Sumqayıt çirkli
şəhərdirmi? (2)
əvvəli ötən
sayımızda
İnstitutun 1994-cü ildə çap
olunan şəkilləri
və Sovet dövründəki faktları
hesabata salmaqda hansı məqsədlər
güddüyü haqlı
sual doğurur və bu artıq
bir az
sonranın söhbətidir
ki, biz, sizə təqdim edəcəyik. Bleyer bu faktı
da instituta qarşı ittihamında göstərib: “Mənim onların hesabatına şübhə ilə yanaşmağımın səbəbi
odur ki, onlar 1994-cü ildə
“Azerbaijan İnternational” jurnalında
dərc edilmiş məqaləni icazəsiz istifadə ediblər və onlar öz
veb-saytlarında Sumqayıtın
problemləri siyahısında
uşaqlara aid olan hissəni bizim jurnaldan köçürərək
2007-ci ilin məlumatı
kimi təqdim ediblər”.
***
Görürsünüzmü, bir az dərinə
getdikcə bir çox məsələlər
öz aydınlığına
qovuşur. Yazılanlardan bir daha məlum və aydın olur ki, “Blacksmith” İnstitutu
2007-ci ildən bəri
dünyanın çirkli
şəhərləri ilə
bağlı heç bir hesabat təqdim
etməyib və ya edibsə də, Sumqayıtın adı bu hesabatlarda
öz əksini tapmayıb.
İndi
qayıdaq Vesti.az saytının
5 noyabr 2013-cü il tarixində yerləşdirdiyi “Sumqayıt
vnovg popal v spisok samıx zaqrəznennıx mest zemli” başlıqlı yazıya.
Ola bilsin ki, dəyərli oxucular soruşarlar ki, niyə məhz “Vesti.az” saytının adı hallandı burada. Məsələ
burasındadır ki, təkziblərdən sonra
ilk dəfə yenidən
bu məsələyə
bu sayt öz
səhifələrində yer
verdi və
sözün müstəqim
mənasında digər
saytlar da bundan yaxşıca “bəhrələndilər”. Bununla da
“Azərikimya” İstehsalat
Birliyi başda olmaqla görülən bütün işlər, çəkilən bütün
zəhmətlər öz
əvvəlki halına,
yəni sıfır nöqtəsinə qayıtmış
oldu. Bu da
hər şeyin yenidən başlanması
deməkdir ki, bu yazıdan da gördüyünüz
kimi biz, bu işlə məşğuluq.
Bura əlavə vaxt itkisini, əsəb gərginliyini Sumqayıt - Bakı - Nyu-York arası yazışmaları, məsələyə
bildirilən münasibətlərin
təhlilini və digər çalışmaları
da əlavə etsək, bir yanlışlığın, yoxlanılmadan,
araşdırılmadan verilən
informasiyanın nələrə
səbəb olduğunu
aydınca görə
bilərik.
Yeri gəlmişkən anlayış
göstərdiklərinə, bu yanlış informasiyanın ardından
- cəmi bir gün sonra “Azərikimya” İB-nin “İnstitut
Blacksmith otvetil “Azerkimgə”
po povodu spiska zaqrəznennıx qorodov, v kotorıy “popal” Sumqayıt” adlı təkzib məktubunu dərc etdirdiklərinə görə,
saytın rəhbərliyinə
minnətdarlığımızı bildiririk. Hətta məktuba “Vesti.az” saytının baş redaktoru Mətin müəllimin cavabında
bu mövzuda daha geniş, daha sanballı informasiya dərc etməyə hazır olduqları vurğulanıb.
***
Qayıdaq yenə də “Blacksmith” institutuna. İstər-istəməz
adamda belə bir sual yaranır:
əgər 2007-ci ildən
bu yana “Blacksmith” institutunun hesabatlarında Sumqayıtın adı çirkli şəhərlər
sırasında qeyd olunmayıbsa, 2013-cü il
hesabatında isə Sumqayıtda ətraf mühitin qorunması istiqamətində görülən
işlərin təqdirəlayiq
olması xüsusi vurğulanıbsa, necə
olur ki, saytların təqdim etdikləri siyahılarda Sumqayıtın adına yenidən rast gəlirik?
Məsələ araşdırılarkən “Azərikimya”
İstehsalat Birliyinin müvafiq şöbəsi
tərəfindən ARDNŞ-in Amerika nümayəndəliyinin
ofisinin direktoru Rauf Məmmədova da müraciət ünvanlanmış və
adı çəkilən
institutla bağlı bir araşdırma aparılması xahiş olunmuşdu. Cavab məktubunda oxuyuruq: “Sizin göndərdiyiniz müraciətlə əlaqədar
bildirmək istəyirəm
ki, “Blacksmith” institutunun
baş ofisi Nyu-York şəhərində
yerləşir və əsasən uşaqların
həyatı üçün
təhlükə (risk) yaradan
ərazilərdə ətraf
mühitin təmizlənməsi
layihələrini həyata
keçirən bir təşkilatdır. Təşkilat 50-yə yaxın ekoloji layihələri uğurla tamamlamış və hazırda 15 ölkədə
30 layihə həyata keçirməkdədir. Diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm
ki, apardığımız
araşdırma zamanı
məlum olmuşdur ki, institutun texniki məşvərət
şurasının üzvlərindən
biri də, ətraf mühit mütəxəssisi Robert Kurkjian
adlı bir ermənidir”.
Rauf Məmmədov məktubunda
daha sonra yazır: “İnternet səhifələrinin istinad
etdikləri hesabatlar qeyd olunan institutun
2007-ci ildə nəşr
etdiyi hesabata əsaslanır, “Blacksmith” institutunun,
ümumiyyətlə, qeyd
olunan tarixdən etibarən Sumqayıt şəhərinin adı
hallandığı yeni
hesabatı dərc olunmamışdır. 2007-ci ildə nəşr olunan hesabatda isə 2003-2006-cı illərdəki,
bəzən isə
1994-cü ildəki məlumatlara
əsaslanılır. Doğulduğum və böyüdüyüm
Sumqayıt şəhəri
haqqında dezinformasiya
xarakterli məlumatların
yayılması çox
məyusedici haldır.
Lakin bu məlumatları yaymazdan əvvəl
internet səhifələrinin jurnalistika qaydalarını
gözardı edərək,
zəruri araşdırmaları
həyata keçirməməsi
daha da böyük
təəssüf doğurur.”
Çox hörmətli Rauf müəllimə minnətdarlıq
ifadə etməklə
bildirmək istərdim
ki, bu məktub
bizə çox mətləbləri anlatdı. Ələlxüsus da “Blacksmith” institutunda erməni mütəxəssisinin
işləməsi faktını
ortaya qoymaqla. Onu da öyrəndik
ki, Robert Kurkjianın yerüstü və yeraltı su ehtiyatlarının qiymətləndirilməsi,
torpağın və qurunt sularının müayinəsi, təhlükəli
tullantıların idarə
olunması və kompleks ekoloji tədqiqatların aparılması
sahəsində 20 ildən
artıq təcrübəsi
var. Və bu yönümlü bütün
beynəlxalq təşkilatlarla
geniş əlaqələrə
malik adamdır.
***
Elə bilirəm ki, dəyərli oxucular üçün də məsələnin hardan qaynaqlandığı yavaş-yavaş aydın olur. Erməni ola, əlinə Sumqayıt haqqında nəsə yazmaq fürsəti düşə. İndi özünüz təsəvvür edin. Anlaşılan odur ki, sözü gedən institut 2007-ci ildən bəri öz hesabatlarında Sumqayıtın adını çəkməsə də, erməni barmağı öz işini görmüş, digər qurumlara bilərəkdən və qərəzli şəkildə Sumqayıtın adı dünyanın 10 ən çirkli şəhərlərindən biri kimi ötürülmüşdür. Və artıq bir həqiqət də öz təsdiqini tapır ki, Sumqayıtın adının 2007 və ondan öncəki illərin hesabatlarına salınmasında da bu erməni mütəxəssisin “müstəsna xidmətləri” olmuşdur. Mənə elə gəlir ki, sözün tükənən nöqtəsinə gəlib çatdıq.
Sonda mənim dəyərli həmkarlarıma, qələm dostlarıma bir tövsiyəm var: doğma Azərbaycanımız, bölgələrimiz, şəhərlərimiz haqqında xarici kütləvi informasiya vasitələri hər hansı bir qərəzli yazı verirsə, onu əlüstü öz saytlarımıza, qəzetlərimizin səhifələrinə çıxarmağa tələsməyək. O informasiyanı diqqətlə oxuyaq, bir az düşünək, bir az da özümüzü əziyyətə salıb araşdırma aparaq, ondan sonra saytlarımızda yerləşdirilib-yerləşdirilməməsi haqqında qərar qəbul edək. Çünki torpağı üzərində gəzdiyimiz, havasını udduğumuz, suyunu içdiyimiz, çörəyini yediyimiz bu məmləkət bizim doğma vətənimiz Azərbaycandır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyəsi əsasında səhifəni hazırladı:
Rafiq Oday, Nicat Xıdırlı
Zaman.-2014.-20 fevral.-S.13.