadan köçürlər. İnsan bir neçə yüz il azar-bezarsız yaşamağa qadirdi.

- Dostlarınız çoxdurmu? İnsanlar niyə dost olurlar?

- Əqidəmi, məsləkimi və həyat tərzimi bölüşən hər kəs mənim dostumdur. Hətta dağlar da bir-birinə söykənir ki, yalqız olmasın.

Zaman.-2013.-17 dekabr.-s.7.