Səyyar “ASAN xidmət”lər regionlarda vətəndaş-dövlət münasibətlərinin güclənməsini təmin edir

Dövlət-vətəndaş münasibətlərinin tənzimlənməsi vətəndaşın dövlət strukturları ilə münasibəti ilə sıx əlaqəlidir.

Bu münasibətlər vətəndaşın dövlət qurumları ilə qarşılıqlı əlaqələrindən irəli gələn davranışlara görə də formalaşa bilər. Xüsusən, sənədləşmə ilə bağlı proseslər əksər hallarda vətəndaşların əleyhinə olur. Vətəndaş çox incik düşür, bəzən aldadılır, süründürməçiliyə yol verilir. Sözsüz ki, bunlar ciddi narazılıqlara səbəb olur. Amma son 2 il ərzində “ASAN xidmət”in fəaliyyəti ilə vətəndaşların sənədləşmə sahəsində fikirləri tamam dəyişərək, operativliyin, şəffaflığın, üstün xidmətin keyfiyyətinin əyani şahidi olurlar. Xüsusən adıçəkilən qurumun bölgələrdə göstərdiyi səyyar xidmət, əhalinin bir neçə xidmətdən yararlanması üçün əsaslı şəraitlə təmin olunması təqdirəlayiqdir. Bunu bir müddət öncə ölkəmizin şimal bölgəsində səyyar “ASAN xidmət”i sayəsində bir daha görə bildik. Qusar, Quba rayonlarından sonra növbə Xaçmaz rayonuna da çatdı. Xaçmaz rayonunun mərkəzində (Mədəniyyət Evi və İcra Hakimiyyətinin inzibati binasının yaxınlığında) sakinlərə səyyar “ASAN xidmət” göstərilirdi. Bir neçə gün ərzində buradakı prosesi izləyərək, “ASAN xidmət”in əməkdaşları və xidmətə müraciət edən vətəndaşlarla təmasda oldum. Müşahidələrimiz xidmətin keyfiyyətinə görə olduqca xoş təəssuratlarla yadda qaldığını göstərirdi.

Xidmətin əməkdaşı Ülvi Həsənzadə ilə “ASAN xidmət”in səyyar fəaliyyəti, vətəndaşların “ASAN”a olan münasibətləri barədə danışdıq: “ASAN xidmət” səyyar fəaliyyətini 2013-cü il iyun ayının 3-dən dekabr ayının sonlarınadək bu xidmətin inzibati binalarının olmadığı rayonlarda başlayıb. Xidmət iş keyfiyyəti, şəffaflıq, operativlik cəhətdən vətəndaşların etimadını, etibarını qazanmaqla yanaşı, bu xüsusiyyətlərinə sadiq qalmağa çalışır. Müraciətlərə əsasən, səyyar avtobuslar rayonların mərkəzi sayılan, əhalinin daha sıx olduğu məkanlarda fəaliyyət göstərirlər”.

- “ASAN xidmət”in təsis olunmasından sonra istər bölgələrdə, istərsə də paytaxtda son iki illə müqayisədə nə dəyişdi?

- Ümumiyyətlə, əhalinin hüquqi maariflənməsi getdikcə genişlənir. ASAN-da hansı xidmətlərin olması barədə artıq vətəndaşlar məlumatlıdırlar. Məsələn, paytaxta nisbətən bölgələrdə əhalinin müraciətləri arasında daha çox ipoteka, kreditlər, pensiya kartı, sosial sığorta ilə bağlı mövzular, suallar yer tuturdu. Məhdud səlahiyyətlərin olmasına baxmayaraq, vətəndaşlar sanki ASAN-dan daha çox xidmət növü gözləyirdilər. Artıq vətəndaşlar “ASAN xidmət”in fəaliyyət sahəsindən xəbərdardırlar. Ümumilikdə müraciətlər şəxsiyyət vəsiqəsi və ümumvətəndaş pasportunun (el arasında xarici pasport da deyilir) dəyişdirilməsi və alınması barədə olub. Ən çox sənədləşmə mənzillə - əmlakla bağlıdır. Yəni müraciətlər rayonlara görə dəyişir. Məsələn, Qusarda mənzillərin qeydiyyatı və ümümvətəndaş pasportunun alınması ilə bağlı müraciətlər daha çox olub. Vətəndaşlara xidmət maksimum şəkildə dövlət qulluqçusunun etik və əxlaq kodeksi ilə müəyyənləşir. Burada müşahidələrə əsasən deyə bilərik ki, vətəndaşlar da bu davranışdan məmnundurlar. Xaçmazda gün ərzində ümumilikdə maarifləndirici-məsləhətləri də nəzərə alsaq, 1000 (min) nəfər müraciət edib. Sırf xidmətdən yararlanan 300-400 nəfərdir. Bu vətəndaşların etimadını ifadə edən bir davranışdır. Çalışırıq ki, bu etimadı da doğruldaq.

- ASAN-da göstərilən xidmətlər digər orqanlarda da göstərilir. Bəs, vətəndaşların müraciətinin bu çoxluğu nəyi ifadə edir?

- Bu sualı elə vətəndaşların dediyi ifadələrlə cavablandırmağa çalışacağam. Onlar deyirlər ki, digər orqanlarda məqsədli şəkildə süründürməçilik var. Üstəlik, kobud davranışlara da rast gəlirik. Rüsumdan kənar “xərclər” də vətəndaşların narazılığına və narahatlığına səbəb olur. Onlar görəndə ki, “ASAN xidmət”in əməkdaşları da xalqdan biridir, normal davranışla xidmət göstərirlər, bu, onların etimadını qazanmağa səbəb olur.

- Regionlara səfəriniz ərzində vətəndaşlar “ASAN xidmət”dən tam yararlana bilirlərmi?

- Məhdud səlahiyyətlərimizə baxmayaraq, səlahiyyətlərimiz çərçivəsində yüksək xidmət var. Daha da yaxşısı üçün çalışırıq. Bu imkanları “ASAN xidmət” vətəndaşlara təqdim edir. Xidmət çərçivəsində müxtəlif sualları da cavablandırırıq. Şimal bölgəsini də nəzərdə aldıqda, digər regionlarda olduğumuz müddətdə müraciətlər daha çox olub. “ASAN xidmət”in yerləşdiyi məkanlar şəhərin mərkəz hissəsində, əhalinin sıx olduğu məkanlardır. Rayon yerində əksəriyyət eşidir, bilir, maraqlanır. Bəzən vətəndaşlar gileylənirlər ki, ASAN-da rüsumların məbləği niyə aşağı deyil? Onlar bilməlidirlər ki, “ASAN xidmət” alternativ xidmətdir. Heç bir maneə olmadan qısa zaman ərzində müraciət olunan xidmət sahəsi üzrə iş yerinə yetirilir. Nəticə etibarilə vətəndaşlar bilirlər ki, qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş formada, tələb olunanlardan əlavə heç bir təmənna güdülmür.

- Paytaxt və region arasında sənədləşmə prosesində nə kimi fərqlər var?

- Paytaxtda vətəndaşın məsələn, şəxsiyyət vəsiqəsini dəyişməsi sadə bir haldır. Bu əməliyyat eyni keyfiyyətdə ASAN xidmətlə yanaşı, “pasport masada”da aparıla bilər və gündəlik iş cədvəli sırasında bu adi hal sayılır. Amma “ASAN xidmət”in olmadığı rayonda isə şəxsiyyət vəsiqəsini dəyişdirmək üçün bir gün sərf olunur. Həmin vətəndaş bunu gündəlik gördüyü işlər sırasında önəmli bir iş kimi qiymətləndirir. “ASAN xidmət”in rayonlarda səyyar xidməti zamanı vətəndaşlar bu fərqi görür və onların gözlərindəki o ç.sevinc bizə kifayət edir.

- Daha nə kimi fərqlər hiss olunur?

- Rayonlarda ciddi məsələlərdən biri də növbə mədəniyyətidir. Şahidi olduğumuz hallar olub ki, cəmiyyətdə sosial statusuna - vəzifəsinə, maddi durumuna görə fərq qoyulur. Buna da vətəndaşlar artıq vərdiş olublar. “ASAN xidmət”in sayəsində bu yolverilməz haldır. Obyektiv səbəblər ola bilər ki, bunu da nizamlamaq mümkündür. Ədalət prinsipilə fiziki məhdudiyyətli, hamilə qadınların, yaşlı insanların növbədə durmalarına bizim vətəndaşlar özləri də növbədənkənar yer verirlər.

Elə hallar ola bilər ki, məsələn, rayon yeridir təsərrüfatını qoyub gələnlər, harasa daha ciddi bir məsələ üçün tələsənlər, kəndə qayıdacaq marşrutun vaxtını ötürmə ehtimalı olanlar və s. ola bilər ki, bu da vətəndaşların ümumi razılığı əsasında tənzimlənir. Səyyar xidmətin son günlərinə doğru növbə mədəniyyəti və prinsipində hər hansı bir narahatlığın hiss olunduğunu da görməmişik. Əsasən maariflənmənin qıtlığı, vətəndaşların özlərinə inamsızlıqlarının şahidi oluruq. İnsanlarda saflıq və sadəlövhlük var. Məsələn, burada növbə sistemi var və bu, nömrələrlə tənzimlənir. Sürücülük vəsiqəsini dəyişməyə gəlmiş vətəndaşdan əməkdaşımız nömrə soruşub və vətəndaş gedib avtomobilindən maşının nömrəsini çıxarıb gətirib. Digər bir nümunə. Səyyar xidmətin notariusuna görə gözləmə nömrəsi verilib. Vətəndaş gedib yerli notariusunun qarşısında gözləyib. Qısacası, növbə mədəniyyətinin, dinləmə qabiliyyətinin, analitik qabiliyyətin zəifiyi, sadəlövlük və s. hallar olur.

- “ASAN xidmət” region vətəndaşlarına nəyi təqdim edə bildi?

- İlk növbədə, vətəndaş-dövlət arasında inam və etimadın mövcudluğunu, sarsılmış inamın bərpasını təmin etməyə çalışdı.

Dövlət qulluqçusunun şəffaf və məsuluyyətli, nəzakətli-gülərüz formada davranışını gördü. Qazandığı əmək haqqının da halal qazandığının şahidi oldu.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyəsi əsasında səhifəni hazırladı:

Amil Tağıyev

Zaman.-2014.-21 oktyabr.-S.13.