Payız günəşi, kitab karvanı və sevincə bələnən günlər (1)

SƏMƏD MƏLİKZADƏ ,

Sizi bilmirəm, payızın günəşli günləri mənim üçün başqa aləmdi.

Belə günlərdə insanın ovaqatı dəyişir, dünya ona daha yaşamalı görünür. Sanki günəş səninlə həmsöhbət olmaq, keçirdiyin hissələri duymaq, ağrılarını azaltmaq istəyir. Hərdən pencəkdə belə kürəyin yumşalır və sən istər-istəməz bir saatlığa olsa da kölgəyə çəkilməli olursan. (Bax, indi mən bu cümlələri yazarkən günəşin ilıq şüaları otağıma yayılaraq ağ vərəqlərin üzərinə düşür və pəncərənin qarşısındakı budaqların kölgəsini kağız üzərində oynadır.) Belə anlarda insan ürəyində ifadəsi çətin olan qəribə hisslər yaşayır. Sənə elə gəlir ki, kəndlinin toxumu götürüb şum üstünə çıxdığı, düz-dünyanın çiçək yağışında yuyunduğu, arıların bol şirə çəkdiyi, otların bir neçə gündə boy verdiyi dəmlərdi. Amma qəfil başını qaldırıb yolboyu uzanıb gedən əkinlərə, ilk payız yağışından sonra kök bağlamış otlara, meyvəsi tam dərilməmiş ağaclara, döşü xınalı dağlara baxdıqca yanıldığını hiss edirsən. Demək:

Payız gəlib kəndimizə,

Kəndimiz xəyala dalıb.

Çəmən solub, çayır solub,

Ağaclar sarala qalıb. (Qəşəm İsabəyli)

İstər-istəməz bir təqvim ilinin ömrünə çox az qaldığını xatırlamalı olursan və dilindən təəssüf hissinə bələnmiş sözlər çıxır. Tələbəlikdən dost bildiyim yazıçı Əlabbas mənə verdiyi kitablarından birinə bu sözləri yazıb: “...Heyf, ömrü-günü puç etdik getdi. Son vaxtlar öz-özümə ən çox pıçıldadığım sözlər budur: “Cavan olmam bir də mən...” Onda Əlabbasın əlli yaşı olardı, ya olmazdı. Ancaq mən dostumun o sözlərini oxuyarkən keçirdiyi ağrıların bir hissəsinin içimə axdığını hiss etdim. Görəsən Əlabbas neçə-neçə gözəl hekayəsinə, povestlərinə, romanlarına sərf etdiyi aylara, illərə, yoxsa taleyin ona bəxş etdiyi ağrılara görə heyfslənir? Mən o kitabı hər dəfə əlimə alanda eyni hissləri yenidən yaşayıram.

Bütün bunlar bəlkə ona görədir ki, biz illəri “yelə” verib qalan ömrümüzü rahat, ürək sakitliyi ilə, sıxıntılarsız yaşamaq istəyirik... Bax, payız günəşinin ilıqlığı, həlimliyi səfərin ilk günü bu yazdıqlarımı mənə yenidən yaşatdı.

Karvan Şirvan yolunda

Yenə payızın sakit, günəşli günlərindən biri idi. Kitab karvanı Şirvan yoluna çıxmışdı. Belə demək olarsa, avtobusda əyləşənlərin çoxu köhnə “komanda”dan idi. Yolboyu əvvəlcə qarşıdakı günlərdə Şirvan şəhərində, Hacıqabul, Saatlı, İmişli və Beyləqan rayonlarında keçiriləcək səyyar kitab sərgisinə hazırlıqdan söhbət açıldı. Sonra dua edildi ki, kaş hava beləcə günəşli olsun.

Firidun bəy Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının direktoru Şəhla xanım Qəmbərova arabir rayonların mədəniyyət və turizm şöbələri ilə əlaqə saxlayırdı. Sonra hamı iş, ömür-gün qayğılarından danışdı. Yazıçı Gülzar nənə (İbrahimova) təsisçisi və baş redaktoru olduğu “Sehrli dünya” jurnalından söhbət açdı, şair Ələmdar Quluzadə isə təzə yazdığı şeirlərini oxudu. Yazıçı Sevinc Nuruqızı paxıllığın insana yaraşmayan hal olmasını dönə-dönə qeyd etdi və sonda: “Heç vaxt başqasının varı-dövləti məni maraqlandırmayıb. Allah nə veribsə, şükr etmişəm. Həmişə sabahıma ümidlə baxmışam”,-dedi.

Yoldan sürü keçdiyindən avtobus dayandı. Mən yolun kənarında atın üstündəki kişiyə baxdım- yəhərdə çox şax oturmuşdu. Nədənsə yadıma kəndimizdəki Ağəli kişi düşdü. Mən uşaq olanda o, qocalmış, yaşı səksəni ötmüşdü. Buna baxmayaraq, dən dolu kisəni qolları arasına alıb yük maşınına atırdı. Deyilənə görə, Ağəli kişi cavanlığında bəlgəyi qoluna bağlayıb əl ağacı döyüşünə girər, on, oniki nəfəri vurub yıxar, atı bərk sürə-sürə əyilib iki qoyunu birdən götürüb gedərmiş. Amma sonra qəfil Ağəli kişinin qıçlarını qızıl yel tutdu. Yayda və payızın əvvəlində yerini açıq yan balkonda saldırardı ki, kəndin ortasındakı meydanı görsün. Xəstəlik o boyda kişini necə mürmüc eləmişdisə, Ağəli kişi saatlarla yataqda qovrulurdu. Bəzən də kürəyini divara söykəyib oturar, küçədən keçənlərə baxardı. Ağrı və təklik güc gələndə arabir Ağəli kişi oxuyardı. Biz məktəbdən çıxıb onların çəpəri arxasında dayanıb Ağəli kişinin oxumasına qulaq asardıq. Təkcə biz uşaqlar yox, kənddə çox adam onun oxumasına qulaq verərdi. Hamı dua edərdi ki, Ağəli kişi sağalıb ayağa qalxsın, el-oba içinə çıxsın, maraqlı söhbətləri ilə bizləri feyziyab etsin. Ancaq Ağəli kişi dura bilmirdi. Yalnız bir gün oğlu kişinin istəyi ilə onu ata mindirib kəndin küçələrini və ətrafını gəzdirdi. Görünür Ağəli kişi son dəfə payız günəşi altında arxlarla axıb gedən suların şırıltısını, quşların oxumasını, budaqları bəhrədən əyilən ağacların şəklini ürəyinə köçürmək istəyirmiş...

Şirvanın uğurları

Avtobus Hacıqabulun üstündən keçən magistral yoldan ayrılıb Şirvan şəhərinə doğru buruldu. Hacıqabul gölünün bir hissəsi görünürdü.

Hər iki tərəfi yaşıl küknar ağaclarının boy verdiyi uzun prospekt şəhərin içərilərinədək uzanırdı. Son illər burada müxtəlif sosial və mədəni obyektlər fəaliyyətə başlayıb. Hər yanda səliqə-sahmanla yanaşı, bir təzələnmə hiss olunurdu. Çünki hər bölgədə olduğu kimi, Şirvan şəhərində də geniş abadlıq və tikinti-quraşdırma işləri aparılır. Eyni zamanda Şirvan respublikamızın iqtisadi qüdrətinin daha da möhkəmlənməsinə layiqli payını verir. Məlumat üçün deyək ki, 2013-cü ilin doqquz ayı ərzində Şirvan şəhərində iqtisadiyyatın bütün sahələrində istehsal olunan məhsul və xidmətlərin həcmi 291,9 milyon manat təşkil edib. Bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2,9 faiz çoxdur. Ümumi məhsul buraxılışında 74,6 % xüsusi çəkiyə malik sənayedə 217,6 milyon manatlıq məhsul istehsal olunub. Bu sahədə istehsal olunan məhsulun 34,4 faizi dövlət, 65,6 faizi qeyri-dövlət sektorunun payına düşüb. Hesabat dövründə şəhərdə 235,4 min ton neft, 14,9 milyon kubmetr qaz və 2 milyon 326,6 min kvt/saat elektrik enerjisi istehsal edilib. Tikinti müəssisələri tərəfindən 69,4 milyon manatlıq tikinti-quraşdırma işləri görülüb. Nəqliyyatda 18 milyon 392 min nəfər sərnişin, 311,0 min ton yük daşınıb ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə, müvafiq olaraq, 9,5 və 9,1 faiz çoxdur.

Əhaliyə göstərilən rabitə xidmətinin səviyyəsi də xeyli yaxşılaşıb. Şirvanda fəaliyyət göstərən Müdafiə Sənayesi Nazirliyinə məxsus “Telemexanika” və “Araz” zavodlarında bir sıra əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirilib. İyulun 1-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev “Telemexanika” zavodunun iriçaplı patronların istehsalı mərkəzinin, “Üfüq” İstehsalat Birliyinin Şirvan “Araz” zavodunda üç əsas istehsalat sahəsinin, gücü 780 meqavat olan “Cənub” elektrik stansiyasının açlışlarında, Şirvan-Muğan Qrup Su Kəmərindən Şirvan şəhərinə içməli suyun verilməsi mərasimində iştirak edib.

“Azəriqaz” İB-nin yaxından köməkliyi ilə şəhərin qaz təchizatının yaxşılaşdırılması istiqamətində mühüm irəliləyişlər əldə olunub. Şəhər Elektrik Şəbəkəsi tərəfindən 7100 metrə yaxın müxtəlif təyinatlı kabel və naqil xətləri dəyişdirilib, bir sıra yarımstansiyalar təmir edilib və nəticədə əhali fasiləsiz olaraq elektirik enerjisi ilə təmin olunub.

İqtisadi İnkişaf Nazirliyi Sahibkarlara Kömək Milli Fondunun vəsaiti hesabına cari ilin 9 ayı ərzində şəhər üzrə 9 layihə həyata keçirilib, 165,0 min manat kredit verilib ki, bu da şəhər əhalisi üçün xeyli yeni iş yerlərinin açılmasına zəmin yaradıb. Şirvan Regionlararası Təchizat Bazası tərəfindən kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına 5 milyon 124,8 min manat həcmində 428 lizinq xidməti göstərilib.

Doqquz ayda şəhər üzrə dövlət büdcəsinin yerli gəlirlərinin proqnozu 11 milyon 576,5 min manata qarşı 11 milyon 767,2 min manat və ya 101,6 faiz yerinə yetirilib. Büdcəyə nəzərdə tutulduğundan 190,7 min manat çox vəsait daxil olub. Gəlirlərin məbləği 2012-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 3 milyon 011,7 min manat və ya 34,4 faiz çox təşkil edib. Əvvəlki illərdə olduğu kimi, bu ilin 9 ayı ərzində şəhər ərazisində tikinti, quraşdırma və abadlıq işləri davam etdirilib. Qarşıya qoyulmuş məsələlərin həlli istiqamətində uğurlu addımlar atılıb, abadlıq və yenidənqurma işlərinin həcmi genişləndirilib. Əlbəttə, 9 ayda əldə olunmuş uğurlar və görülmüş işlər çoxdur. Biz isə bəziləri haqqında söz açdıq. (ardı var)

Zaman.-2013.-13 noyabr.-S.7