Payız günəşi, kitab karvanı və sevincə bələnən günlər (4)

SƏMƏD MƏLİKZADƏ,

Zenfira xanımın arzusu Hacıqabulda Heydər Əliyev Mərkəzindəki təsviri sənət və xalçaçılıq bölmələrinin fəaliyyəti diqqətimizi çəkdi. Rəssamlığı öyrənən uşaqların qrafik işləri uğurlu idi. Xalçaçılıq bölməsində onların əl işlərindən ibarət xüsusi guşə vardı. Yarıya qədər toxunmuş xovlu xalçaya maraqla baxdıq.

Hana arxasında əyləşmiş Zenfira xanım vurduğu ilmələri kirkitlə bərkidirdi. Xalça ustasından bu bölmənin fəaliyyəti haqqında məlumat aldıq. O dedi ki, hər gün altı qızla məşğul oluram. Ümumilikdə burada onsəkkiz qız xalça toxumağı öyrənir. Güman edirəm ki, yaxın aylarda qızların sayı ikiqat artacaq. Çünki şəhərdə olan qızların heç də hamısı burada xalçatoxuma kursunun fəaliyyət göstərdiyini bilmir. Qədimlərdə ana-bacılarımız daha gözəl xalçalar toxuyublar. Sovet dövründə Hacıqabulda xalça fabriki vardı. Mən həmin fabrikin ustalarından olmuşam. Sonra peşə məktəbində bu sənətdən dərs demişəm.

Həmsöhbətim sonda dedi ki, xalçaçılıq zəngin milli sənət olmaqla yanaşı, həm də tariximizi özündə yaşadır. Xalçalarda analarımızın həm arzu və istəkləri, həm də yaradcılıq bacarığı əksini tapır. Xalça sənətimizi yaşatmaq üçün ilk növbədə qızlarımızı bu sənətə cəlb etməli, onları həvəsləndirməliyik.

Zenfira xanım bir arzusunu da söylədi. Dedi ki, respublikamızda iki ildən bir muğam müsabiqələri keçirilir və yeni istedadlar üzə çıxarılır. Bu, çox yaxşıdır. Mənə elə gəlir ki, belə müsabiqələrin xalçaçı qızlarımız arasında da keçirilməsi bu sənətin inkişafına təkan verə bilər.

Muğanda ayrı büsat gördük

Şirvanda ikinci səhəri açmışdıq. Bir azdan Saatlıya yola düşəcəkdik. Ələmdar müəllim mənə yaxınlaşıb bir bənd şeir dedi:

Nə gəlir qandan gəlir,

Hərə bir yandan gəlir.

Saatlılar yola çıxıb,

Karvan Şirvandan gəlir.

Yeri gəlmişkən deyim ki, şair Ələmdar Quluzadənin yaxşı yoldaşlığı, hərdən kiməsə bədahətən şeir deyib ovqatı təzələmək bacarığı var. Mən hər dəfə onunla görüşəndə Ələmdar müəllim son kitabı haqqında, yaxın vaxtlar üçün planları barədə, hardasa Xəzərin sahilində daş-qaya üstündə çox zəhmətlə saldığı bağı barədə həvəslə söhbət açır. Qismətinə ağrılı tale düşən, qəlbində ömürlük Xocalı boyda bir faciəni yaşadan bu insan heç vaxt dərdini kiməsə yükləmir, heç kəsə təmannalı yanaşmır. Onun bu həyatsevərliyi məni çox sevindirir.

Geniş Muğan düzü boyunca müxtəlif istiqamətlərə uzanan yollara baxdıqca son illər respublikamızda yol infrastrukturunun hər yana qanad açdığını göz önündə canlandırmağa çalışdım. Bir vaxt bu yollarda hərəkət adamı bezdirir, yorurdu. İndi isə hər yana avtomobillər rahat şütüyür. Səhv etmirəmsə, belə deyirlər: “abad kənd yolundan bəlli olur”. Son illər Saatlı rayonu ərazisində, yaşayış məntəqələri kimi, yollar da simasını xeyli dəyişib. Bu barədə ikicə misal. 2010-cu ildə baş vermiş daşqın zamanı dağılmış Saatlı-Musalı-Mərzəli avtomobil yolu ölkə rəhbərinin sərəncamı ilə yenidən tikilib. Əlavə edək ki, 17 kilometrlik bu yol 8 yaşayış məntəqəsini birləşdirib, Saatlı və İmişli şəhərləri arasındakı məsafəni 35 kilometr qısaldıb. 17 kəndi birləşdirən 21 kilometrlik Sımadakənd-Qarayevkənd yolunun isə təxminən yarısı istifadəyə verilib. Qalan hissənin tikintisi də başa çatmaq üzrədir. Rayonun digər kəndlərinə gedən yollarda da təmir işləri aparılıb.

Saatlının Mədəniyyət Evi qarşısında qələbəlik idi. Hiss olunurdu ki, burada kitab sərgisinə yaxşı hazırlıq görülüb. Mən əvvəlcə şair İlyas Tapdıqın 80 illiyinə, xalq yazıçısı Elçinin 70 illiyinə və şair Qəşəm İsabəylinin 65 illiyinə həsr edilmiş stendlərə baxdım. Bu stendlərdə yazarlarımızın ilk kitablarından da nümunələr vardı. Qəşəm müəllim bölgədə kitabxana işçilərinin bu diqqətinə “əhsən” dedi. O, kitablarından birini açıb son aylarda neçə dəfə oxunduğunu biləndə, sevinci bir qədər də artdı.

Saatlı rayon İcra Hakimiyyəti başçısının humanitar məsələlər üzrə müavini Reyhan xanım Ocaqova burada mədəniyyətə, tarixi abidələrə və sənətə göstərilən qayğıdan danışdı, məktəbliləri daha çox kitab oxumağa, biliklərə dərindən yiyələnməyə səslədi. Şəhər 1 saylı uşaq bağçasında tərbiyə alan uşaqlarının söylədikləri şeirlər hamıda xoş təbəssüm doğurdu. Körpələr dönə-dönə alqışlandılar. Söz kitab karvanı ilə gələn yazarlara verildi. Almaz xanımın keçirdiyi viktorina məktəblilər arasında bir qədər də canlanma yaratdı. Biliyinə güvənən şagirdlər meydanın mərkəzinə gəldilər. Qaliblər öz yerlərinə hədiyyələrlə qayıtdılar...

Nahardan sonra Reyhan xanım qonaqları Saatlı şəhərinin mərkəzində aparılan quruculuq və abadlıq işləri ilə tanış etdi.

Məlumat üçün deyək ki, təxminən 100 min əhalisi olan Saatlı rayonunda 43 kənd var. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev son 10 ildə Saatlıya 4 dəfə səfər edib və rayonun sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsi üçün 8 sərəncam imzalayıb. Rayonda məhsul istehsalı 2,3 dəfə, sənaye məhsulu istehsalı 25,6 faiz, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı 1,5 dəfə, orta aylıq əmək haqqı 6,6 dəfə artıb. On il ərzində mənzil fondunun ümumi sahəsi 1,5 dəfə artıb. Qarabağ müharibəsi və şəhid ailələri üçün 48 mənzildən ibarət 2 bina, ümumi sahəsi 124,2 min kvadratmetr olan fərdi evlər tikilib. Müalicə müəssisələrinin maddi-texniki bazası da möhkəmləndirilib, əhaliyə göstərilən tibbi xidmətin keyfiyyəti yüksəlib. Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının binası əsaslı şəkildə yenidən qurulub. Bu illər ərzində rayonda 14 məktəb, o cümlədən Heydər Əliyev Fondunun “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb” layihəsi çərçivəsində 200 yerlik bir məktəb binası inşa olunub. 11 məktəb binası isə əsaslı təmir edilib.

Şəhərin mərkəzindəki yeni geniş parkda xeyli gəzdik. Parkın yanlarında müxtəlif arxitekturaya malik müasir binalar bir ansambl təşkil edir. Tarix-diyarşünaslıq muzeyinə və rəsm qalereyasına getdik. Orada gördüklərim mənim yaddaşımda Saatlıda yurdun tarixinə, sənətə, görkəmli insanlara göstərilən böyük diqqətin nümunəsi kimi həmişə qalacaq. Mənə elə gəlir ki, rayonlarımızdakı əksər muzeylər işini bu cür qursalar ekspozisiyaları daha baxımlı olar. Çünki bu muzeydə əşyalar tamaşaçıya yalnız nümunə kimi deyil, həmin dövrün bir parçası kimi- kompozisiya halında təqdim edilir. Bu isə tamaşaçıda həmin dövr haqqında daha əyani və geniş təsəvvür yaradır. Muzeydəkilər barədə bizə məlumat verən Sürəyya Muğanlı işinin bilicisidir. Sürəyya xanım rəssamdır. Muzeyin bir guşəsində onun yağlı boya ilə işlədiyi “Duet”, “Poeziya”, “Natürmort” və digər əsərləri asılıb. Binanın bir otağında isə S. Muğanlının xeyli əsəri vardı. Rəssam həmin işlərin bəzisi haqqında da bizə qısa məlumat verdi. Oftolmoloq-şair Paşa Qəlbinura həsr etdiyi əsər rənglərin harmoniyası və mövzunun ümumi həlli baxımından çox maraqlı idi. Ümumiyyətlə, bu xanımın istər qrafik, istərsə də yağlı boya ilə işlədiyi əsərləri cəlbedici və baxımlıdır. Onu da öyrəndik ki, yaxın vaxtlarda paytaxtımızda Sürəyya Muğanlının fərdi sərgisi açılacaq. Binanın ikinci mərtəbəsində isə rəsm qalereyası fəaliyyət göstərir. Qalereyada fəaliyyət göstərən rəssamlıq studiyasına da Sürəyya xanım rəhbərlik edir. Sözarası dedi ki, burada ilk rəsmlərini çəkən yeniyetmələrdən bəzisi hazırda Rəssamlıq Akademiyasında təhsil alır.

Müasir və çox geniş bir əraziyə malik Gənclər Mərkəzində gördüklərimiz də bizdə çox xoş təəssürat doğurdu. Mərkəz müasirliyin bölgəyə ayaq açan ən gözəl nümunəsi kimi dəyərləndirilə bilər. Gənclər Mərkəzinin qırmızı lentini ötən ilin oktyabrında Prezident İlham Əliyev Saatlıya səfəri zamanı kəsib. Mərkəzdə kompyuter kursları, elektron kitabxana, linqafon otağı, 3D kino zalı, internet kafe, tikiş dərnəyi, 220 və 30 nəfərlik konfrans və rəqs zalları, atıcılıq klubu və sair fəaliyyət göstərir. Biz də atıcılıq qabiliyyətimizi yoxladıq. F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının direktoru Şəhla xanım isə fortepianoda məharətlə bir neçə lirik hava çaldı...

Kəm-kəsir, nöqsanlı işlər də gördük, ancaq...

Payızın sakit və günəşli günlərində kitab karvanın keçdiyi şəhər və rayonlarda gördüklərimiz, eşitdiklərimiz barədə yazdıqlarımız bəlkə də bir qədər uzun oldu. Və fikir verdinizsə, getdiyimiz ünvanlarda əsasən uğurlu işlər və hər kəsə xoş gələn gördüklərimiz barədə söhbət açdıq. Əlbəttə, oralarda kəm-kəsir, xoşagəlməz, nöqsanlı işlərə də rast gəldik. Amma kitab karvanı xoş məramla yola çıxdığından biz də qəzetçi kimi oxucuda xoş ovqat yaratmaq istədik.

Onu da əlavə edək ki, birinci və ikinci səyyar kitab sərgləri ilə bağlı yazılarımızda qeyd etdiyimiz kimi, bu layihə yetişməkdə olan nəslin kitaba olan marağını daha da artırmaqla yanaşı, həm də bizə neçə-neçə dost qazandırır. Hər səfərdə biz bölgələrimizdə neçə-neçə istedadlı məktəbli, gözəl ziyalılarla həmsöhbət olur, onlarla dostlaşırıq. Demək, kitab insana yalnız təkcə bilik vermir, həm də dost qazandırır. Dostu çox olan insan isə daha güclü, daha vüqarlı olur.

Zaman.-2013.-16 noyabr.-S.7.