Tolerantlığın Azərbaycan modeli dünya mediasında (2)

Rusiyanın “Nezavisimaya qazeta” saytında Azərbaycanda keçirilən I Avropa Oyunları ilə bağlı məqalə dərc olunub.

Yazıda sözügedən oyunların Azərbaycanın necə tolerant, qonaqpərvər və zəngin mədəniyyətə malik olduğunu göstərmək üçün böyük imkanlar açdığı qeyd olunur: “Azərbaycan azərbaycanlıların daha çox yaşadığı ölkədir, lakin bu ölkə təkmillətli deyil. Burada ləzgilər, avarlar, talışlar, tatarlar və digər xalqlar yaşayır. Lakin ən böyük icma ruslara məxsusdur. Azərbaycanda təxminən 120 min rus var. Hazırda Azərbaycanda 16 rus və 356 qarışıq dilli məktəb var. Bütün universitetlərdə isə rusdilli fakültələr fəaliyyət göstərir. Bu fakültələrdə 16 min tələbə təhsil alır. İudaizmə etiqad edən əhalinin sayı isə 16 mindir və dağ yəhudilərinin yaşadığı ən böyük yaşayış məntəqəsi Qırmızı qəsəbədir. Bu qəsəbə “Forbes” jurnalına düşən bir sıra Rusiya milyarderlərinin vətənidir”.

“Bura Azərbaycandır!”

Bu ilin 18-19 may tarixlərində Bakıda keçirilmiş III Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda iştirak etmiş Misirin İsgəndəriyyə universitetinin prof. d-ru Suleyman Əbdülmunimin Misirin nüfuzlu “Əl-Əhram” qəzetində “Bura Azərbaycandır!” başlıqlı məqaləsi dərc edilib.

YUNESKO-nun dəvəti ilə III Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumuna qatıldığını bildirən S.Əbdülmunim Sovet İttifaqı dağılandan sonra öz müstəqilliyini yenidən bərpa edən Azərbaycanın demokratiya yolunda əldə etdiyi nailiyyətlərə və ölkənin sürətlə inkişaf edən iqtisadiyyatına toxunub.

Müəllif Azərbaycanın müxtəlif mədəniyyətlərin qovşağı olduğunu, ayrı-ayrı dinlərin, milli azlıqlarının nümayəndələri ilə zəngin ölkə olduğunu qeyd edərək, ölkədə əmin-amanlığın, sabitliyin hökm sürdüyünü vurğulayıb. Şəhərin gözəlliyindən və təmizliyindən danışan müəllif gözəl memarlıq və incəsənət əsərlərinin şahidi olduğunu, şəhərdə bir-birindən gözəl və yaraşıqlı parkların salındığını qeyd edib.

S.Əbdülmunim Azərbaycanın qarşısında duran əsas problemin Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi olduğuna da ayrıca toxunub.

“Azərbaycan firavan, Qərbə yönələn, tolerant və dünyəvi ölkəyə çevrilib”

Böyük Britaniyanın “Politics First” jurnalının iyul buraxılışında bu ölkənin keçmiş enerji naziri, Baş nazirin Azərbaycandakı sabiq ticarət nümayəndəsi, 2001-2015-ci illərdə parlamentin üzvü olmuş Çarlz Hendri “Avropa Oyunları: Azərbaycan Qərbi salamlayır” adlı məqalə ilə çıxış edib. Müəllif yazır: “Baş nazirin Azərbaycan, Qazaxıstan və Türkmənistanda ticarət nümayəndəsi vəzifəsində çalışdığım zaman mənim Bakıya dəfələrlə səfərlərim olub. Böyük Britaniyanın Azərbaycana ən çox sərmayə yatıran ölkə olduğunu və bu ölkənin “Cənub Qaz Dəhlizi”nin yaradılmasında mərkəzi yer tutduğunu nəzərə alsaq, deyə bilərəm ki, səfərlərimin əsas məqsədi daha çox işgüzar xarakter daşıyıb. 2020-ci ildən etibarən bu layihə çərçivəsində Xəzər dənizinin Azərbaycana məxsus hissəsindən qaz İtaliyada bağlayıcı vasitəsilə Avropaya nəql ediləcək, bununla da Avropanın təchiz olunmasında müxtəliflik yaradılacaq”.

Ç.Hendri qeyd edib ki, 1991-ci ildə Sovet İttifaqından ayrılaraq müstəqillik əldə edən Azərbaycan firavan, Qərbə yönələn, tolerant və dünyəvi ölkəyə çevrilib: “Bu ölkə Avropa Şurasına üzv olub, həmçinin Avropa İttifaqının “Şərq tərəfdaşlığı” proqramına qoşulub. Bundan əlavə, o, öz sülhməramlı qüvvələrini Kosovo, İraq və Əfqanıstana da göndərib. Bütün bu səbəbləri nəzərə alaraq deyə bilərik ki, 2012-ci ildə Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin (BOK) ilk Avropa Oyunlarının 12-28 iyun 2015-ci il tarixində Bakıda keçirilməsi barədə qərar verməyi təəccüb doğurmadı. Azərbaycan bu vəzifənin öhdəsindən gəlməyə bilməzdi”.

“Azərbaycan mədəni və dini birgəyaşayışın modelidir”

İtaliyanın “Daily cases” saytında Azərbaycandakı multikultural muhitdən bəhs olunan məqalə yayılıb. Məqalədə Azərbaycan mədəni və dini birgəyaşayışın modeli, məscidlərlə yanaşı, sinaqoqların və kilsələrin fəaliyyət göstərdiyi fəxr ediləsi bir ölkə kimi təqdim olunur. Ölkəmizin əlverişli coğrafi mövqeyi, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, paytaxt Bakının özəllikləri və respublikamızla bağlı digər məqamlara toxunan müəllif İtaliya Coğrafiya Cəmiyyətinin (ICC) nümayəndələrinin Azrəbaycana səfəri ilə bağlı bu ay Romada keçirilmiş konfrans haqqında da məlumat verir. Diqqətə çatdırır ki, ICC-ni təmsil edənlər Azərbaycanda ongünlük səfərdə olublar.

Azərbaycandakı mövcud mədəni müxtəlifliyi, tolerant mühiti dərindən öyrənən italiyalı mütəxəssislər öz təəssüratlarını konfransda bölüşüblər. Milli Məclisin deputatı, Azərbaycan-İtaliya parlamentlərarası dostluq qrupunun rəhbəri Azər Kərimlinin də qatıldığı tədbir iqtisadiyyatla yanaşı, turizm potensialına görə də fərqlənən Azərbaycanı daha yaxından tanımağa imkan yaradıb.

Yazıda qeyd olunur ki, bu gün Bakı Avropaya hər zamankından daha yaxındır. Bu şəhərin zənginliyi, möhtəşəm tikililəri, qədim tarixi abidələri, müasir göydələnləri, geniş parkları sanki səmada əks olunan cənnəti xatırladır. Azərbaycan, eyni zamanda, TAP və TANAP layihələri vasitəsilə Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında mühüm ölkəyə çevrilib.

Müəllif yazır ki, bu gün Bakı müxtəlif mədəniyyətlərə mənsub insanların eyni məkanda toplaşdığı, qlobal movzuların müzakirə olunduğu bir şəhərə çevrilib. Belə tədbirlərdən biri də cari ilin mayında keçirilmiş III Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumudur. Tədbir haqqında ətraflı məlumat verən müəllif qeyd edir ki, Azərbaycandakı multikultural atmosfer bu cür tədbirlər vasitəsilə daha çox hiss olunur.

“Azərbaycandakı tolerantlıq dünya üçün bir nümunədir”

ABŞ-ın nüfuzlu “Washington Times” qəzetinin bu ilin əvvəl çıxan sayında Azərbaycandan bəhs edən toplu məqalələrin yer aldığı xüsusi buraxılış dərc olunub.

“Müstəqilliyini bərpa etdikdən 25 il sonra ABŞ-ın çiçəklənən müttəfiqi” başlığı altında dərc olunan məqalələr toplusunda yer almış yazıların müəllifləri arasında Azərbaycanın ABŞ-dakı səfiri Elin Süleymanov, ABŞ-da fəaliyyət göstərən Azərbaycan-Amerika Alyansının İdarə Heyətinin sədri, ABŞ Respublikaçılar partiyasının tanınmış xadimi Den Berton, ABŞ Nümayəndələr palatasının üzvləri Rendi Veber və Robert Aderholt, senator, “Caspian Group Holdings”in rəhbəri Rob Sübhani, tanınmış tədqiqatçı Aleks Vatanka və digərləri var.

ABŞ-da fəaliyyət göstərən Azərbaycan-Amerika Alyansının təşəbbüsü ilə işıq üzü görən bu məqalələrdə Azərbaycanın həyata keçirdiyi daxili və xarici siyasət, ölkəmizin turizm potensialından danışılır, Azərbaycan və ABŞ arasında mövcud olan müttəfiqlik münasibətlərinin tarixindən və gələcək perspektivlərindən bəhs edilir.

Məqalədə qeyd olunur ki, Rusiya və İranla sərhəddə yerləşməsi və bu dövlətlərin siyasəti Azərbaycanı daha vacib edir: “Bizim Azərbaycanla münasibətlərə dəyər verməyimiz üçün bir çox digər səbəblər də var. Azərbaycan tolerantlıq və anlayış nümayiş etdirən və əhalisinin 96 faizi müsəlman olan bir ölkədir. İsrailin Azərbaycandakı səfiri Rafael Harpaz ABŞ-a səfəri zamanı bildirib ki, Azərbaycandakı tolerantlıq dünya üçün bir nümunədir. Tolerantlıq bütün millətlər üçün davam etməkdə olan öyrənmə prosesidir, lakin 23 illik müstəqilliyi ərzində Azərbaycan bu sahədə çox güclü addımlar atıb”.

Bəylər Məcidov

Zaman.-2015.- 14 iyul.- S. 13.