Bizə etibar edilən əmanət - Altıağac Milli Parkı

Ərazisinin kiçik olmasına baxmayaraq, vətənimiz olduqca zəngin təbii sərvətlərə malikdir.

Necə deyərlər, Yaradan bu torpaqlardan heç nə əsirgəməyib, əksinə zəngin yer altı və yer üstü gözəlliklərlə bəzəyərək bizim ixtiyarımıza verib. İqlim qurşaqları ilə də zəngin olan yurdumuz qalın meşələrlə, bol sulu çaylarla, geniş və yamyaşıl düzləri ilə, zəngin flora və faunası ilə dillərə dastandır. Bütün bu sadaladığımız gözəllikləri qoruyaraq gələcək nəsillərə ötürmək üçün respublikamızda istər sovet dönəmində, istərsə də müstəqillik əldə etdikdən sonra qoruqlar, yasavulluqlar, həmçinin Milli Parklar qurulmuşdur.

Bu yerdə onu da deyək ki, bu gün qorumağa çalışdığımız vaxtilə sahib olduğumuz təbii nemətlərin olduqca az bir hissəsidir. Bu baxımdan üzərimizə düşən vətəndaşlıq borcu da çoxdur...

Haqqında söhbət açacağımız Altıağac Milli Parkı da ölkəmizin təbii sərvətlərindən biridir. Belə ki, Altıağac Milli Parkı Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 365 N-li Sərəncamı ilə 2004-cü il 31 avqust tarixində Xızı və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazilərində yaradılmışdır. Azərbaycanın şimal-şərqində, Xızı və Siyəzən inzibati rayonlarının ərazisində yerləşir. Altıağac Milli Parkı 1990-cı ildə yaradılmış Altıağac Dövlət Təbiət Qoruğu və ona həmsərhəd olan dövlət meşə fondu torpaqlarının bazasında yaradılmışdır. Ərazisi 11 min 35 hektardır.

Məqsəd əhalinin ekoloji cəhətdən maarifləndirilməsidir

Altıağac Milli Parkı haqqında, eləcə də buranın bugünkü vəziyyəti barəsində parkın rəhbəri Paşa Məmmədovdan geniş məlumat aldıq. Paşa Məmmədov qəzetimizə açıqlamasında dedi ki, əsasnamədə də bildirildiyi kimi, bu Milli Parkın yaradılmasında əsas məqsəd Böyük Qafqazın cənub-şərq yamaclarının təbii landşaftlarının, flora və fauna növlərinin qorunub saxlanılması, bərpası, təbii komplekslərin mühafizəsinin gücləndirilməsi, ekoloji monitorinqin həyata keçirilməsi, eləcə də, tədqiqatlar, turizm və istirahət (rekreasiya) üçün şəraitin yaradılması və əhalinin ekoloji cəhətdən maarifləndirilməsinin təşkilidir.

Milli Park olduqca zəngin floraya malikdir...

Oxucuların nəzərinə onu da çatdıraq ki, Altıağac Milli Parkının adının mənşəyi məsafə ölçü vahidi olan “ağac” sözündən götürülmüşdür. Milli Park Şamaxıdan altı ağac məsafəsində yerləşdiyindən ona və kəndlərin birinə Altıağac adı verilmişdir (bir ağac təqribən 5-6 kilometrə bərabərdir).

Altıağac Milli Parkının ərazisindən Ataçay və onun bir sıra kiçik qolları keçir. Ataçay öz başlanğıcını Dübrar dağının 1870 metr hündürlüyündən götürərək, Xəzər dənizinə tökülür.

Milli Park olduqca zəngin floraya malikdir, göz oxşayan, eyni zamanda bir çox canlıya bağrını açan bu meşələrdə Qafqaz palıdı, Qafqaz vələsi, Şərq fısdığı, adi göyrüş, itiyarpaqlı ağcaqayın geniş yayılmışdır. Ərazidə yemişan, böyürtkən, əzgil, qaratikan, itburnu kimi kol bitkiləri üstünlük təşkil edir. Torpaq zənginliyi də parkda özünü göstərir, belə ki, dağ-meşə, çürüntülü-karbonatlı dağ-meşə, qəhvəyi dağ-meşə, bozqırlaşmış dağ-çəmən və s. torpaq tipləri yayılmışdır. Altıağac Milli Parkının ərazisində məməlilərdən cüyür, qonur ayı, çöl donuzu, vaşaq, yenot, dovşan, tülkü, dələ, canavar, quşlardan qırqovul, alabaxta, bildirçin, çobanaldadan, çöl qartalı, kəklik, qaratoyuq kimi növlərə rast gəlinir.

“Meşələrin kütləvi halda qırılmasının qarşısı alınıb”

Burada adları Azərbaycanın “Qırmızı Kitab”ına daxil edilmiş qartalkimilərin müxtəlif növləri diqqəti daha çox cəlb edir. Altıağac Milli Parkının nəzdində Vəhşi Təbiətin Bərpası Mərkəzi və Reabilitasiya Klinikası fəaliyyət göstərir.

Paşa Məmmədovun sözlərinə görə, ərazi Milli Park olduqdan sonra həm floranın, həm də faunanın qorunub saxlanmasında kifayət qədər işlər görülmüşdür: “Əsas tədbirlərdən biri kimi meşələrin kütləvi halda qırılmasının qarşısı alınmışdır. Əvvəllər əhali qış zamanı evlərin isinməsini məhz meşələri qırmaqla təmin edə bilirdi. Bu gün bunun qarşısı alınıb. Eyni zamanda buralarda məskən salmış, əsasən də əksəriyyəti nəsli kəsilməkdə olan heyvanların qeyri-qanuni ov edilməsinin qarşısı da alınmışdır. Onların da populiyasiyasında ciddi artım müşahidə olunur”. Paşa Məmmədovun sözlərinə görə, parkın 31 əməkdaşından 17-nin işi parkda məhz mühafizəni təmin etməkdir.

Üzərimizə düşən vəzifə...

Təbii ki, bütün bunlarla yanaşı, gəlin qəbul edək ki, əmanətçisi olduğumuz bu sərvətə kifayət qədər doğma yanaşmırıq. Qanunlar vasitəsilə qorumalı olduğumuz bu aləmin birinci hamisi məhz özümüz və ailəmiz olmalıdır. İstər o ərazilərdə yaşayan əhali, istərsə də istirahət zamanı oralara üz tutanlar çox yaxşı anlamalıdırlar ki, kəsilən hər bir ağac təbii olaraq ciyərlərimizə çəkdiyimiz daha sonra da damarlarımızdan axan qanın birinci mənbəyidir. Bu ağaclar bir neçə günün və ya bir neçə ayın deyil, uzun illərin məhsuludur. Bəzən isə bir ağacın tam böyüyüb qol-budaq açmasına bizim ömrümüz yetməyə bilər. Necə ki, tariximizdə daha qədim olan və Allahın bizə bəxş etdiyi bu təbiətin sahibi biz olmadığımız kimi, onların qatili də biz olmamalıyıq, bizim əsas vəzifəmiz yaşaya bilməyimiz üçün yaradılan bu canlı varlıqları olduğu kimi qoruyaraq, ona ən yaxın əzizimiz kimi baxaraq, gələcək nəsillərə ötürməkdir. Əks halda gələcək nəsillər bu gün bizim az da olsa, öz gözlərimizlə görə bildiyimiz bütün bu nemətləri yalnız və yalnız televiziya ekranlarından, sənədli filmlərdən izləməli olacaqlar.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyəsi əsasında səhifəni hazırladı:

Nicat Xıdırlı

Zaman.-2014.-24 yanvar.-S.13.