Azərbaycan - tolerantlıq məkanı

Millət vəkili Qənirə Paşayeva: “Azərbaycanda yaşayan müxtəlif dinlərin və millətlərin nümayəndələri heç vaxt dözümsüzlük və ya hansısa fobiyalarla rastlaşmayıblar. Neonasizmə, dözümsüzlüyə, ksenofobiyaya əks qüvvə olan tolerantlıq və multikulturalizm Azərbaycanda əsrlərlə mövcud olub. Rasizmin və dini dözümsüzlüyün artdığı cəmiyyətlər mütləq ciddi problemlər və faciələrlə üzləşəcək”.

Bir müddət öncə ABŞ-ın “Hill” qəzetində ölkəmiz haqqında məqalə dərc olunmuşdu. Məqalə müəllifi Azərbaycanı XXI əsrin ən inkişaf etmiş müsəlman ölkəsi adlandırmışdı. Məqalədə bildirilir ki, Cənubi Qafqaz ölkəsi olan Azərbaycan qədim “İpək yolu” ölkəsi kimi tanınır. Azərbaycanda yüksək səviyyədə tolerantlıq mühitinin olduğunu vurğulayan müəllif Bakıda müxtəlif dinlərə məxsus məbədlərin olduğunu önə çəkib.

Bəli, həqiqətən ölkəmizdə dünyanın əksər ölkələri üçün nümunə ola biləcək tolerantlıq mövcuddur. Bu, xalqımızın, insanlarımızın həyat tərzinə çevrilib. Azərbaycanda tolerantlıq ənənəsinin mövcudluğunun isə bir neçə səbəbi var. Bunlardan biri də İslam dinindəki xoşgörünün xalqımızın mənəviyyatına hopmasıdır. Millət vəkili Qənirə Paşayeva deyir ki, Azərbaycanda yaşayan müxtəlif dinlərin və millətlərin nümayəndələri heç vaxt dözümsüzlük və ya hansısa fobiyalarla rastlaşmayıblar. Neonasizmə, dözümsüzlüyə, ksenofobiyaya əks qüvvə olan tolerantlıq və multikulturalizm Azərbaycanda əsrlərlə mövcud olub: “Rasizm, nifrət duyğuları və dözümsüzlüyün nələrə səbəb olduğunu dünya dövlətlərinin yaxşı anlaya bilməsi üçün qeyd etmək istərdim ki, məhz Ermənistanda təhsil və kütləvi informasiya vasitələri ilə siyasətçilərin gənc nəsildə azərbaycanlılara qarşı yaratdıqları dözümsüzlük və nifrətin nəticəsi olaraq 1988-ci ildə Ermənistandan 100 minlərlə azərbaycanlı silah gücünə, zorla öz doğma torpaqlarından çıxarılıb və Ermənistan monoetnik bir dövlətə çevrilib. Bir milyondan çox azərbaycanlı isə öz evindən qovulub və 20 ildən artıqdır ki, qaçqın və məcburi köçkün həyatı yaşayır. Bundan sonra isə Ermənistan silahlı qüvvələri Azərbaycan ərazilərini işğal edərək 20 mindən çox azərbaycanlını qətlə yetirib, Xocalı şəhərində dinc azərbaycanlılara qarşı soyqırımı həyata keçirib. İşğal olunmuş ərazilərdə 4000 azərbaycanlı itkin düşüb. Ermənistan silahlı qüvvələri işğal etdikləri Azərbaycan torpaqlarında azərbaycanlılara məxsus mədəni, tarixi, dini abidələri, qəbiristanlıqları məhv edirlər. Beynəlxalq təşkilatların qəbul etdikləri qətnamələrə, eləcə də AŞPA-nın məlum 1416 saylı qətnaməsinə baxmayaraq, Ermənistan onların öz evlərinə qayıtmalarına imkan vermir. Məncə, bu qədər böyük insan faciəsi əslində hər şeyi tam izah edir.

Q. Paşayevanın sözlərinə görə, Azərbaycan müxtəlif millətlərə və dinlərə məxsus insanların birgə mehriban yaşadığı bir ölkə olmaqla yanaşı, bu ölkədə təhsil, kütləvi informasiya vasitələri və digər vasitələrlə tolerantlığın daha da artması istiqamətində ciddi işlər görülür: “Çünki biz hesab edirik ki, rasizmin və dini dözümsüzlüyün artdığı cəmiyyətlər mütləq ciddi problemlər və faciələrlə üzləşəcək. Azərbaycanda yaşayan müxtəlif dinlərin və millətlərin nümayəndələri heç vaxt dözümsüzlük və ya hansısa fobiyalarla rastlaşmayıblar. Neonasizmə, dözümsüzlüyə, ksenofobiyaya əks qüvvə olan tolerantlıq və multikulturalizm Azərbaycanda əsrlərlə mövcud olub. Azərbaycan Prezidentinin Fərmanı ilə ölkədə Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi təsis edilib”.

“Tolerant Azərbaycan gənci”

Bir millətin tolerant olması yaxşı haldır. Ancaq çox təəssüf ki, bir çox hallarda ermənilər daim bundan ölkəmizə qarşı məqsədli şəkildə istifadə ediblər. Çünki başımıza oyunlar açılsa da, ağlagəlməz iddialar irəli sürülsə də, sonradan bizim xoşgörülüyümüz nəticəsində bunlar tədricən unudulub. Bir müddət sonra isə yenidən hər şey təkrar olunub. Azərbaycan gəncliyi də tolerant ab-havada böyüyür və bu, artıq dünyanın bir çox ölkələrində təbliğ edilir. Məsələn, bir müddət öncə Vyanada fəaliyyət göstərən Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Gənclər Fondunun və Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin dəstəyi ilə gənc rəssamların əsərlərindən ibarət “Tolerant Azərbaycan gənci” adlı bədii sərgi də bundan xəbər verir. Mərkəzin rəhbəri Leyla Qasımova deyir ki, qədimdən bəri Azərbaycanda müxtəlif xalqların, mədəniyyətlərin və dinlərin nümayəndələri dinc şəraitdə birgə yaşayıblar. Tolerantlığın, multikulturalizm və etnik rəngarəngliyin Azərbaycan xalqının həyatının tərkib hissəsidir. Sərgidə də gənc rəssamların bu mövzularda ən uğurlu əsərləri toplanmışdı.

Layihənin müəllifi sənətşünas Dilarə Müzəffərlidir. O, bu layihə üzərində uzun müddət iş aparıldığını, mövzu üzrə ən maraqlı əsərlərin bir araya gətirildiyini deyir: “Azərbaycanda müxtəlif dinlərə və dillərə mənsub insanlar hər zaman hörmət və qarşılıqlı anlaşma şəraitində yaşayıblar, tolerantlığın ölkəmizdə dərin tarixi kökləri olub. Ölkəmizdə ilk Avropa Oyunlarının keçirilməsi məhz beynəlxalq ictimaiyyətin Azərbaycana göstərdiyi etimadın bariz nümunəsidir. Azərbaycanda əsrlərlə yaşı olan multikulturalizmin inkişafına ümummilli lider Heydər Əliyevin dövründə xüsusi diqqət ayrılıb. Hazırda dövlətimizin başçısı tərəfindən bu istiqamətdə uğurlu işlər görülür”. Tədbirdə “Azərbaycan - tolerantlıq məkanı” adlı sənədli film nümayiş etdirilib. Sevindirici haldır ki, sərginin digər Avropa ölkələrində də nümayiş etdirilməsi nəzərdə tutulur: “Tolerant Azərbaycan gənci” layihəsinin məqsədi ölkəmizdə mövcud olan milli, etnik, irqi, dini tolerantlığın geniş ictimaiyyətə çatdırılmasına yaradıcı gənclərin cəlb olunmasıdır. Bununla yanaşı, Azərbaycanın tolerantlıq modelinin dünyanın inkişaf etmiş ölkələrinə nümunə kimi təqdimatıdır”.

Tolerantlıq, milli-dini-irqi müxtəliflik cəmiyyətin əsas və üstün dəyəri kimi təqdim olunur

Azərbaycan millətlərarası və dinlərarası dialoq baxımından da nümunəvi bir ölkədir. Qonşu dövlətin işğalçılıq siyasətindən əziyyət çəkən Azərbaycanın dünyada sivilizasiyalararası dialoqa, multikultural dəyərlərin qorunmasına verdiyi töhfələr xüsusilə diqqətəlayiqdir. Azərbaycan elə bir ölkədir ki, burada milli-dini-irqi müxtəliflik insanlar arasında fərq yaradan amil kimi çıxış etmir. Əksinə, burada tolerantlıq, milli-dini-irqi müxtəliflik cəmiyyətin əsas və üstün dəyəri kimi təqdim olunur. Azərbaycan öz üstünlüyünü ölkənin çoxmədəniyyətli və çoxkonfessiyalı olmasında görür. Respublikamızda İslam dininə aid tarixi-dini abidələrin bərpasına dövlət vəsaiti ayrıldığı kimi, digər dinlərlə bağlı abidələrə də eyni yanaşma tətbiq olunur. Ölkəmizdə milli mənəvi dəyərlərə, tarixi-dini abidələrə, eləcə də dini icmaların və din xadimlərinin fəaliyyətinə yüksək qayğı göstərilir. Azərbaycan tolerant ölkədir və burada bütün dinlərin nümayəndələri azad, sülh, qarşılıqlı hörmət şəraitində yaşayırlar. Regionlarımızda dini maarifçilik sahəsində, vətəndaşların radikal dini qruplaşmaların, qeyri-ənənəvi təriqətlərin təsirinə düşməməsi, mövhumata və xurafata meyillənməməsi üçün mütəmadi işlər aparılır. Prezident İlham Əliyev tərəfindən həyata keçirilən məqsədyönlü siyasət nəticəsində hazırda ölkəmizdə dövlət-din münasibətləri yüksək səviyyəyə çatıb.

Davamı növbəti sayımızda

Nicat İntiqam

Zaman.-2015.- 7 iyul.- S. 13.