Elçin Zeynalov: “Azərbaycanda mutikulturalizm xalqımızın humanitar mədəniyyətinin ayrılmaz tərkib hissəsidir”

- Elçin müəllim, prezident İ. Əliyev IV İslam Həmrəylik Oyunlarının Təşkilat komitəsinin birinci iclasında Azərbaycan multikulturalizmi barədə fikir söyləmişdir ki, onun xüsusiyyətlərinin də daha çox ölkə üçün maraqlı olduğunu söyləyə bilərik. I Avropa Oyunlarından hansı səciyyəvi misal gətirmək mümkündür?

- İslam Həmrəyliyi Oyunlarının Təşkilat Komitəsinin birinci iclasında çıxış edərkən Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın İslam dünyasının ayrılmaz tərkib hissəsi olduğunu xüsusi qeyd etmişdir. Bu dinamik inkişaf edən müasir dövlətdir və bizim dövlətdə dini, milli, irqi zəmində heç vaxt ayrıseçkilik olmamışdır və heç zaman olmayacaqdır. Dövlət başçısı qeyd etmişdir ki, “Azərbaycan multikulturalizm mərkəzidir”.

İlk Avropa Oyunları beynəlxalq aləmdə Azərbycan liderinin sosial-iqtisadi siyasətinin və ölkənin dövlət və qeyri-hökumət təşkilatları üzərində idarəetmənin ifadəsi kimi çıxış etdilər. Oyunlar habelə ölkəmizin müxtəlif mədəniyyətlərinin dərk edilməsi və ehtiram olunması şəklində xalqın multikulturalizminin humanitar əlamətlərinin də inikası rolunu oynayır. Bu bütün zamanlar üçün xalqın yaddaşına həkk olunmuş ən dəyərli nemətdir.

Azərbaycan multikulturalizmi bütün xalqın humanitar mədəniyyətinin təbiətinin mahiyyətidir. Bu mahiyyət özünü xalqın ənənələri-nəzakət və ehtiram amili olan qonaqpərvərlikdə də aşkar şəkildə biruzə verir.

Birinci Avropa Oyunlarında Azərbaycan multikulturalizmi özünü Təşkilat Komitəsinin idarəetmə qabiliyyətinin xarakterində də əks etdirdi. Təşkilat Komitəsi dövlət siyasətini ideya şəklində həyata keçirərək etika, ünsiyyət mədəniyyəti, qəbul, mərasim kimi sferalarda da özünü bir daha təsdiq etdirə bildi. Təsadüfü deyil ki, “Bakı-2015” -in iştirakçıları və qonaqları bu sahədəki xidmətə də çox yüksək qiymət verdilər.

- İdman diplomatiyasının hücum xarakteri bizim dövrün vacib şərtlərindən biridir. Burada qeyd etməliyik ki, dövlət başçısı IV İslam Həmrəylik Oyunları barədə danışarkən həm I Avropa Oyunlarından öncə, həm də sonra Azərbaycan haqqında Qərb mətbuatında şər-böhtan xarakterli fikirlərin yayıldığını söyləmişdir. Belə vəziyyətdə dövlət və qeyri-hökumət təşkilatlarının rəhbərlərinin qarşılıqlı münasibətlərində diplomatik protokol prinsipinə necə əməl edilir?

- Dövlətlərin diplomatik, mədəni və idman əlaqalərinin genişləndiyi müasir dövrümüzdə nəzəri olaraq beynəlxalq təşkilatların diplomatik protokol qaydalarına riayət edilməsində dəqiqlik mövcud deyildir. Çətinlik beynəlxalq qaydaların və müəyyən protokol qaydalarının harada başa çatmasının aydın olmamasıdır. Şəraitdən asılı olaraq söz mədəniyyəti beynəlxalq səviyyədə məsələlərin uğurlu həllində beynəlxalq səviyyədə pozitivvə zəruru şərtdir. Lakin etika normaları gözlənilmədikdə, yalan isə adi mühakimə formasına çevrildikdə sözlə cavab vermək əks tərəfin səviyyəsinə enmək anlamı verir.

Azərbaycan əleyhinə müxtəlif Avropa qurumlarının bəzi yüksək vəzifəli məmurlarının böhtan dolu fikirləri dövlət idarəetmə mədəniyyətimizə pərdələnmiş bir həsəd formasıdır. Dövlətimizin bu siyasəti nəticəsində iqtisadiyyatımız dünya böhranına rəğmən inkişaf etməkdədir. Sosial siyasətimiz isə idman üçün təsəvvürəgəlməz bir qısa vaxt ərzində yüksək olimpiya səviyyəsində Köhnə Dünyanın bütün zamanları ərzində möhtəşəm bir tədbirə-Birinci Avropa Oyunlarına hazırlaşmağa və həyata keçirməyə imkan vermişdir. Müxtəlif Avropa qurumlarının yüksək vəzifəlibəzi məmurları Xocalı soyqırımını, ermənilər tərəfindən Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində milli maddi-mədəniyyət abidələri, Azərbaycan ərazilərinin aramsız şəkildə atəşə tutulduğunu bilə-bilə Azərbaycan haqqında böhtan kampaniyalarını həyata keçirmişlər. Bununla onlar görkəmli Fransa yazıçısı Romen Rollanın hələ 100 il əvvəl Avropa cəmiyyətində, Fransa və Almaniyada müxtəlif formalarda böhrana, intiharlara olan meylin bu gün də mövcud olması barədə peyğəmbərliklə söylənmiş fikrini təsdiq etmiş olurlar.

- Beynəlxalq əlaqələrdən və diplomatik protokoldan danışdıqda siz söz üzərində dayandınız. Belə bir deyim var: “ Söz dünyanı idarə edir”. Hansı tarixi faktlarla siz bu fikri təsdiq edə bilərsiniz?

- İnsan özünü dil vasitəsilə ifadə edir. Onun nitqi savadsız və ya ədəbi, hakimiyəti isə hüdudsuz ola bilər. Müxtəlif dövrlərin tarixi xalqın həyat proseslərinə dövlət başçılarının çıxışlarının təsirinə dair maraqlı faktlarla zəngindir. Ümummilli lider Heydər Əliyev fikrin dəqiq və aydın şəkildə bildirilməsinə çöx böyük diqqət verirdi. Onun natiqlik sənətində söz dinləyiciyə həlledici şəkildə təsir edir və həmişə təkzibedilməz bir effektə malik olurdu. Azərbaycan xalqının böyük oğlunun şəksiz müdrikliyi qanlı, işğalçı müharibəni saxlayan son söz oldu. Bu söz, bu yanaşma tərzi minlərlə günahsız şəxsin həyatını xilas etməklə yanaşı Heydər Əliyevə parçalanma mərhələsində olan ölkədə əsl müstəqil dövlət qurmağa imkan verdi.

Keçmişin və bizim müasir dövrün tarixi faktları ayrıca götürülmüş ölkə ərzində idarəetmənin, bu ölkənin konstitusiya quruculuğundan daha çox dövlət başçısının sözündən asılı olduğunu sübuta yetirir.

Napoleon Bonopart məhz sözün qüdrətinə görə tarixdə yalnız dahi sərkərdə kimi deyil, habelə siyasətçi kimi qala bilmişdir. Fəth etdiyi Misirdə o elan etmişdir ki, “İslam dini hərtərəfli olaraq ehtiramla qarşılanmalı, məscidlər və ruhanilərin isə tam toxunulmazılığı təmin edilməlidir”.

- Birinci Avropa Oyunlarının paytaxtına təşrif buyuran əcnəbilər hesab edirlər ki, erməni idman heyətinin stadiona çıxdığı an səslənən səs-küy Azərbaycan multikulturalizmi ilə bir araya sığmır.

- Ermənistan nümayəndələrinin də Bakıda digər Avropa Oyunlarında iştirak edən heyətlər səviyyəsində qarşılandığını xatırlamağa ehtiyac duymuram. Stadionda olan səs-küy isə şüuraltı bir ifadədir. Onun qarşısını almaq mümkün olmasa da, izahını vermək mümkündür. Tam olaraq hamı azərbaycanlıların, istənilən ölkənin idman heyətlərini necə məftunluqla qarşıladığının şahidi oldu. Hamının gözü qarşısında Ermənistan nümayəndələrinə rəğbətin nümayiş edilməsi isə nəinki düşmənə, habelə özünə qarşı da qeyri-səmimi təsir bağışlayardı. Bakı-2015-in açılışında həmçinin, işğalçı müharibə nəticəsində öz övladlarını, valideynlərini, əziz və doğmalarını itirmiş qaçqın və köçkünlər də var idi. Bəzilərinin səs-küylü münasibəti və mənfi reaksiyası da, səs-küy qədər təbiidir. Bir tərəfdən Ermənistan tərəfdən törədilən vəhşilikləri onlardan kimsə eşitməyə də bilərdi. Digər tərəfdən, bizi gözü götürməyən şəxslər onlara toxunmayan problemlərə sakit reaksiya verməyə öyrəncəlidirlər.Ümid edirəm ki, bu problemlər Allah qoysa, onlar üçün heç vaxt yaşanmayacaq.

İkinci Cahan müharibəsindən sonra Stalin söyləmişdir ki, “Bir ölüm faktı faciədirsə, milyonların ölümü sadəcə statistikadır”. Zorakılığa və şərə rəvac verənlər hər zaman öz talelərini də düşünməlidirlər.

- Ermənistan və onun şəbəkələnmiş lobbisi Azərbaycan haqqında şər kampaniyasını Avropa Oyunlarından çox-çox qabaq başlamışlar. Bir çoxlarını bu gün də belə bir sual maraqlandırır - nə üçün işğalçı heç bir mənəvi haqqı olmadan Azərbaycan qonağına çevrilə bildi?

- “Dünyada birinci elm, imkan daxilində az pislik və daha çox yaxşılıq etmək elmidir”. Dahi Lev Tolstoyun bu ifadəsinin bir əsrdən bir qədər çox yaşı var, lakin homo novus bu müddət ərzində çox böyük dəyişikliklərə məruz qalmışdr. Azərbaycan torpaqlarının 20% -ni işğal etmiş Ermənistan daim şərlə məşğuldur və yalan danışır və bu millətin mədəniyyətinin şər, yalan və zorakılıq ifadə etməsində təəccüblü bir məqam görmürəm.

Bununla yanaşı, Avropa Oyunlarına dəvət Avropa Olimpiya Komitəsinin səlahiyyətində olan bir məsələdir və AOK Ermənistanı bu oyunlara buraxmasaydı, bəzi ölkələr bu faktı diplomatik protokolun pozulması kimi dəyərləndirəcək, erməni lobbisi isə siyasi spekulyasiyalara başlayacaqdı. Maraqlıdir ki, AOK öz qərarı ilə Birinci Avropa Oyunlarına, yalnız işğalçını deyil, “idman siyasətdən kənardadır” arqumentini əldə rəhbər tutub BMT tərəfindən tanınmamış ölkəni də buraxmışdır.

Böyük idman böyük siyasət deməkdir. Bu siyasət ayrıca bir ölkənin və onun sosial-iqitisadi potensialının idarəetmə mədəniyyətini əks etdirir. Bu həm də 1980 və 1984-cü illər Olimpiya Oyunlarının boykotu, habelə Tokio Olimpiya Oyunlarına CAR-ın milli olimpiya yığmasının rasist ideyalar səbəbindən buraxılmaması deməkdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyəsi əsasında səhifəni hazırladı: Xəyalə Sadıqova.

Zaman.- 2015.- 3 noyabr.- S.- 3