İnsan hüquqlarının təminatı Azərbaycan dövlətinin ali məqsədlərindən biridir

Ulu öndərin layiqli davamçısı İlham Əliyev Prezident seçildiyi ilk günlərdən insan hüquqlarının təmini ilə bağlı bir sıra tədbirlər həyata keçirməklə adı çəkilən sahədə ulu öndərin yolunu yüksək səviyyədə davam etdirəcəyini nümayiş etdirdi. Bu müstəvidə də İham Əliyev tərəfindən həyata keçirilən kompleks tədbirlər nəticəsində şəxsiyyətin toxunulmazlığı, söz, mətbuat, vicdan azadlığı, bütün vətəndaşların bərabər hüquqlara malik olması, siyasi plüralizm Azərbaycanda demokratik cəmiyyətin əsas atributlarına çevrilib.

1998-ci il fevral ayının 22-də Heydər Əliyev “İnsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının təmin edilməsi sahəsində tədbirlər haqqında” fərman imzaladı. Bu sənədin əsasında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 18 iyun 1998-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş ilk “İnsan hüquqlarının müdafiəsinə dair Dövlət Proqramı” qəbul olundu. Bu, ölkəmizdə insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinə xidmət edən ən önəmli sənədlərdən biri hesab edilir. Proqramda Azərbaycan Respublikasının insan hüquqları haqqında beynəlxalq sazişlərə qoşulması, bu sahədə elmi-tədqiqat institutunun yaradılması, normativ hüquqi aktların insan hüquqlarına dair beynəlxalq standartlara tam uyğunluğunun təmin edilməsi, hüquqi mexanizmlərin təkmilləşdirilməsi, insan hüquqları sahəsində fəaliyyət göstərən beynəlxalq qurumlarla əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsi, bu sahədə fəaliyyət göstərən beynəlxalq institut və mərkəzlərdə tədqiqat və təhsil proqramları üzrə mütəxəssislərin hazırlanması, insan hüquqları haqqında öhdəliklərə riayət edilməsi və digər məsələlər nəzərdə tutulmuşdur. Proqramda həmçinin İnsan hüquqları üzrə Azərbaycan Respublikasının səlahiyyətli müvəkkili təsisatının yaradılması da öz əksini tapmışdır. Beləliklə, bu sənədlər yeni qanunvericilik və hüquqi bazanın yaradılması ilə yanaşı, həm də insan hüquq və azadlıqlarının təmin olunması üçün yeni mexanizmlərin yaranması, mövcud olanların isə təkmilləşməsinin özülünü qoymuş oldu. Eyni zamanda həmin il mətbuat üzərindən senzura götürüldü. Bununla da mətbuat qarşısındakı ən böyük maneə aradan qaldırıldı. Bu qərar ölkə mətbuatı tərəfindən çox müsbət qarşılandı. Çünki senzuranın ləğvi Azərbaycan mətbuatının yeni inkişafına təkan verdi, azad sözün bərqərar olmasına yol açdı. Bu baxımdan Azərbaycanın 1992-ci ildən BMT-yə, 2001-ci ildən isə Avropa Şurasına tamhüquqlu üzv olması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. 2001-ci ilin dekabrın 25-də isə Azərbaycan Respublikası Avropa insan hüquqları konvensiyasını təsdiq etdi.

Ombudsman fəaliyyətə başlayır

2001-ci il dekabr ayının 28-də isə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombudsman) haqqında Konstitusiya Qanunu qəbul olundu. Bu sənəd Azərbaycanda insan hüquqlarının beynəlxalq hüquq prinsipləri əsasında müdafiə edilməsinin daha bir sübutu oldu. Avropa Şurasına qəbul olunarkən Azərbaycan Respublikası öz üzərinə bir sıra öhdəliklər götürmüşdür ki, bunlardan biri də insan hüquqları üzrə müvəkkil haqqında qanunun qəbul olunması idi. Buna uyğun olaraq, 28 dekabr 2001-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombudsman) haqqında Konstitusiya Qanunu qəbul olundu ki, bu qanunla Müvəkkilin hüquqları və səlahiyyətləri, onun seçilməsi qaydası, toxunulmazlığı və müstəqilliyinin təminatları, insan hüquqlarının pozulmasına dair şikayətlərin verilməsi, məzmunu, baxılması qaydaları və nəticələri, onun illik məruzələri, Müvəkkilin və onun Aparatının təşkili və təminatları təsbit olunmaqla ümumilikdə Müvəkkil təsisatının fəaliyyətinin hüquqi əsasları formalaşdı. 24 avqust 2002-ci ildə referendum yolu ilə Konstitusiyaya edilən əlavə və dəyişikliklərin bir qismi məhz insan hüquq və azadlıqlarının məzmununun genişləndirilməsinə xidmət edirdi.

Azərbaycanda elektron medianın fəaliyyəti üçün mükəmməl hüquqi baza yaranıb

Azərbaycan keçmiş sovet respublikaları arasında medianın, o cümlədən elektron medianın fəaliyyəti üçün mükəmməl və zəruri hüquqi baza yaratmış yeganə ölkədir. Kütləvi informasiya vasitələri haqqında, “Televiziya və Radio yayımı haqqında”, “İctimai televiziya və radio yayımı haqqında”, “Məlumat azadlığı haqqında”, “Reklam haqqında”, “Dövlət dili haqqında” qanunların qəbulu, mətbuatda və teleradioda senzuranın ləğvi, teleradio və mətbuat şuralarının yaradılması şübhəsiz ki, Azərbaycanda azad mətbuatın və müstəqil teleradio fəaliyyətinin genişlənməsi üçün əlverişli şərait yaratımışdır. Televiziya və radio yayımı qəzet auditoriyasına nisbətən daha genişdir və milyonları əhatə edir. Sırf qavrayış məqamlarına və psixoloji-emosional təsir gücünə görə də ekrandan deyilən söz, qəzetdəki yazılı sözdən çox fərqlənir.

Ona görə də Teleradio Şurası proqramların məzmununa qanunun müəyyən etdiyi xüsusi tələblə yanaşır. Məsələn, “Teleradio yayımı haqqında” qanunda göstərilir ki, hər kəsin öz fikir və baxışlarını sərbəst şəkildə ifadə etmək hüququna şərait yaradılmalıdır, bu şərtlə ki, informasiyanın tərəfsizliyi, qərəzsizliyi, əhatəliliyi, tam və doğru-dürüstlüyü təmin olunsun.

Televiziya proqramlarını hazırlayanlar cəmiyyət, qanun və vətəndaş qarşısında məsuliyyət daşıyırlar. Ona görə də ekranda insanların şərəf və ləyaqətinin alçaldılmasına, işgüzar nüfuzunun ləkələnməsinə yol verilməməli, insanların Konstitusiya ilə müəyyənləşdirilmiş hüquq və azadlıqlarına hörmətlə yanaşılmalıdır. Bundan başqa, verilişlərdə terrorizm, zorakılıq, qəddarlıq, milli, dini və irqi ayrı-seçkilik təbliğ olunmamalıdır.

Hüquqi dövlət quruculuğu yeni zirvələrə daşınır

Ulu öndərin layiqli davamçısı İlham Əliyev Prezident seçildiyi ilk günlərdən insan hüquqlarının təmini ilə bağlı bir sıra tədbirlər həyata keçirməklə adıçəkilən sahədə ulu öndərin yolunu yüksək səviyyədə davam etdirəcəyini nümayiş etdirdi. Bu müstəvidə də İlham Əliyev tərəfindən həyata keçirilən kompleks tədbirlər nəticəsində şəxsiyyətin toxunulmazlığı, söz, mətbuat, vicdan azadlığı, bütün vətəndaşların bərabər hüquqlara malik olması, siyasi plüralizm Azərbaycanda demokratik cəmiyyətin əsas atributlarına çevrilib.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 dekabr 2006-cı il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında insan hüquqlarının müdafiəsi üzrə Milli Fəaliyyət Planı” qəbul edildi. Bu sənəd 30-dan artıq dövlət orqanları qarşısında insan hüquqlarının qorunması sahəsində mühüm vəzifələr qoyub.

Milli Fəaliyyət Planının 22-ci bəndinə əsasən, Baş Prokurorluğa şəxsin tutulması, həbs edilməsi, müvəqqəti saxlama yerlərində və istintaq təcridxanalarında saxlanılması zamanı qanunvericiliyin tələblərinin, insan hüquqlarının pozulması, pis rəftar, vəzifədən sui-istifadə və digər bu kimi halların ciddi araşdırılması, qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş tədbirlərin yerinə yetirilməsi tapşırılmışdır.

Prezident İlham Əliyevin digər bir sərəncamı ilə isə 18 iyunun Azərbaycanda İnsan Hüquqları Günü elan olundu. Bütün bunlar da respublikamızın insan hüquqlarının və azadlıqlarının yüksək səviyyədə qorunması məsələsini prioritet sahəyə çevirdiyini və insan hüquqlarının təminati məsələsinin Azərbaycan dövlətinin ali məqsədi olduğunu bir daha təsdiqləyir.

Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyəsi əsasında səhifə ni hazırladı:

Əziz Mustafa

Zaman.-2014.-15 avqust.-S.13.