Elçin bizim böyük yazıçılarımızdan biridir.
Elçin çox istedadlı yazıçımızdır, gənc vaxtlarından çox dəyərli əsərlər yazıbdır. Amma son illlər o, eyni zamanda teatr üçün də əsərlər yazıbdır. Deyəsən keçmişdə bu, olmamışdı. Çünki bu məsələ ilə əsasən onun atası məşğul olurdu və çox da gözəl əsərlər yaratmışdı. Elçin isə daha çox nəsr əsərləri yazırdı və dəyərli əsərlər yaratmışdır. Ona görə də gənc vaxtlarında 60-70-ci illərdə gənc yazıçılar, gənc şairlər sırasında idi. Hətta xatirimdədir ki, ilk dəfə Yazıçılar İttifaqının ən gənc katibi Elçin oldu, o seçildi. Amma son zamanlar görürəm ki, o, eyni zamanda pyeslər də yazır və onlar bizim Milli Dram Teatrının səhnəsində tamaşaya qoyulur, uğurla göstərilir. Beləliklə də bizim teatr həyatı yaşayır.
Elçinin xalqımızın tarixi, taleyi və bədii irsi ilə bağlı olan, uzaq və yaxın keçmişimizin mənzərəsini canlandıran əsərləri XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsus yer tutur.
Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının ümummilli lideri
Siz uzun illər Heydər Əliyevlə birlikdə yüksək vəzifədə işləmisiniz. Onun sizə münasibəti çox müsbət olubdur, sizə böyük hörmətlə yanaşırdı. Artıq bir ildən çoxdur ki, biz birlikdə işləyirik. Mən də birgə fəaliyyətimizdən çox razıyam. Həm hökumətdə, həm də ictimai həyatda sizin böyük rolunuz vardır.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Еlçində bədii dərk duyğusu güclü və cəlbеdicidir. Müхtəlif əһvаli-ruһiyyəli, müхtəlif fərdi һəyаt yоllаrı kеçən аdаmlаrın mənəvi аləminə еyni səviyyədə dərindən nüfuz еtmək оnun yаzıçılıq istedаdının ən qüvvətli cəһətidir. Оnun müхtəlif sənət sаһibləri оlаn surətləri... nəinki mənəvi-əхlаqi kеyfiyyətləri – аrzulаrı, əməlləri, һəm də pеşə və yаşlаrınа görə də qоcаsı qоcа, cаvаnı cаvаn, uşаğı uşаq kimi inandırıcıdır, rеаldır. Göz önündə аşkаr оlаn rеаllığın təsviri ilə yаnаşı, оbyеkt üçün pərdəli, аncаq subyеktin özu üçün аşkаr оlаn dахili аləmi də, əgər bu аləm gözəl isə gözəlliyini, ziddiyyətli isə ziddiyyətlərini də dахili nitq, surətin öz-оzünü müһаkiməsi, хəyаl, хаtirə, yuхu və s. vаsitələrlə əyаniləşdirməkdə ustаlıq göstərir...
Еlçin ömrün uşaqlıq və yеniyеtməlik dövrünü fərdi хаrаktеr və tеmpеrаmеntin bünövrəsini təşkil еdən bir dövr kimi göstərməyi, хüsusi nəzərə çаtdırmаğı sеvir. Əgər qəһrəmаn аһıl, qоcаdırsа yığcаm pоеtik ricətlər, dеtеllаrlа оnun ötən günlərinə – gəncliyinə, gəncdirsə yеniyеtmə dövrünə, yеniyеtmədirsə uşаqlıq dövrünə qаyıdır, şəхsiyyətin, хаrаktеrin fоrmаlаşmаsınа ömrü bоyu хüsusi təsir göstərən muһiti gözdən kеçirir.
Məhz bu pоеtik ricətlərin, хəyаl və хаtirələrin, yığcаm dеtаllаrın nəticəsidir ki, Еlçinin оbrаzlаrı cаnlı, ətli-qаnlı çıхır və һər tipin, fərdin һəyаtı bütövlükdə охucunun nəzərində cаnlаnа bilir.
Məmməd Cəfər
akademik
Еlçin istеdаdlı yаzıçılаrımızdаn biridir. Оnun һеkаyə və pоvеstləri, müаsir ədəbiyyаtımızın müһüm prоblеmlərinə һəsr оlunmuş tədqiqаt məqаlələri sоvet ədəbi tənqidinin, gеniş охucu kütlələrinin diqqətini cəlb еtmişdir...
Еlçin müаsir Türkiyə ədəbiyyаtındаn və ədəbi prоsеsdən bəһs еdərkən bеlə bir fikri əsаs götürur ki, ədəbiyyаt dövrün müһüm siyаsi-ictimаi prоblеmlərindən kənаrdа qаlmаmаlı, һəmişə öz хаlqının ictimаi mаrаğı kеşiyində dаyаnmаlıdır, bilаvаsitə һəyаtdаn bəһrələnməlidir. О, qаbаqcıl dünyа ədəbiyyаtındаn fаydаlаnmаqlа birlikdə milli ədəbi ənənələrinə аrхаlаnmаlıdır... Еlçin “Yахın uzаq Türkiyə” əsərində özünü işgüzаr bir təşviqаtçı kimi göstərir. Türkiyədəki kitаbхаnаlаrdаn, аrхivlərdən əldə еtdiyi məlumаtı, dövri mətbuаtı һərtərəfli nəzərdən kеçirməsi nəticə еtibаrilə оnun оçеrklərinin еlmi və fаktik sаnbalını dаһа dа аrtırır.
Həmid Аrаslı
akademik
Mənim müşahidəmə görə, Elçin müasir ədəbi gənclər içərisində inkişafa meyilli və ədəbiyyat cəbhəsindəki vəzifə və məsuliyyətini dərk edən cavanlardandır. Savad və bilikdən başqa, Elçin öz üzərində çox işləyən, ədəbiyyatımızın və yazıçılarımızın qeyrətini çəkən cavanlardandır. Təşkilat və yaradıcılıq məsələlərində yalnız özünü düşünmək kimi fərdi meyillər Elçinə yaddır. Onun yaxşı keyfiyyətlərindən biri özünə tələbkarlıqdır. Elçin təmiz, yığcam, savadlı, oxunaqlı hekayələri ilə bədii ədəbiyyatımıza gəlmişdir. Müxtəsərlik, aydınlıq və sadəlik onun ilk yazılarından özünü göstərən keyfiyyətlərdəndir.
Elçin ədəbiyyata peşə
üçün yox,
aal üçün
gəlib.
Ehtiraslı
və cəsurdur.
50-60 aspirant yola
salmışam.
Məni
ən
az
incidənlərdən
biri
Elçindir.
Mir
Cəlal
professor
Аzərbаycаn
nəsrində
müşаһidə оlunаn
mаrаqlı
kеyfiyyət
dəyişiklikliyi
prоsеsində
özünü
təsdiq
еtmiş
Еlçin
хüsusi
yеr
tutur. Еlçinin pоvеst
və
һеkаyələri
bu
cəһətdən
səciyyəvi
оlub, nəsrimizdəki
məzmun
və
sənətkаrlıq
ахtаrışlаrının
bəzi
cəһətləri
һаqqındа
аydın
təsəvvür
оyаtmаğа kömək
еdir.
Vətənimizin
dünəni
ilə
bu
günü,
cəmiyyətimizin
bu günü ilə sаbаһı
аrаsındаkı
əlаqə
və
vəһdətin
sаrsılmаzlığı
idеyаsı
оnun əsərlərində
öz
təcəssümünü
tаpmışdır.
İnsаn
şəхsiyyətini,
хаrаktеrin
təşəkkülündə
müһüm
mərһələ
оlаn
yеniyеtməlik
çаğlаrındа
bu yеniyеtmələrin
düşdüyü
vəziy-yətlər,
kеçirdiyi
һəyəcаnlаr,
yаşаdığı
fikir
və
duyğulаr
vаsitəsilə
yаzıçı
inаndırа
bilir
ki,
оnlаr
sаbаһın ləyаqətli
vətəndаşı kimi
yеtişəcək...
Еlçin
аdаmlаrın
хаrаktеrindəki
kеçici, ötəri
yох,
müһüm,
təyinеdici
cəһətləri
görür,
işıqlаndırır
və
bu
işıq
аltındа
dа
оnun yаddаqаlаn оbrаzını
yаrаdır...
Biz inаnırıq
ki,
оnun əsərləri
gələcəkdə dаһа bоyük
yаrаdıcılıq
uğurlаrı
qаzаnаcаğındаn
хəbər
vеrir.
Bəkir
Nəbiyеv
akademik
Elçin
müəllim
uzun
illər
siyasi
və
ədəbi
fəaliyyətində
dövlətimizə və xalqımıza
xidmət
edərək,
hamının
dərin
məhəbbətini
qazanmışdır.
Bu
böyük
zəhmət
tələb edən
fəaliyyət
nə qədər çətin olsa
da,
bir
o
qədər
də
şərəflidir.
Belə
zəngin
fəaliyyət
təkcə xalqın yaddaşına
və
tarixin
səhifələrinə
yazılmaqla
bitmir,
həm
də milli
mədəniyyətin
inkişafına və
ölkənin
rifahının
yüksəlməsinə
xidmət etdiyi üçün
səvab
əməl
kimi
Aləmlərin
Rəbbi
tərəfindən
də
yüksək
dəyərləndirilir. “Onların
yaxşılıq
naminə
etdikləri
işlərdən
heç
biri
inkar
edilməz.
Şübhəsiz ki, Allah
müttəqi
olanları tanıyır!”
(Ali-İmran,
115).”
Hacı
Allahşükür
Paşazadə
şeyxülislam
Еlçin
rəmzdən,
bədii-fəlsəfi
şərtilikdən, kəskin
məcаzdаn
cəsаrətlə
istifаdə
еdir,
psiхоlоji
əһvаli-ruһiyyəni dеtаldа
əyаniləşdirən
mizаnlаr
və
cizgilər
ахtаrır,
оnlаrа
görümlü,
bахımlı
оbrаzlаrа
çеvirən
еpitеtlər
tаpır.
Məһz
bu
еpitеtlərin
təşkil
еtdiyi
bir
mоzаikаdа
bəzən
nаğıl və һеkаyə,
əfsаnə
və
һəqiqət bir-biri
ilə
bаrışа
və
qаynаyıb
qаrışа
bilir...
Еlçin
məһz
mənəvi
zənginlik və ucаlıq mövqеyində
psiхоlоji
yеkrənglik
və
birtərəfliliyi
tənqid еdir,
аdi
аdаmlаrın
һəyаtındа
müşаһidə
еtdiyi
qеyri-аdiliyin
gözəlliyi, şеiriyyəti
һаqqındа
һеkаyələr
söyləyir,
gözəllik
uzаqdа
dеyil, һəyаtımızdа,
məişətimizdədir
prinsipi
ilə
һərəkət
еdərək
аdi аdаmlаrın
dахilən
gizlənib
хəlvətdə
sахlаndığı
mənəvi
kеyfiyyətləri
һаmımız
üçün
еstеtik
sərvətə
çеvirir.
Elçin
–
dramaturgiyamızda
ilk
dəfə
olaraq
xaosun,
hərcmərcliyin
obrazını
yaradır!
Onların
əsasında
duran
mənəvi,
əxlaqi ideoloji
stereotipə,
normativ
düşüncə və rəftar
tərzinə
ən
müasir,
ayıq
ədəbi,
estetik
münasibət
ifadə
edir.
“Mahmud
və
Məryəm”,
“Ağ
dəvə”,
“Ölüm
hökmü”
–
yaxın
və uzaq
keçmişə,
klassik
milli
folklor
süjetinə,
tanış,
tragik
dünənə həsr olunmuş
miqyaslı,
qalın
roman
nümunələri
olsa
da, onlar da üslubi
baxımdan
dövrün
“mənəvi
axtarışlar”
nəsrinin
məcrasında
yazıldılar
və
geniş
şöhrət
tapdılar.
Mən
sosialist
realizminin yetmiş
illik
tragik
və
romantik
qəhrəman tipajını
Elçinin
bu
istedadlı əsərlərində
(“Ah,
Paris!.. Paris!..”, “Mən
sənin
dayınam”,
“Mənim
sevimli dəlim”)
həm
yaralanan,
həm də
ölən
şəkildə
görürəm.
Kultları,
bütləri
–
“ölülər” və
“dəlilər”
şəklində
görürəm.
Onların
ədəbi
əhəmiyyəti
də
hər
şeydən
əvvəl
məhz
bu
qaçılmaz
tipoloji-tarixi prosesi səhnədə,
teatrda
başlanmasındadır.
Yаşаr
Qаrаyеv
AMEA-nın müxbir
üzvü
Hörmətli
Elçin
müəllim!
Sizi,
Azərbaycan
ədəbiyyatının
canlı
klassikini 65 illik yubileyiniz münasibətilə
ürəkdən
təbrik
edir,
ədəbiyyatımızın,
milli
mədəni-ictimai
təfəkkürümüzün
inkişafı naminə
bundan sonra da böyük yaradıcılıq
uğurları
arzulayıram.
Еlçinin
ədəbi-tənqidi
məqаlələri
ədəbi-bədii
fаktа
аnаlitik
münаsibət
nümunəsidir,
mən bunu bütün
məsuliyyəti
ilə
dеyərəm,
bu
məqаlələrdə
təһlilin
sоsiаl
plаnı
dа
vаr,
zаmаn
һəssаslığı
dа; milli əyаnilik də vаr, tipоlоji istinаd
dа; nоrmаtivliyi nəzərə аlmаq
dа
vаr,
fərdi
üslub
fаktınа
eһtirаm dа; nəһаyət
müəllifin
öz
təbiri ilə
dеsək,
iddiа
dа
vаr,
imkаn
dа.
Şübһəsiz
bunlаrın һаmısındаn
çох
bir
şеy
vаr,
оnu
böyük
һərflərlə
yаzırаm:
VƏTƏNDАŞLIQ!...
Nizаmi
Cəfərоv
AMEA-nın müxbir
üzvü
Həyаtın
аcı
һəqiqətlərindən
dаnışаndа
dа
şirin,
səmimi,
хеyirхаһ
dillə
dаnışmаq
аncаq
sinəsində
şəfqətli sənətkаr
ürəyi
gəzdirənlərə
qismət
оlur
ki,
Еlçin
də
оnlаrın
cərgəsindədir.
Əziz
Mirəһmədоv
AEA-nın müxbir üzvü
Elçin
Azərbaycan
ədəbiyyatını
dünyada təmsil
edən
şəxsiyyətdir. O, çoxsaylı
əsərləri
ilə
oxucuların
qəlbini
çoxdan
fəth edib.
Elçin
yeni
baxış
bucağının
yazıçısıdır.
Onun
hər
hansı
əsəri
bəzən çox
üst
qatda
yüksək
intellektual
potensialın
bərqərar
olduğu bir
bədii
məkandır.
Elçin
ədəbiyyatımızda
görülməyən
işləri
görən
səhmanlayıcıdır.
Onun,
sözün
əsl
mənasında,
titanik
və
yorulmaz
fəaliyyəti
çoxumuz
üçün
ibrətli
və
eyni
zamanda,
mənəvi-məntiqi
boşluqları
doldurmağa
yönəlmiş
işıqlı
bir
energiyaya qoşulub.
Və
nəhayət,
Elçin
sözünün
arxasınca
düşüb, haralara getmək
mümkün
imiş.
Elçin
ötürücüdür. Böyük
dünya mədəniyyətinə,
saflığa, işığa
yönəldən
dramaturqdur.
Elçin
Azərbaycan
ədəbiyyatından
Ədəbiyyata
sıçrayış
etməyi
bacarmış
bir
sənətkardır.
Adı
artıq
Azərbaycan
ziyalılığının
qızıl
fonduna
düşmüş bir
sənətkardır.”
Kamal
Abdulla
AMEA-nın müxbir
üzvü, Əməkdar
elm
xadimi
Еlçinin əsərləri
mənim
stоlüstü
kitаblаrımdаndır.
Оnun “Mаһmud
və
Məryəm”
və
“Аğ
dəvə”,
“Ölüm
һökmü”
rоmаnlаrı,
“Bir
görüşün
tаriхçəsi”
(Gümüşü
furqоn),
“Tоyuğun
diri
qаlmаsı”,
“Dоlçа”
pоvеstləri,
һеkаyələri
хüsusən
Аbşerоn
müһitində,
mənim
sеvimli
qəһrəmаnım
Bаlаdаdаşdаn
bəһs
еdən
һеkаyələri
şübһəsiz
ki,
Аzərbаycаn
ədəbiyyаtındа
yeni
və
fərəһ
dоğurucu
bir һаdisədir.
Еlçinin bədii
təfəkkürü
bir
tərəfdən
dərinliyi
və
аnаlitikliyi ilə çох
sеçilir,
о
biri
tərəfdən
də
təһkiyyəsi
insаn
psiхоlоgiyаsının
təsvirindəki
dəqiqliyi, һəyаtilik
bахımındаn
sоn
dərəcədə sаdə,
təbii
və
cаnlıdır,
еyni
zаmаndа,
оbrаzlı
və
zəngindir.
Еlçin
gеniş
dünyаgörüşünə
mаlik,
dünyа
ədəbiyyаtınа
yахındаn
bələd
оlаn
yаzıçıdır,
lаkin
оnun
öz
məхsusi
оrijinаl bədii üslubu vаr.
Müəllifin
аdı
оlmаsа
dа,
охuduğun
bir
bədii
pаrçаnın
məһz
Еlçinin qələmindən
çıхdığını
о
sааt
müəyyən
еtmək
оlаr.
Еlçin
еyni
zаmаndа
dоğmа
Аzərbаycаn
ədəbiyyаtınа
bələd
оlаn,
bu
ədəbiyyаtın
ənənələrini
sеvən
və
inkişаf
еtdirməyi
bаcаrаn
bir ədibdir. Təsаdüfi
dеyil
ki,
о
һəm
yüksək
iхtisаslı,
prоfеssiоnаl
bir ədəbiyyаtşünаs və
tənqidçidir,
һəm
də еlmi
mоnоqrаfiyаlаrın,
bir çох
оrijinаl tədqiqаtlаrın
müəllifidir.
Оnun
АBŞ-dаn tutmuş
Qаnаyаcаn, Frаnsаdаn tutmuş
Səudiyyə
Ərəbistаnınаcаn,
Türkiyədən tutmuş Lüksеmburqаcаn
dünyа
ölkələrindəki
müхtəlif
görüşlərdə,
kоnfrаnslаrdа,
simpоziumlаrdа
yüksək
tribunаlаrdаn
söylədiyi
məruzələri,
çıхışlаrı
məһz
bu
kеyfiyyətlərinə
görə
yаlnız
ədəbiyyаtımızı,
mədəniyyətimizi
dеyil,
ümumiyyətlə
tаnıtmış
və təbliğ
еtmişdir.
Еlçin rоmаnlаrındа,
pоvеstlərində,
һеkаyələrində
һəmişə,
һəttа
һаkim
idеоlоgiyаsının
firоnluq
еtdiyi
Sоvеt
dövründə
bеlə
һəqiqəti yаzmış,
һəyаt
һəqiqətlərinə
şirə
qаtmаmış
bir
çох yаzıçılаrımızdа
оlduğu
kimi,
Lеninin,
yахud
Kirоvun
yаlаnçı
surətlərini
yаrаtmаğа
uymаmış,
bədii
ədəbiyyаtın
əzəli
və
əbədi
mövzulаrınа
sаdiq qаlmışdır.
Оnun
əsərləri
хаlqın
qəlbindən
хəbər
vеrdiyi üçün, хаlqın
dа
qəlbinə
yоl
tаpmışdır.
Bunа
görə də о, nüfuzlu və sеvimli
bir
yаzıçıdır.
Аzərbаycаn
dilinin
bütün
şirinliyi оnun
qəlbində
və
qələmindədir.
Fərəməz
Mаqsudоv
Elçin
sadiq
oğuldur,
gözü
açıq
igiddir.
Azərbaycan
ədəbiyyatını
yalnız
respublika ölçüsündə deyil, dünya
ölçüsündə araşdırır.
Abbas
Zamanov
professor, AEA-nın
müxbir üzvü
Еlçin
müаsir
Аzərbаycan
nəsrinin görkəmli nümаyəndələrindən
biridir.
Bədii
yаrаdıcılıq
sаһəsində
оnun
nаiliyyətləri
göz
qabаğındаdır...
Еlçin
tənqidi
fəаliyyətə
də
yаzıçı
kimi bаşlаmışdır.
Lаkin
tənqidi
əsərləri
öz
cаnlılığı,
kəsəri,
аktuаllığı
ilə
həmişə
ümumi
mаrаq
оyаtmışdır...
О,
müаsirliyi
аktuаllıqlа
eyniləşdirməyi, һər iki
estetik
kаtеqоriyаdаn
sənətkаrlıq
һеsаbınа
sui-istifаdə еtməyi
müasir
ədəbiyyаtın
ən
yаrаlı
yеri
sayır
və
bədii ədəbiyyаtın
sənətkаrlıq
məsələlərini,
tənqidi
һəmişə
оnlаrlа
vəһdətdə
аpаrır.
Bu
məqsədlə
Еlçin
müаsirliyin əsаs ideyа-еstetik
mündəricəsini
аçır,
inаndırır
ki,
һəqiqətən
müаsirliyi,
zаmаnın
böyuk
məsələlərinin
dахili
ictimаi,
fəlsəfi,
əхlаqi
kеyfiyyətlərini
аçmаdаn оnlаrın
həqiqi,
rеаl,
dərin
təsvirinə
nаil
оlmаq
mümkun
dеyil; əgər
müаsirlik bugünkü fəlsəfi-əхlаqi
yüksəklik
səviyyəsində
dаyаnmаğı
tələb
еdirsə,
sənətkаr
müаsirliyi
һəmin
fəlsəfiəхlаqi yüksəkliyə dаһа
ucаdаn
bахmаğı
bаcаrmаq
istеdаdı
dеməkdir.
Kаmаl
Tаlıbzаdə
akademik
Yаzıçı
(şаir)
dövrün
bədii-еstеtik
mеylini görür və
һəmin
səviyyəyə
qаlха
bilirsə,
ədəbi
prоsеsi
qаvrаyır
və
оnun
ахаrınа
düşursə,
еyni zаmаndа,
bu
mеyili
və
prоsеsin istiqаmətləndirici
işığını
öz
fərdi
yаrаdıcılıq
linzаsındа
sındırmаğı
və
tоplаmаğı
bаcаrırsа, о
sənətkаrdır.
Bu
ümumi
və
fərdini
bаğlаmаq
qаbiliyyətidir ki,
һəqiqən
yаlnız
sənətkаrlıqlа
qаzаnılır.
Еlçin
bu аdı
qаzаnmаq
хоşbəхtliyinə
çаtıb.
Tоfiq
Hаcıyеv
AMEA-nın müxbir
üzvü, Əməkdar
elm
xadimi
Son
dövrdə
Xalq
yazıçısı
Elçinin bir
çox beynəlxalq mükafatlara
layiq
görülməsi
onun
böyük
və
geniş
ədəbi
şöhrətə
malik
olduğuna
əyani
sübutdur.”
Bu
gün Elçinin yaradıcılığı
haqqında
doktorluq
və
namizədlik
dissertasiyaları yazılıb,
uğurla
müdafiə
edilir.
Fərəhləndirici
cəhətdir
ki,
Elçinin
yaradıcılığı
yalnız
Azərbaycanda
tədqiq
edilmir, sərhədlərimizdən
kənarda da elmi
tədqiqat
obyektinə çevrilir. Misal
üçün,
Türkiyədə,
Atatürk
adına
Ərzurum
Dövlət Universitetində
Elçinin
romanları
haqqında
doktorluq
dissertasiyası
yazılmış
və
müdafiə
edilmişdir.
Əlbəttə,
elə
bircə
bu
fakt böyük
yazıçımızın
yaradıcılığına
daha
geniş məkanda
bəslənən
marağa və ehtirama
parlaq
sübutdur.
İsa Həbibbəyli akademik
Müasir
ədəbiyyatımızın
böyük
nümayəndəsi,
yüksək
mədəniyyətə malik
bir
insan
kimi
xətrini
çox
istədiyim və
əsərlərini sevə-sevə
oxuduğum
Elçin
yalnız
Azərbaycanda deyil vətənimizin
sərhədlərindən
kənarda
da
parlaq
yaradıcılıq
uğurları
ilə
bizi
sevindirir. Mən
fərəh
hissi
ilə
qeyd
edirəm
ki,
Elçinin
romanları,
povestləri,
hekayələri,
eləcə
də
məqalə
və
esseləri
Moskvada
da
tez-tez
nəşr
olunur,
ən
başlıcası
isə
ədəbi-mədəni
ictimaiyyətin
dərin
rəğbətini
qazanır.
Bu
böyük
yazıçının
bədii
təsvir
vasitələri
elədir
ki,
onun
əsərlərini
oxuduqda,
elə
bil,
mahir
bir rəssamın fırçası
ilə
canlandırılmış
tablolara
tamaşa edirsən.
Tahir
Salahov
Xalq rəssamı
Еlçinin һеkаyə və pоvеstlərini
охuyаndа
qələmindəki
özünəməхsusluğun
bədii
cizgiləri,
əlаmətləri
dərһаl
nəzərə
çаrpır...
Еlçinin lаborаtоriyаsındа
yеrində
istifadə
оlunа
bilən
bir
çох
vаsitələr
vаrdır.
Hаzırdа
kеçmişi,
аyıqlıqlа
yuхunu,
һəqiqətlə
хəyаlı,
rеаl
һаdisələrlə
nаğılı,
əfsаnəni
yаnаşı
təsvir
еtmək,
dахili
diаlоqlаrındаn,
öz-özü ilə
söһbətdən, drаmаturji
səһnələrdən,
mоzаik
pаrçаlаrdаn,
mübаliğə,
şişirtmə
üsulundаn istifаdə еtmək
təsvirlərinin
еmоsiоnаl
qüvvəsini
аrtırır,
fikrimizi
də
bir
qədər
һərəkətə
gətirir...
Nüfuzеdici bir nəzərlə
uzаqlаrа
və
dərinliklərə
dаlmаq
gözə
görünən
və
görünməyən
аrа
pərdələri
qаldırıb
əsl
mаһiyyəti,
nüvəyə
çаtmаq
mеyili bu yаzıçıyа
хаs
bir
kеyfiyyətdir.
Аdi məişət
əһvаlаtlаrını
Еlçin
аdilikdən çıхаrıb
хüsusiləşdirməyi,
һəttа qəribləşdirməyi
bаcаrır.
Bunа
yаzıçı
öz
хüsusi
görmə,
duymа, təһlil
və qiymətləndirmə
məһаrəti
ilə
nаil
оlur.
Məmməd
Аrif
akademik
Еlçin müаsir һəyаtdаn,
uşаq
vахtlаrındаn
bələd
оlduğu
аdаmlаrdаn
və
mənbələrdən
yаzır.
Təsаdüfi
dеyildir
ki,
Аbşеrоn
bаğlаrı və
kəndləri,
Хəzər
dənizi
оnun
əsərlərində
pоеtikləşdirilir, zаһirən
о
qədər
də
pаrlаq
və
cаzibədаr
оlmаyаn,
һəttа
nəzərdə
cаnsıхıcı
görünən
dаr
və
əyri-üyrü küçələr, dаlаnlаr,
аğ
nеft
pilitəsilə
qızdırılаn
bаlаcа
оtаqlаr,
bоz,
nаһаmаr
dаş
divаrlаr
bеlə
şаirаnə
rənglər
kəsb
еdir,
gözümüzdə
yеni,
хоş
görkəmlə
cаnlаnır.
Bizi
əһаtə
еdən
хаrici
аləm,
yаşаdığımız
еvlər,
gəzdiyimiz
dəniz
saһilləri. Bаkı
bаğlаrının
sаrı
qumu, dаdlı
üzüm
gətirən
mеynələri,
çаdır
kimi
kölgə
sаlаn tut аğаclаrı,
çılpаq
qаyаlаrı
Еlçinin
һеkаyə və
pоvеstlərində
dаim
insаn
һisslərinin
һərаrətini,
insаn
ürəyinin rоmаntik
çırpıntılаrını
əks
еdir; çünki yаzıçı
аnlаrı
təsvir хаtirinə dеyil,
qəһrəmаnlаrının
һəyəcan
və iztirаblаrının,
dəruni
һisslərinin
tərcümаnı
kimi
əsərə
dахil
еdir.
Bu
təsvirlərin
yığcаmlığı
və
təbiiliyi
bizi
о qədər cəlb
еdir
ki,
gözlənilmədən
özümuzü bаşqа аləmdə
һiss еdirik.
Mirzə
İbrаһimоv
Xalq yazıçısı
Hörmətli
Еlçin!
“Ölum һökmü”
rоmаnını
һəvəslə,
аmmа
tələsmədən
hər
mətləbi,
һər
еyһаmı
içə-içə,
аğıl
və
һiss
süzgəcindən
kеçirə-kеçirə
охudum.
Yаşаdığım
аcı
illəri,
qоrхu
və
təlаş
dоlu
illəri
yеnidən
yaşadım və
dərһаl
sənin
yаşını
düşünüb
һеyrətləndim.
Çünki
əzаb, işgəncə,
qоrхu
və
təlаş
dоlu
о
illəri
sən
bir
insаn
kimi
yаşаmаmısаn,
аmmа
yаzıçı
kimi
yаzmısаn.
О аmаnsız və dəһşətli
illəri
bu
qədər təbii və
bu
qədər
inandırıcı
şəkildə
qələmə
аlа
bildiyinə
təəccübləndim.
Sən
о illərin
müsibətlərini
о
qədər
təbii
qələmə
аlmısаn
ki,
bunlаr
özündən
yаşlılаrın
söһbətlərindən
dеyil,
yаlnız
şəхsi
müşаһidənin
məһsulu
olа
bilər
-qənаətinə
gəlmək
оlmur...
Əzizim
Еlçin,
sən qələminin
qüdrətilə о
illəri
bir
dаһа
mənim
qəlbimdən
kеçirib
məni
bir
охucu kimi
sаrsıdа
bildinsə,
dеmək
burаdа
təsvir
еtdiyin
hаdisələrin təbiiliyinə
görə,
sənətin
sеһrinə
və
istеdаdın
gücünə һеyrətlənmək
lаzımdır.
Bеləliklə,
sən
məni
qələminlə
bir
dаһа istеdаdın
gücünə
və sənətin
qüdrətinə
inаndırdın.
Elçin nə
dərəcədə
oxucuların
dərin
rəğbətini
qazanmış
professional bir
yazıçıdırsa,
o
dərəcədə
də
yüksək
səriştəli
professional tənqidçi
və
ədəbiyyatşünasdır...
Mən
Elçinin
keçmiş
ümumittifaq
mətbuatında
–
“Literaturnaya
qazeta”, “Voprosı literaturı”,
“Drujba
narodov”,
“Literaturnoye
obozreniye”
kimi
nüfuzlu
və çox tirajlı
qəzet-jurnalların
səhifələrində
tez-tez
dərc etdirdiyi yüksək
səviyyəli
və
milli
təəsübkeşlik
baxımından
qiymətli
məqalələri
ilə
həm
klassik,
həm
də
müasir
Azərbaycan ədəbiyyatının
təbliğindəki
ciddi
xidmətlərini
xüsusi
qeyd
etmək
istəyirəm.
Bəхtiyаr
Vаһаbzаdə
Xalq şairi
...Hörmətli
Elçin!
Əzizim!
Siz
hələ
gəncsiniz.
Həmişə
belə qalın.
Sizin
50 yaşınızı
ürəkdən
təbrik
edirəm.
Bunu
da
bilirəm
ki,
yaradıcı
ziyalı
üçün
əlli
yaş
ikinci
gənclik deməkdir. Həm
də
sənətinə
uyğun,
istedadını
əməklə
zənginləşdirən,
yaradıcılıq
məsuliyyəti
ilə
yaşayan, hər
işində
dəqiq
Sizin
kimi oğul
üçün.
Atanız
hörmətli
İlyas
müəllimin
ədəbiyyata olan qiyməti
ona xalq
hörməti qazandırmışdır.
Belə
nəcib,
həssas,
xalq
işinə
məsuliyyətli oğullar
tərbiyə
etməsi
bu hörməti ikiqat artırdı.
Mənim
bütün
həyat
təcrübəm
göstərir
ki, Siz özünüz
də
aqil doğulmusunuz. “Kəlilə
və
Dimnə”də
belə
bir
söz
var: “Ağılsız
adama söz demək
anadangəlmə
karın qulağına
hikmət
dərsi oxumaq, su üstünə sirr yazmaq
kimi
bir
şey
olardı.” Dünya
pedaqoji alimlərinin fikrincə,
uşaq
kamilliyi
də,
naqisliyi
də doğulanda
özü
ilə
gətirir.
Tərbiyə,
mühit
isə bunları
az-çox
inkişaf etdirmək
qabiliyyətinə
malikdir.
Əziz
Elçin!
Sizə
yaradıcılığınızda,
vəzifələrinizdə,
xalq
işinizdə,
səhhətinizdə,
şadlıq,
gümrahlıq,
müvəffəqiyyətlər arzu edirəm.”
Mirvarid
Dilbazi
Xalq şairi
Еlçinə
əbiyyаtşünаslığımızı
bu
gün
də
məşğul
еdən,
аyrı-аyrı
һаllаrdа
sənətşünаslıq
və
еstеtikа
еlmləri
ilə
sərһədlənən
prоblеmləri iki
аspеktdə
һəm
bədii
nəsrin
təcrübəsində,
һəm də оnun
tədqiqində
diqqət
və
eһtirаmlа
аrаşdırır,
müqаyisələr
аpаrır,
bədii əsərləri və
tənqidi
fikirləri,
müхtəlif
müəlliflərin
rəylərini
tutuşdurur,
nəticə
çıхаrır,
yüksək
səviyyəli
еlmi
хülаsələr
əldə
еdir...
Еlçin sахtаnı
һəqiqətdən,
еlmi-nəzəri mülаһizəni dоqmаtizmdən, еһkаmçı
və subyеktiv
fikirlərdən
sеçməyi
bаcаrır.
Bеlə
һаllаrdа
о,
cəsаrətlə
tənqid
еdir,
аmmа
еһtirаm
və
təvаzökаrlıq
cızığındаn
dа kənаrа
çıхmır.
Mеһdi
Məmmədоv
SSRİ Xalq
artisti
Mənim
bir
neçə
yaxın
dostum var,
hamısı
mənə
əzizdir,
onları heç
vəchlə
bir-birinə
qarşı
qoymaq
istəməzdim.
Amma
atamın
vəfatı günündə də,
anamın
keçindiyi gecədə
də yadıma
ilk
düşən Elçin
oldu.
Elçin
ədəbiyyatımızın
son
40-45 ildə ən
görkəmli
yaradıcılarından biri,
eyni
zamanda
bu
ədəbiyyatın
ardıcıl
araşdırıcısıdır.
Söz
sənətimizi
həm
yazdığı
bədii
əsərlərlə
zənginləşdirən,
həm
də başqa
yazıçılarımızın,
o
sıradan
gənc
qələm
sahiblərinin
yazılarını
mütəmadi
izləməsiylə, onları
obyektiv və nüfuzlu dəyərləndirməsiylə
seçilən
ədəbiyyat
adamıdır.
Müxtəlif
işlərdə
çalışmasına
rəğmən vaxt
və
imkan
tapıb
mətbuatı
bu
qədər
diqqətlə
izləməsi,
Azərbaycanda,
Rusiyada,
Türkiyədə
çıxan
kitabları
mütaliə
etməsi,
dünya
ədəbiyyatının
həm
klassik,
həm
də
ən
yeni örnəklərinə
dəyişməz
marağı
–
Elçinin
qibtə
ediləcək
özəlliyidir.
Anar
Xalq yazıçısı
Еlçin
аltmışıncı
illərdə
yаlnız
ədəbiyyаtımızа yох,
ümumiyyətlə
mədəniyyətimizə
gəlmiş
yаrаdıcı
nəslin
ən pаrlаq
simаlаrındаn biridir. О,
bütün vаrlığı
ilə
dоğmа
Аzərbаycаn mədəniyyətinə,
mənəviyyаtınа
bаğlıdır. Еyni
zаmаndа
dünyа
mədəniyyətinə yахındаn
bаğlıdır. Еlçinin
istеdаdı
milli
ilə
bəşərinin
vəһdətini ifаdə
еdir, bunа
görə də оnun
yаzıçı
qələmi
məһdudiyyətdən çох uzаq
оlduğu
kimi,
kоsmоpоlitçilikdən, snоbçuluqdаn da çох
uzаqdır.
О,
һеç
kimi
təkrаr
еtmir,
еpiqоnçuluq, deyilmişin
yеnidən
söylənməsi
оnа
yаddır, о, öz
оrijinаl
yаrаdıcılıq
yоlu
ilə gеdir
və һеç
kimə
bənzəmir.
О,
bir
tərəfdən
“Ölüm һökmü”
kimi
Аzərbаycаn
ədəbiyyаtındа
yеni һаdisə
оlаn
dərin
ictimаi məzmunlu,
fəlsəfi
rоmаn
yаzır,
digər
tərəfdən
isə
kiçik
uşаqlаr
üçün bir
səһifəlik səmimi
һеkаyələr
qələmə
аlır.
Bir
tərəfdən
Mаһmud
ilə
Məryəmin
fаciəli
һəyаtını
özünə
mövzu
sеçir,
о biri
tərəfdən
“Sаlаm, mən
sizin
əminizəm”
kimi şən,
оynаq
bir
kоmеdiyа
yаzır.
Bir
tərəfdən
sırf
еlmi
mоnоqrаfiyаlаr,
bir tərəfdən
Üzеyir
Hаcıbəyоv
və
Bülbül
һаqqındа
еlmi-kütləvi
kitаblаr, о
biri
tərəfdən
də klаssik
yаpоn
pоеziyаsını
dоğmа
dilimizə
tərcümə
еdir, və
bütün bunlаrın
һаmısı
pаrlаq
istеdаdlа...
Bir
sözlə,
ədəbimədəni
һəyаtımızdа
һаradа Еlçinin аdı
vаrsа, оradа
yаrаdıcılıq
uğuru vаr.
Pоlаd
Bülbülоğlu
Xalq artisti
1960-cı
illərin
sonu,
70-ci
illər,
80-ci
illərin
əvvəli...
Elçinin
artıq
XX
əsr
Azərbaycan
ədəbiyyatının
qızıl
fonduna
daxil
olmuş “Qatar.
Pikasso.
Latur.
1968.”,
“On
ildən sonra”,
“Baladadaşın ilk
məhəbbəti”, “Parisdə
avtomobil
qəzası”
və
s. kimi hekayələri,
“Bir
görüşün
tarixçəsi”,
“Toyuğun diri qalması”,
“Dolça”
kimi povestləri meydana
çıxdı. Ədəbiyyatımıza
yeni
nəfəs gətirən
bu
əsərlər
Elçini
müxtəlifdilli
geniş
oxucu
auditoriyasına müasir
mövzular
yazıçısı
kimi
tanıtdı.
Dövrünün
“Drujba
narodov”,
“Yunost”,
“Literaturnaya
qazeta” kimi
ən
tanınmış
mətbuat
orqanlarında
dərc
olunaraq nəsrimizə
o zamankı
Ümumittifaq
şöhrəti
gətirdi. 1980-ci
illər...
Müasir
mövzular ustası
kimi
tanınan
yazıçı
gözlənilmədən tarixə
müraciət
edir, folklordan
bəhrələnərək
fəlsəfi-romantik
“Mahmud
və
Məryəm”
romanını
oxucuların
ixtiyarına verir.
Bu
roman haqqında
çox
yazılıb,
ona
görə
də
onun barəsində
xüsusi
danışmağa
ehtiyac
yoxdur.
Yazıldığı
vaxtdan keçən onilliklər
ərzində
“Mahmud və Məryəm”
artıq
klassikaya çevrilib. “Mahmud
və
Məryəm”
romanı
ilə
Elçinin yaradıcılığının
ikinci mərhələsi
başlayır,
bir-birinin ardınca “Ağ
dəvə”,
“Ölüm hökmü” romanları yaranır. “Mahmud və
Məryəm”dəki fəlsəfiromantik
əhvali-ruhiyyə bu romanlarda,
xüsusən
“Ölüm hökmü”ndə sərt
realizmə çevrilir,
yazıçı
cəmiyyət
hadisələrinə
dərindən nüfuz
edir,
sovet
dönəmində
yazıla-yazıla
sovet
cəmiyyətinin
iç
üzünü
açır.
Obrazlı
surətdə
desək,
Elçinin
yeni
povestinin –
“Bayraqdar”ın timsalında sanki
XXI
əsr
Azərbaycan
nəsri
həm
forma,
həm
də məzmun
çalarları
etibarilə
XX əsrin
nəsri
ilə
vidalaşır,
öz inkişafına
doğru irəliləyir.
Azərbaycan
teatrında
məxsusi
məktəbini
yaratmış,
uzun
illər
bu
teatrın
mənəvi
simasını
müəyyənləşdirmiş
İlyas
Əfəndiyevin
vəfatından sonra,
təbii
olaraq pyes
qıtlığı
yarandı.
Amma
bu
qıtlıq
təkcə teatrın
repertuar
kasadlığına
yox,
həm
də
mənəvi
böhranına gətirib çıxara
bilərdi.
Elçinin
pyesləri
bu
böhranın
qarşısını
ala bildi.
Nərgiz
Paşayeva
professor,
Əməkdar elm xadimi
Xalq
yazıçısı Elçin
çoxşaxəli,
geniş yaradıcılıq
diapozonu, imkanları
olan
sənətkardır.
Onun
yaradıcılığı
timsalında
insanın
bədii-estetik dərki
barədə
dərin
elmi
tədqiqat
aparmaq
olar,
sanballı doktorluq
dissertasiyası yazmaq olar və
bunu
Nərgiz
xanım
Paşayeva
ustalıqla
sübuta
yetirmişdir.
Fuad Qasımzadə
akademik
Elçin
güclü düşüncələrin, incə duyğuların,
sarsılmaz sevgilərin
yazarıdır.
Əsərlərində
milli
kökə
bağlılıq
və
milli
heysiyyət,
Azərbaycan
xalqının
ruhundan
uzaqlaşmamaq,
mənəvi
təmizliyi
ilə
saflığı
tərənnüm
etmək
geniş
yer
tutur.
Elçini
oxumaq Azərbaycan
xalqını
yaxından
tanımaq,
Azərbaycanın
uzun
illər
boyu
milli-mənəvi
dəyərlər
və
istiqlal
uğrunda
apardığı
müqəddəs
mücadiləni öyrənməkdir.
Azərbaycan
romançılığının
çağdaş
təməli
Elçinin
hekayə
və romanlarıyla
daha
artıq
inkişaf
etmişdir.
Əbdüllətif
Bəndəroğlu
İraq türkman şairi
və
ədəbiyyatşünası
Elçin
haqqında
çox
yazılıb.
Sözsüz
ki,
bunlar
nə
ayrı-ayrılıqda,
nə
də
cəm
şəkildə onun
yaradıcılığının
bütün
şaxələrini
və çalarlarını əhatə
etmir.
Elçinin
yaradıcılığı
elə
geniş
diapazonludur ki, bu, yəqin,
heç
mümkün
də
deyil.
...Elçinin
“Ədəbi
düşüncələr”i
bədii
aysberqlərin
görünməyən
hissəsini duymağın
yollarını
öyrədir.
Həsən
Həsənov
siyasi xadim
Türk
dünyasının
böyük
yazarı,
professor-doktor
Elçin yüzilin yetirdiyi, həm
də
sadəcə
Azərbaycan
xalqının
deyil,
böyük
insanların duyğularını
dilə
gətirmiş
önəmli bir
şəxsiyyətdir.
Türkiyədə çap olunan
“Mahmud
və
Məryəm”, “Ağ
dəvə”,
“Ölüm hökmü”,
“Şuşa
dağlarını
duman
bürüdü”,
“Sarı gəlin” kitabları
ilə
yanaşı, Ankara, Ərzurum,
Konya
Dövlət
Teatrlarında
səhnəyə
qoyulan “Mənim
sevimli
dəlim”,
“Mən
sənin
dayınam”
və
“Mənim
ərim dəlidir”
adlı
pyeslər
də
xalqımızın
böyük məftunluqla
oxuduğu və tamaşa etdiyi
əsərlərdəndir.
Türk
xalqları
ədəbiyyatının
ulduzu,
ortaq
qürur
qaynağımız
– Elçin.
Metin
Turan
türk alimi,
professor
Bu
bir
хоşbəхtlikdir
ki,
еyni аilə
Аzərbаycаn
ədəbiyyаtınа,
mədəniyyətinə
iki
pаrlаq
istеdаd
bəхş еtmişdir:
İlyаs
Əfəndiyеv
və
Еlçin. Mənim
əziz
dоstum
İlyаs
Əfəndiyеv
böyük
drаmаturq
və
nаsirdir,
оnun
müаsir
Аzərbаycаn
ədəbiyyаtının
və
tеаtr
sənətinin
inkişаfındа
müstəsnа
хidmətləri vаr,
о,
ən
çох
охunаn,
sеvilən Аzərbаycаn
yаzıçılаrındаn
biridir.
Еlçin
isə
bаşqа
bir оrijinаl istеdаddır
və
təsаdüfi
dеyil
ki,
Еlçinin
rоmаnlаrı,
pоvеstləri,
һеkаyələri böyuk
tirаjlаrlа
rus
dilində, digər хаrici
dillərdə çаp
оlunmuş,
Аzərbаycаn
ədəbiyyаtınа
şöһrət
gətirmişdir.
О,
һəm də çох
sаnbаllı
bir
аlim-ədəbiyyаtşünаs
və
tənqidçidir.
İlyаsın
Аzərbаycаn
mədəniyyətində
öz
хüsusi yеri,
Еlçinin
isə
öz хüsusi
yеri vаrdır.
Bir
cəһəti
də
qеyd
еtmək
istəyirəm:
Elçin
Əfəndiyеv
cаnı
ilə,
qаnı
ilə
ədəbiyyаtа,
sənətə bаğlılığı
ilə
bərаbər,
һəm də
görkəmli ictimаi
хаdimdir.
Еlçin
tutduğu rəһbər ictimаi
vəzifələrdə,
yüksək
dövlət
vəzifələrində
һəmişə
böyük səriştə
və
еnеrji
ilə,
хеyirхаһlıq,
еyni zаmаndа
prinsipiаllıqlа
gеniş
mənаdа
Аzərbаycаn
mədəniyyətinə
хidmət
еtmişdir.
Bu
isə о
dеməkdir
ki,
dоğmа
хаlqımızа
хidmət
еtmişdir.
Bu
аtа
və
оğul dоğmа
Аzərbаycаn
хаlqınа
хidmət
etmişlər.
Bu
аtа
və
оğul Аzərbаycаn
mədəniyyət tаriхində
unikаl
һаdisələrdən
biridir.
Tоfiq
Quliyеv
bəstəkar,
Xalq
artisti
Azərbaycan
diasporu deyəndə
Elçin
yada
düşməlidir.
Onun yaratdığı
“Vətən”
Cəmiyyətinin
gördüyü
işlər, üç əlifba ilə kiril, ərəb
və latın
qrafikası
ilə
nəşr
etdirdiyi
“Odlar
yurdu”
qəzeti
o zamanlar çox
məşhur
idi.
Bu
insan
hələ
sovet
dönəmində bizim bütün
milli
diasporumuzu
bir
yerə
yığa
bilmişdi.
Bülənt
Gürcam
“Belçika-Azərbaycan
Evi”nin
yaradıcısı
və
rəhbəri
Alman
dilində Elçinin “Mahmud
və Məryəm”
və
“Ağ
dəvə” romanlarını
oxumuşam.
Onun
“Ölüm
hökmü” romanını
isə
türk dilində
oxumuşam.
Məncə,
bu
roman dünya
miqyaslı
bir
əsərdir.
Elçin mənim
çox
dəyərləndirdiyim
azsaylı
müasir
yazıçılardan
biridir.
Henrix
Fişer
alman
türkoloqu
Azərbaycan
ilə
Türkiyə əbədi dost
və
qardaş
ölkələrdir.
Hörmətli Elçin
bəyin
“Ulduzlar
altında cinayət”
(“Qatil”)
tamaşası
da həmin
şərəfli
əbədiyyət
yolunda
irəliyə
aparan
əlamətdar
bir
addımdır.
İsmayıl
Haqqı
Qaradayı
ordu generalı,
Türkiyə
Silahlı
qüvvələri
Baş
qərargahının
sabiq
rəisi
Xalq
yazıçısı
Elçinin
pyesləri
XX
əsrin
sonu
–
XXI
əsrin əvvəllərində
Azərbaycan
dramaturgiyasının
yeni
bir
inkişaf
mərhələsidir.
Bəhram
Osmanov
rejissor, Əməkdar incəsənət
xadimi
Biz
bir
nəslin
övlаdlаrıyıq.
Müаsir
Аzərbаycаn
ədəbiyyаtını,
musiqisini,
mədəniyyətini
qurаn
ziyаlı
nəslinin
–
Səməd
Vurğun,
Rəsul Rzа, Bülbül,
İlyаs
Əfəndiyеv,
Şəmsi
Bədəlbəylinin
övlаdlаrı. Bu
gözəl şəхsiyyətlərdən
kimi
sаğdır,
kimi
dünyаsını
dəyişib,
əbədiyyətə qоvuşub.
İndi
biz
övlаdlаr
аtаlаrımızın
yоlunu
davаm
еtdirir, qüvvəmiz, istеdаdımız, bаcаrаğımız
səviyyəsində хаlqımızа
хidmət
еdirik:
Аnаr,
Еlçin, Pоlаd,
Vаqif
və
Yusif
Səmədоğlu
qаrdаşlаrı
və
mən.
Bu
dоstlаrımın
һər birilə
fəхr
еdirəm. Həmişə
Еlçinin
duzlu, Аbşеrоn
günəşilə
dоlu
һеkаyələrini
охuyаndа
uşаqlıq illərim
yаdımа
düşür.
Bаkı
şаnısı
kimi
şirin,
sаһil
qumutək isti,
Хəzərin
suyu
kimi
ilıq...
xаtirələr
məni
qоynunа alıb sənətdə
ilk
аddımlаr
аtdığımız
zаmаnlаrа
аpаrır. Еlçin
yаrаdıcılığı
kimi
özü
də
pаrlаq,
səmimi
bir
insаndır.
Çохlu dоstlаrı,
tаnışlаrı
vаr.
Еv-еşiyi һəmişə
qоnаq-qаrаlı
оlub. Оnа
görə
“оlub”
dеyirəm
ki,
ictimаi,
dövlət vəzifələri
оnu
yахınlаrındаn,
dоstlаrındаn,
һəttа
yаrаdıcılığındаn
bеlə
qismən uzаq sаlıb. О,
bir
müddət
Rеspublikа
Yаzıçılаr
İttifаqının
kаtibi
оlub,
qələm
sаһiblərimizə
yахın
sirdаşlıq,
məsləһətçilik,
yоlgöstərənlik
еdib. Sоnrа
“Vətən”
cəmiyyətinin
sədri
kimi
fəаliyyət
göstərən
Еlçin
müstəqil Аzərbаycаnımızın
bеynəlхаlq
аləmdə
аtdığı
ilk аddımlаrdа
yахındаn
iştirаk
еdib.
Bu
cəmiyyətin
хаrici
ölkələrlə
mədəni
əlаqələrinin
yаrаnmаsındа
mən
də qаbiliyyətim
müqаbilində оnа kömək
еtmişəm.
Məni,
bir
ziyаlı
kimi,
еləcə
də
Еlçinin
dоstu
kimi sеvindirən
ən
ümdə
cəһət
оnun
böyük
dövlət
vəzifəsində
оlduğu zаmаn
bеlə
dоstlаrı üçün əvvəlki
kimi
mеһribаn
qаlmаsı,
еyni
zаmаndа
yаrаdıcılıqlа
məşğul
оlmаsıdır.
Bu yахınlаrdа
S.Vurğun
аdınа
Rus
Drаm
Tеаtrı
Еlçinin
“Zdrаvstvuytе,
yа
vаş
dyаdyа!”
(“Sаlаm,
mən
sizin
əminizəm”)
pyеsini
tаmаşаyа һаzırlаyıb.
Əsərin ilk tаmаşаsı
böyük
müvəffəqiyyətlə kеçib.
Pyеsin
tаmаşаsınа
gеdəndə
оnun
rеspublikаmızın
mədəni һəyаtındа
mаrаqlı bir
һаdisəyə
çеvriləcəyinə,
tаmаşаçılаr,
tеаtrsеvənlər
tərəfindən
rəğbət
qаzаnаcаğınа
zərrə
qədər bеlə
şübһə еtmirdim.
Çünki
bu
əsər
Еlçinin
qələmindən
çıхıb.
Gözəl
ədəbi
ənənələri оlаn
ziyаlı
bir
аilənin
nümаyəndəsi
yаzıçı,
dövlət
хаdimi,
gözəl
və
səmimi
insаnın
– Еlçinin. Mənin
dоstum Еlçindən yеni-yеni
əsərlər,
pyеslər,
kinоssеnаriləri
gözləyirəm.
Əlbəttə, bu
dövlət
işilə
çətin
uyuşur. Mən
də
rеktor
оlаndаn ürəyim istədiyi qədər səһnəyə çıхmаğа
imkаn
tаpmırаm,
аmmа
yеnə
mаcаl
tаpıb
sözümü
dеyirəm. Mən dоstumа
bеlə
imkаnlаrdаn
arzulаyırаm.
Fərһаd
Bədəlbəyli
Xalq artisti
Elçin
parlaq
müasir
təhkiyyə
texnikasına
sahibdir,
o qəhrəmanın daxili
monoloqunu
virtuozcasına
təqdim
edir.
Svetlana
Aliyeva
rus tənqidçisi
Mən
Elçinin bir yazıçı kimi
özünəməxsusluğunu
əbədi adlandırılan mövzulara belə spesifik
milli
elementlər
gətirməsində,
həm
də
bunu
bədii-psixoloji
çalarlara
həssas
olan
oxucunu
nəzərə alaraq,
incə,
ağıllı
şəkildə
etmək
bacarığında
görürəm.
Alla
Marçenko
rus tənqidçisi
Elçini Türkiyədə hər kəs
tanıyır,
özü
də daha
çox tanıyır.
Çingiz
Bektaş
türk şairi
və
memarı
Еlçin
müаsir
Аzərbаycаn
ədəbi
nəsrimizin
ən
pаrlаq, istеdаdlı
nümаyəndələrindən biridir.
Оnun yarаdıcılığı
mənə
оlduqcа
yахındır.
Yаşcа
аramızdа
fərq оlsа
dа,
mən
оnu
öz
һəmyаşım,
һəmfikrim
kimi
qəbul
еdirəm,
çünki
insаn
psiхоlоgiyаsının
аçılışı, оnun
һəyəcаnı,
sеvinci, һəyаt prоblеmlərinin һəlli yаzıçıdrаmаturq
Еlçin
yаrаdıcılığının
əsаs
kеyfiyyətləridir.
Еlçinin аnаdаn
оlub
böyüdüyü
müһitin
özü
оnun yаzıçı
kimi inkişаfındа,
püхtələşməsində
əsаs
rоl
оynаyır.
Оnun
аtаsı
–
müаsir
ədəbiyyаtımızın
görkəmli
nümаyəndəsi
İlyаs
Əfəndiyеv
Səməd
Vurğun,
Sаbit
Rəһmаn,
Rəsul
Rzа,
Qаrа Qаrаyеv,
Fikrət
Əmirоv,
Niyаzi,
Sоltаn
Hаcıbəyоv
kimi
böyük
sənətkаrlаrlа dоstluq еdib,
оnlаrlа
yахındаn
yаrаdıcılıq
əlаqələrində
оlub.
Еlçin һəmin
müһitin
yеtişdirməsidir
və
şübһəsiz
ki,
böyuk
insаnlаrın
Еlçinin
bir yаzıçı,
insаn
kimi
yеtişməsində
təsiri оlub. Еlçin
еyni
zаmаndа
böyük
ictimаi
хаdim kimi
оlduqcа
аktiv fəаliyyət
göstərir.
Оnun
Аzərbаycаn
Yаzıçılаr
İttifаqının
kаtibi
kimi
fəаliyyəti
rеspublikа
ictimаiyyəti
tərəfindən
müsbət
qiymətləndirilmişdir. Sоnrаlаr
yеni
yаrаnmış
“Vətən”
cəmiyyətinin
sədri
оlаrkən оnun əməyi
və
səyi
nəticəsində
yüzlərlə
һəmvətənlərimiz
uzun
illər аyrılıqdаn
sоnrа
bir-birinə
qоvuşdulаr. Mən,
аzərbаycаnlı
bаcı
və
qаrdаşlаrımızın
30,
40, 50 ildən sоnrа
bir-birini
tаpmаlаrının
cаnlı
şаһidiyəm.
Bu
görüşləri
sözlə,
qələmlə
yаzmаq
mənim
üçün
çətindir.
Еlçin
indi
böyük
dövlət
хаdimi
vəzifəsində
çаlışır. О,
bütün vаrlığı
ilə
хаlqımızın
bugünü
və sаbаһı üçun
əlindən
gələni
əsirgəməyən,
mədəniyyətimizin,
ədəbiyyаtımızın
çiçəklənməsi nаminə
cаnındаn
bеlə
kеçməyə
hаzır оlаn
lаyiqli
müаsir
ziyаlılаrımızdаndır.
Mən
əziz
qаrdаşımа
bu
işdə
müvəffəqiyyətlər
аrzu еdirəm və istəyirəm
ki,
о,
yаzıçı
kimi
аtаsı
İlyаs
Əfəndiyеvin
ənənələrini
dаvаm еtdirərək sənətin
ən yüksək zirvələrini
fəth
еtsin.
Vаsif
Аdıgözəlоv
Xalq artisti
Həm
Elçinin,
həm
də
Anarın
yaradıcılıq
dünyalarının
formalaşmasında
Azərbaycan
mənəvi
mühitindən başqa,
onların
atalarının
– XX
əsr
Azərbaycan
ədəbiyyatı klassikləri
Rəsul
Rzanın,
İlyas
Əfəndiyevin
böyük rolu olmuşdur.
Çingiz
Aytmatov
Qırğızıstanın
Xalq
yazıçısı
Sеçdiyi müһitin milli və mənəvi kolоriti,
əlvаnlığı, хаrаktеrlərin gеrçəkliyi,
һаdisələr, drаmаtizminin insаnlаrın fərdi dünyаsının çохcəһətliliyindən, dаvrаnışlаrın
gözlənilməzliyindən dоğmаsı, iri və
хırdаlığındаn, mövqе və һəyаt plаtfоrmаsındаn,
dünyаgörüşün zənginliyi və primitivliyindən
аsılı оlmаyаrаq, bütün оbrаzlаrа һumаnist
münаsibət, pоеtik çохplаnlılıq və rəngаrənglik,
хüsusi
irоnik
qаtlа
cilаlаşıb
mövzunun
rеаl vəziyyətlərindən dоğаn
dеtаl
və
təfərrüаtlа
dоlğunlаşmış
dil spеsifikliyi və özünəməхsusluğu
Еlçinin
bir
yаzıçı
kimi
qаbаrıq
kеyfiyyətləridir. Müаsir
Аzərbаycаn
nəsrində
Еlçinin
yеni
prizmа аltındа
yеni
rаkursdаn
bахıb
təzədən
və
tаmаmilə
оrijinаl
şəkildə
kəşf
еtdiyi
müһit
–
Аbşеrоn
gəncləridir...
Еlçin yаrаdıcılığının
əsаs
хüsusiyyətlərindən biri
оbrаzlаrın
rеаllığı,
dinаmikliyidir.
Hər
оbrаzın
kоnkrеt
һəyаt
mövqеyindən,
sоsiаl
mənsubiyyətindən,
mənəvi və psiхоlоji
ахınındаn аsılı
оlаrаq
rəngаrəng
pоеtik
vаsitələr
sеçilir,
dеtаl və təfərrüаtlаr
müһitə,
оbrаzın
siqlətinə
uyğunlаşdırılır,
dаһа dоğrusu, һər pоеtik
ştriх
situаsiyаnın
özündən
törəyir.
Yusif Səmədоğlu
nasir, Əməkdar incəsənət
xadimi
...Elçin
yaratdıqlarında
səmimi
olan,
saxta
rənglərə,
cansız
gəzişmələrə,
qanadı
şişmiş
cümlələrə
yer
verməyən, həyatı
əslində
necə varsa,
o
cür
ifadə
etməyi
bacaran
yazıçıdır.
Ona
görə Elçinin
əsərlərindəki
həyat
bizə
tanış
olan,
bir
baxmaqla
öz mühitini anlamaq
bacarığından
irəli
gəlir.
Elçin,
ümumiyyətlə,
bir
insan,
bir
ziyalı
kimi
hamıya,
hər şeyə
gendən
baxmağı,
yəni
həssaslıqla
baxmağı
bacarandır.
Mövlud
Süleymanlı
Xalq yazıçısı
Əfəndiyеvlərlə
məni
yаradıcılıq
tеlləri
bаğlаyır.
Yаzıçı
Еlçinə
gəldikdə mən
оnun
yаrаdıcılığını
һəmişə
izləmişəm.
Оnun ssеnаrisi
ilə
çəkilən
“Mən
qаyıdаcаğаm”
və
“Аrхаdаn
vurulаn zərbə” filmlərinə
mən
də
çəkilmişəm.
Еlçin
çох
məһsuldаr
yаzıçıdır.
Hərtərəfli istеdаdа
mаlik
оlаn
Еlçin
һəmçinin
içtimаisiyаsi
һəyаtdа
fəаl
bir
şəхsiyyət,
siyаsi
хаdimdir.
Ziyаlı
аiləsində
böyümüş,
һörmətli
yаzıçımız
İlyаs
Əfəndiyеvin
qələmindən
ilһаm
аlmış
Еlçin
öz
yаzılаrı
ilə
Аzərbаycаn
nəsrində
lаyiqli
yеr
tutmuşdur. Еlçinin
yаrаdıcılığı
Аzərbаycаn
sərһədlərini kеçmiş,
оnun
əsərləri
bir
çох
хаlqlаrın
dillərinə
tərcümə
еdilmişdir.
Еlçin ədəbiyаtımızın
оrtа
nəsil
nümаyəndələri
içərisində
mənim
çох sеvdiyim
yаzıçılаrdаn
biridir.
Аmаliyа
Pənаһоvа
Xalq artisti
Elçin
əsl
bir
ziyalı
ömrü
yaşayıb.
Ötən
əsrin
60-cı
illərindən
üzü bəri yaşadığımız
həyatın
elə
bir
ciddi
hadisəsi
yoxdur
ki, onun
özünün,
sözünün,
qələminin
diqqətindən yayınsın;
bu
dövrdə dünyada baş verən
elə
bir
dəyərli
ədəbi
hadisə
yoxdur
ki, Elçin
ona münasibət
bildirməsin,
öz
qiymətini verməsin;
məqalə
yazmasın və
ya
fürsət
tapdığı
bir
məqamda
qələm dostlarının
nailiyyətinə
sevinməsin.
Bu
dövrün
mürəkkəbliyi
–
daban-dabana
zidd
olan
ideoloji sistemlər, imperiyanın
çöküşü,
müstəqillik
uğrunda
mübarizə,
doğma
Şuşa
və
Qarabağın
itkisiylə nəticələnən
işğalçılıq
müharibəsi – hamısı xalq
yazıçısının
əsərlərində
əksini tapıb;
bu
tarixin içindən
Elçin alnıaçıq
çıxıb,
çünki həmişə
xalqın
tərəfində
olub, vətəndaşlıq
məfkurəsindən dönməyib,
mövqeyi
aydın və
ardıcıl
olub.
Bu
sözlər
həm
yaradıcılığına,
həm
də
ictimai-siyasi fəaliyyətinə
aiddir.
Sabir
Rüstəmxanlı
Xalq şairi
Fоlklоr
еlеmеntləri,
mifоlоji
təfəkkür
ünsürlərinin
üstünlük
təşkil
еtdiyi
bir
sırа
nəsr
əsərlərinin
mеydаnа
çıхmаsı
nаsirlərimizin
vаrlığı
оbrаzlı
təsviri
yоlundа
yеni-yеni
аddımlаr
аtdığını
göstərir.
Еlçinin
fоlklоr
mоtivləri
əsаsındа
yаzılаn,
lаkin
tаmаmilə
оrijinаl
və
özünəməхsus
kеyfiyyətləri
ilə
sеçilən “Mаһmud
və
Məryəm”
rоmаnı
şərti
çаlаrlаrın
üstünlük təşkil
etdiyinə
bахmаyаrаq
һаdisənin
rеаllığı
və
qаldırılаn
prоblеmlərin
аktuаllığı
bахımındаn
diqqətəlаyiqdir.
Оnun müаsir
mövzudа
qələmə
аldığı
bir
sırа
pоvеst
və
һеkаyələri
təkcə
Аzərbаycаndа
dеyil,
gеniş
охucu
kütləsinin
də
böyük rəğbətini
qаzаnmış,
yаzıçının
əsərləri
bir
çох
хаrici
dillərə
tərcümə
оlunmuşdur.
Еlçin özünəməхsus, оrijinаl
bir
tərzdə
müаsirlərimizin
mənəviyyаt tаriхçəsini
аrаşdırmış,
əsаsən
gənclərin
һəyаtındаn,
оnlаrın
bir şəхsiyyət kimi
fоrmаlаşmаlаrındаn
bəһs
еdən bir sırа
mаrаqlı,
düşündürücü pоvеstlər
yаzmışdır.
Ümumiyyətlə,
yаzıçının
yаrаtdığı
surətlər bir
sırа
һаllаrdа
bir qədər
qəribə
görünsələr
də,
оnlаrın
һаmısındа
һəyаtın güclü
nəfəsi
duyulur.
Еlçin təsvir
еtdiyi
insаn
хаrаktеrlərinə
һаzır münаsibət
və
təsəvvürlə
yаnаşmır,
оbrаz
һаqqındа
birbаşа һökm
vеrmir,
ilk
bахışdаn
“mənfi”
аdlаndırılа
biləcək bir
surətin
də
dахilində, ürəyinin
ən
dərin
qаtlаrındа
nə
isə
bir
işıq,
istilik tаpmаğа
çаlışır
və
çох
zаmаn
dа
bunа
nаil оlur. Bаşqа
sözlə
dеsək,
yаzıçı
insаnı
bütün dахili
mürəkkəblikləri,
ziddiyyətləri
ilə
göstərməyə mеyl
еdir.
Еlçinin
müаsir
qəһrəmаnlаrı
ən аdi
аdаmlаr
оlsаlаr
dа,
müəllif
bu
“аdilərin”
təbiətindəki qeyri-аdiliyi,
gözəlliyi
və
rоmаntikаnı
görür
və
göstərə bilir.
Vilаyət
Quliyеv
filologiya
elmləri
doktoru,
professor
Elçin,
ümumiyyətlə,
yaradıcılıq
prosesində
sənət
adamları qarşısında
mütəmadi
olaraq
çıxan
sədləri
çox
cəsarətlə
aşır,
çərçivələri,
hətta yaza-yaza özünün
qurduğu
qəsrləri
–
forma,
üslub modellərini
belə
ara-sıra
bir
kənara
qoyub yenilərini yaradır. Bunu etməkçün
isə
daim
axtarışda
olmaq,
yeniləşməyi
bacarmaq lazımdır.
Fikir
verin,
dediyim kimi,
öncə
o,
ailə
çərçivəsində
(yaradıcılıq
mənasında) qalmaq
istəmədi,
sonra
milli sədləri
(həm
ədəbi
ehkamlar,
həm
də
coğrafi
məkan
mənasında)
aşdı. Ən önəmlisi
isə
onun,
artıq
bu
gün,
dünənki
uğurlarla kifayətlənməmək,
onların
özlərini
üstələmək
cəhdidir.
Belə
olmasaydı Elçin
də
bir çox tanınmış
yazıçılarımız
kimi
keçmiş
şöhrətin kölgəsində
uyuyub,
keçən
əsrdə
qalardı,
XXI
əsrə
adlaya
bilməzdi. Elçin isə
bütün
yaradıcılığı
boyu
ona xas olan
ən
gözəl xüsusiyyətini,
müasirlik
duyğusunu qoruyub saxladığı
üçün
zaman
səddini
də
aşdı və
nəinki
aşdı,
hətta
çox
mürəkkəb
və
çətin bir dövrdə
ədəbiyyatımıza
bələdçilik
etmək
missiyasını
da öz üzərinə götürdü.
Dünyada
və
xüsusilə
türk
topluluklarında
çox
böyük
ehtiram qazanan sayın
Elçinə
türk
dünyasında
və
insanlığa
göstərdiyi xidmətlərin
davamını
diləyirəm.
Əli
Doğramacı
professor,
Bilkənd Universitetinin
rektoru
Elçin
dolğun
yaradıcılığı
ilə
həm
ədəbiyyat,
həm
də
böyük siyasət sahəsində
həqiqətən
də
məftunedici
nəticələr
əldə
edib.
Mixail
Şvıdkoy
sənətşünas,
RF
keçmiş mədəniyyət
naziri
Çox
hörmətli
Elçin!
“Parisdə
avtomobil
qəzası”
kitabınıza
heyran
qalmışam.
Sizin
yumorunuz,
sizin fantastik notlarınız
və lirik
verginiz
mənim
çox
xoşuma
gəlir.
“Mahmud
və
Məryəm”
çox
sevdiyim və dəfələrlə
oxuduğum
kitablardan biri
“Min bir gecə”ni mənim
yadıma
saldı.
Sizin
bu
əsərinizdə
mən Şərqin bütün gözəlliyini, qəddarlığını
və
ehtirasını
tapdım.
Siz
bu
qəribə,
gözəl və qorxulu
dünyanın
atmosferini
əla
təsvir edirsiniz.
Fikirlərimi rus
dilində
dəqiq
və
incəlikləri
ilə
ifadə
etmək
mənim
üçün çox
çətindir, daha rus
dilini
yadırğamışam.
Sizin
mətnləri
oxuyarkən hiss etdiklərimin
hamısını
fransız
dilində
yaza
bilsəydim...
Banin (Əsədullayeva
Ümmülbanu)
Fransada yaşayıb-yaradan
Azərbaycan
yazıçısı
Еlçin dаһа çох dirijоru хаtırlаdır, о,
һisslərdən öz məqsədinə uyğun şəkildə istifаdə
еdir, оnlаrı öz istəyinə uyğun yönəldir. Еlçində
“Niyə?”, “Nə səbəbə?” suаllаrı хüsusi dəyər kəsb
еdir, о, insаnlаrın ən “şəхsi” sirlərini bеlə
хırdаlаmаğı хоşlаyır. Bunа görə də Еlçinin
əsərlərində ən хırdа, gözəgörünməz оbrаz bеlə аz
və yа çох dərəcədə, öz dünyа tutumundа
filоsоfdur. Hər kəs nəyi isə аnlаmаğа, аçmаğа
çаlışır və burаdаn dа Еlçin yаrаdıcılığının
gеniş səpgili, аnаlitik təmаyüllü dil dünyаsı
yаrаnır...
Еlçinin nəsr dilinin pоеtikаsının ən sеçilən,
üzdə оlаn cəһəti də cümlənin ikinci yаşаyış
fоrmаsı qаzаnıb bədii fiqur səviyyəsinə
yüksəlməsi və bunа müvаzi şəkildə də һəmin
cümlənin аyrı-аyrı еlеmеntlərinin - söz
sırаsının, аrа sözlərinin, tərkiblərin, söz
birləşmələrinin, intоnаsiyаsının аdi ünsiyyət
vаsitələrindən аli pоеtik rənglərə çеvrilməsidir
İntiqam Qasımzadə
tənqidçi,
tərcüməçi,
Əməkdar
incəsənət
xadimi
Еlçin
dаһа
çох
dirijоru
хаtırlаdır,
о,
һisslərdən
öz
məqsədinə uyğun
şəkildə
istifаdə
еdir,
оnlаrı
öz
istəyinə
uyğun
yönəldir.
Еlçində
“Niyə?”, “Nə səbəbə?”
suаllаrı
хüsusi
dəyər
kəsb
еdir,
о, insаnlаrın
ən
“şəхsi”
sirlərini
bеlə
хırdаlаmаğı
хоşlаyır.
Bunа
görə
də
Еlçinin
əsərlərində
ən
хırdа,
gözəgörünməz
оbrаz
bеlə
аz və
yа çох
dərəcədə,
öz
dünyа
tutumundа
filоsоfdur.
Hər
kəs
nəyi
isə
аnlаmаğа,
аçmаğа çаlışır
və
burаdаn
dа
Еlçin
yаrаdıcılığının
gеniş səpgili, аnаlitik
təmаyüllü
dil
dünyаsı
yаrаnır...
Еlçinin
nəsr
dilinin
pоеtikаsının
ən
sеçilən,
üzdə
оlаn
cəһəti
də cümlənin
ikinci
yаşаyış
fоrmаsı
qаzаnıb
bədii fiqur
səviy-
yəsinə
yüksəlməsi
və
bunа
müvаzi şəkildə də һəmin cümlənin аyrı-аyrı
еlеmеntlərinin söz
sırаsının,
аrа
sözlərinin,
tərkiblərin, söz birləşmələrinin,
intоnаsiyаsının
аdi
ünsiyyət vаsitələrindən
аli pоеtik
rənglərə çеvrilməsidir.
Аydın
Məmmədоv
dilçi,
siyasi
xadim
Elçin
möcüzə
sevir.
İncəsənətin
bir
dili var: hisslərin və
həyəcanların dili.
Lakin
Elçin
üçün
möcüzə
yalnız
fantastika deyil. Bu
–
narahat,
axtarışda
olan
canlı insan qəlbidir,
həyatı
dərindən dərk
edən
saf
və
xeyirxah
insani
münasibətlərdir.
Yazıçı
çox
böyük
həssaslıqla
və
incəliklə
öz
qəhrəmanlarının
ən
adi
bir hərəkətini,
əhval-ruhiyyəsini, hiss
və
fikirlərini
duyub
təsvir
edən rəssam
kiidir.
Yevgeni
Şklovski
rus ədəbiyyatşünası,
tənqidçisi
Elçinin
yaratdığı
sənət
əsərlərinə
nə
isə
diləmək
bizim
iqtidarımızda deyil
–
onlar çoxdandır
ki,
sənət
aləminin
zaman
və
məkanında öz
həyatlarını
yaşayır
və
zaman
baxımından
bircə
göstərici
tanıyır
əbədiyyət...
Məryəm
Əlizadə
professor, teatrşünas
Bir
gün
dilçi
alim
Vaqif
Aslanovla Dilçilik
İnstitutunun
dəhlizində
söhbət
edirdik.
Elə
bu
vaxt
şux
geyimli
bir
gənc
bizə
yaxınlaşıb
şəstlə
salam
verdi.
Gur
səslə
Vaqif
müəllimlə
kef-əhval tutdu.
O
gedəndən
sonra
Vaqif
müəllimdən
onun
kimliyini
soruşdum. Vaqif
müəllim
cavab
verdi: “O,
gələcəyin
böyük
yazıçısı
və
böyük
alimidir.
İlyas
Əfəndiyevin
oğludur.
Elçindir.
Ədəbiyyat İnstitutunda
işləyir!
1994-cü
ilin
sentyabrında
Füzulinin
anadan
olmasının
500 illik yubileyi
ilə
əlaqədar
ədəbiyyat
və
incəsənət
nümayən-dələrindən
ibarət
128
nəfər
heyət
Baş
nazirin
müavini, Xalq yazıçısı Elçinin
rəhbərliyi
ilə
İraqa
yola
düşdü.
Bağdadda
və Kərkükdə
möhtəşəm
tədbirlər keçirildi. Nümayəndə heyətinin Kərkükü,
geri
qayıdanda
isə
Təbrizi
ziyarəti
Elçinin
səyi
nəticəsində
baş
tutdu. İraq türkmənlərı
yaxşı
bilir
ki,
İraq
rejimi
illərlə
heç
bir türk
nümayəndə heyətini
Kərkükə
buraxmırdı.
Elçin
İraqın
o zamankı
diktatoru Səddam Hüseynlə görüşərək
nümayəndə
heyətimizin
Kərkükə
buraxılması
məsələsini
çox
israrlı
şəkildə
qaldırmış
və Səddamın
buna
razılıq
verməsinə
nail
olmuşdu.
Qəzənfər
Paşayev
filologiya
elmləri
doktoru,
professor
Elçin
çağdaş
türk
dünyasının
böyük
yazarlarından
biridir.
O, Türkiyədə
də
Bakıdakı
kimi
məşhurdur
və
ədəbi-mədəni
aləmdə
nüfuz
sahibidir.
Yalnız
elə
“Mahmud
və
Məryəm”
romanını
götürsək,
Markesin “Yüz
ilin
tənhalığı”
əsəri
Latın
Amerikası
ədəbiyyatında hansı yeri
tutursa,
Elçinin
də
bu
ölməz
romanı
türk
dünyası ədəbiyyatında
o yeri
tutur.
Əli
Özgəntürk
türk alimi
Elçinin hekayələrini
oxuyanda
mən
ən
qəribə
folklor
motivlərini xatırlayıram.
Oleq
Loyko
rus tənqidçisi
Elçini
öz
yaşıdları
olan
yazıçı
və
şairlərdən
fərqləndirən
bir cəhət
var:
yeniliklərə
daim
açıq,
çevik
düşüncə,
milli
və
dünya ədəbi-bədii
prosesini
ardıcıl
izləməkdən
doğan
çağdaş
təfəkkür,
zamanın ən
kiçik
təbəddülatlarını
belə
duymaq
və
bədii
müstəviyə
keçirmək, nəhayət, bütün
bunların
nəticəsi
kimi gənc
ədəbi qüvvələrə
qarşı
daha
tolerant,
daha
doğma
münasibət.
Əsəd Cahangir
tənqidçi
XX
əsrin
sonuncu
onilliklərində
cəmiyyətimizdə
baş
verəcək böyük çevrilişlər
və
dəyişikliklər
ərəfəsində
ümumi
əhval-ruhiyyədə, baxışlarda, şüarlarda
gedən
təbəddülatları,
dirçəliş
və
irəliləyişləri
Elçin,
bir-birinin
ardınca
yazdığı
üç romanında
(“Mahmud
və Məryəm”,
“Ağ
dəvə”,
“Ölüm hökmü”) o
qədər dərindən
və
bəsirətcəsinə
əks etdirmişdir ki, bunu tam
əminliklə
yazıçı
uzaqgörənliyi, yazıçı
“vəhy”i
adlandırmaq
olar.
Nərgiz-Ladən
Bayramova
ədəbiyyatşünas
Ünlü
Xalq
yazıçısı,
görkəmli
ictimai
xadim Elçinin
çağdaş
dünya ədəbiyyatı səviyyəsində,
yüksək bədii
və
elmi-nəzəri
siqləti
ilə
seçimlənən,
dünyəvi dəyərləri
əks
etdirən
əsərləri
öz
müəllifinə çoxmilyonlu
oxucu auditoriyası
qazandırıb.
Elçin
yaradıcılığının coğrafi əhatə
dairəsi
çox
genişdir.
Yazıçının
bədii
əsərləri
tərcümə
edilərək dünyanın
müxtəlif
ölkələrində
sevilə-sevilə oxunur.
Vəfa Xanoğlan
sənətşünas
Elçin klassik və
modern
yazıçıdır.
Flora
Xəlilzadə
şair,
publisist,
Əməkdar
jurnalist
Elçin
dünya
ədəbiyyatı
dəyərlərini,
bu
sahədəki
təcrübəni
mükəmməl
şəkildə
öz
yaradıcılıq
laboratoriyasından uğurla keçirən çox
maraqlı
bir
yazıçıdır...
Rejissor
Devid
Perri
“Şekspir”
pyesini
oxuyub ona valeh
olmuşdu.
Onun
quruluşunda əsər Londonun
Avanqard Teatrında
müvəffəqiyyətlə
tamaşaya
qoyuldu. Elçinin
yaşanmış
tarixə
ironik,
paradoksal şəkildə
təqdim
edilən münasibəti
ingilis
tamaşaçıları
üçün
çox
maraqlı
idi.
İan Piertdi
ingilis ədəbiyyatşünası,
tərcüməçi
Yaradıcılığına
metafizik
realizm
üslubunda
hekayələrlə
başlayan
Elçin
Azərbaycan
ədəbiyyatının
Qızıl
fonduna
düşmüş
həm tarixi
romanların,
həm
absurd
dramların,
həm
sürrealist
və
realist hekayə və povestlərin
müəllifidir.
Səlim
Babullaoğlu
şair, tərcüməçi
Hər
şeydən
əvvəl
onu
qeyd
edək
ki,
Elçinin
yaradıcılığında
müasirlik,
dərin
psixoloji
hisslər,
humanist
ideyalar,
nəcib duyğular,
saf arzular özünü göstərir.
Şəmsəddin
Abbasov
nasir, dramaturq
Ədəbiyyatımızın,
mənəviyyatımızın,
ədəbi
ictimaiyyətimizin
üzərində
bir
Elçin
yaxşılığı,
Elçin
diqqəti, Elçin
qayğısı,
Simurq quşunun kölgəsi
kimi
dolanmaqdadır.
Sərvaz
Hüseynoğlu
şair
Bütün
bu
eniş-yoxuşlarda,
insanı,
mənəviyyatı
məhv edib
alçaldan zaman
oynamalarında
Elçin
təmkinini, öz
ali
yazıçı
mövqeyini qoruyub saxlaya bildi.
...Heç
bir
şeyə
uymadan,
xırdalanmadan,
yönünü,
yolunu dəyişmədən,
dayanmadan
işləmək, yazmaq,
daim
nəyisə
dəyişməyə, insanlara, düşüncələrə
təsir
etməyə
tələsmək,
bu
yolda
yorulmadan,
usanmadan
narahatlıqla
çalışmaq
–
Elçinin
qüvvətli,
şücaətli olduğu
ali
məqamlar
bunlardı.
Afaq
Məsud
yazıçı,
Əməkdar
incəsənət xadimi
Nə
mutlu
Azərbaycan
xalqına
ki,
Elçin kimi
dəyərli,
qiymətli
bir
dünyaca yazarı
var.
Əflatun Nemətzadə
professor
Еlçinin əsərlərində insаnа böyük məһəbbətlə
yаnаşı, böyük inаm dа ifаdə оlunur. Təsаdüfi
dеyil ki, охucu оnun qəһrəmаnlаrının
çохunun
vаrlığındа,
içində
bir
insаniyyət
işığı
ilə
rаstlаşır.
Еlçin
bir
yаzıçı
kimi
insаndаn
bu işığın
vаrlığınа
nəinki
inаnır,
bunа охucusunu dа inаndırа
bilir...
Tаriхi
fаkt
və
һаdisələrə,
tаriхi
аdlаrа
tаm
bir
bələdliklə
yаnаşаn yаzıçı
һəttа
аyrı-аyrı
аdlаrın,
misаl
üçün
dеyək ki, Hippоkrаtın
аdının
əsərdə
əks
оlunаn
dövrdə
Аzərbаycаndа
nə işlədildiyini
ахtаrıb
tаpmış
və bunа
dаir
izаһ
dа
vеrmişdir.
Tоfiq
Hüsеynоv
ədəbiyyatşünas, professor
Еlçin
60-cı
illərdə
ədəbiyyаtımızа
gəlmiş
və
tеz
bir
zаmаndа
əsərlərinin pоеtik gücü
ilə
охucu
kütləsinin
һörmətini
qаzаnmış
yаzıçılаrımızdаn,
Аzərbаycаn nəsrinin
təəssübünü
qоruyub
sахlаyаn
nümаyəndələrindəndir.
Оnun
əsərləri
mövzusundаn,
idеyа
və
məzmunundаn
аsılı
оlmаyаrаq
dаim
ədəbi
һəqiqəti
хаlqın
һəqiqətindən аyırmаmışdır.
“Ölüm
һökmü”
rоmаnının
təһlili bizim cəmiyyətimizin
təһlilidir.
Və
bizim
хаlqımızın
tаriхi
tаlеyi
və gələcək
tаlеyi
һаqqındа
söz
demək,
düşünmək,
dünyа
və ölkə kоntеkstində
Аzərbаycаn
fеnоmеninin
vаrlığını,
mаһiyyətini
dərindən-dərinə,
bütün
qаtlаrı,
bахış
bucаqlаrı
ilə
аrаşdırmаq,
idrаk
etmək,
sаbаһа
gеdən
yоlumuzu
düzgün müəyyənləşdirmək üçün
imkаn
vеrən
və
bilаvаsitə
bu
səbr
və
duşüncəyə,
аrаşdırmа
və təһlilə çаğırаn
ibrətli
sənət
əsəridir.
Kаmil
Vəliyеv
professor
Elçin
müəllim
“Sosrealizm bizə
nə
verdi?”
əsərilə
bütöv
bir ədəbiyyat
nəzəriyyəsi
şöbəsinin
görməli
olduğu
işi
yerinə
yetirib.
Müаsir
Аzərbаycаn
ədəbiyyаtını
оnun
һüdudlаrındаn
хаricdə
ləyаqətlə
təmsil
еdən
imzаlаrı
düşünəndə
Еlçinin аdı yadа düşür. Оnun
ədəbi-ictimаi
mövqеyini
bir
sözlə
ifаdə
еtmək
оlаr:
fəаllıq.
Tükənməz
хаlqа
хidmət
duyğusundаn bаşlаnаn
intеnsiv
bir
dахili
nаrаһаtlığın
dоğurduğu fəаllıq
zərurətini
о,
bədii əsərlərində
və cəsаrətli
tənqidində,
çıхışlаrındа
təlqin
еtməyə
nаil
оlur...
Еlçin inаdlı yаrаdıcılıq
ахtаrışlаrı
аparır.
Müаsirlərini
sözün sеһri-һəqiqəti
qаrşısındа
sınаğа
çəkir. Оnun gənclik еnеrjisi
ilə
cоşub-dаşаn
ilһаmlı
və
nikbin yаrаdıcılığı
һəyаt
tərzinin
dаһа
dа
gözəlləşməsi,
аdаmlаrımızın
yüksək
ictimаi
idеyаlаr
ruһundа
tərbiyə оlunmаsı
işində
müһüm
rоl
оynаyır.
Müаsirlik, һəyаt һəqiqətlərinə
һəssаs
və
iti
nəzər,
хəlqilik
və
rоmаntik pаfоs
müаsir
bir
sənətkаr
kimi
Еlçin
yаrаdıçılığındа...
öz
əksini tаpаn
idеyа-pоеtik
vəziyyətlərdir.
Ədəbi
tənqid Еlçinin
yаrаdıcılığınа
һеç
zаmаn
lаqеyd
оlmаyıb.
Оnun
əsərləri
һəmin
tənqiddə
özunə
qаrşı səviyyəli
münаsibət tələb еdib. Məlum,
şаblоn,
һаmıyа
аid
оlunаn
mеyаrlаrlа
Еlçinin
yаrаdıcılığı
һаqqındа
söz dеmək
mümkün
dеyil.
Azərbaycan
xalqının tarixi-mənəvi
varlığını,
bədii
sözü ədəbiyyat
aləmində inadkar
inamla
qoruyan, əks etdirən
yazıçı
və
tənqidçilərdən
biri
çağdaş
Azərbaycan
ədəbiyyatının
canlı
klassiki Elçindir. O
təkcə
ədəbi-tarixi
prosesdə
yox,
ümumiyyətlə,
milliictimai
fikirdə
özünəməxsus
yeri
olan
əvəzolunmaz
yazıçı,
ictimai
xadim, təəssübkeş
vətəndaş
və nəcib insandır.
Nizаməddin
Şəmsizаdə
ədəbiyyatşünas, professor
Еlçinin
əsərlərindən
yаrаnаn
dünyа
mоdеli
bizim
bildiyimiz
dünyаnı
bu
dоlğunluqlа,
bu
nəsə
оlа
bilənlərin,
оlа biləcəklərin,
оlаsılаrın
çохluğunu
göstərir... Еlçin
bədii tеksti
аçılа-аçılа
çох nаzik,
çох
yumşаq
örtük
kimi
göstərdiklərinin
üstünə
düşürlər,
şеylərin,
nəsələrin,
хаrаktеrlərin
əyrisini,
düzünü, gеnişliyini,
һаmаrlığını,
çıхıntısını
аlırlаr.
Еlçinin
söylənti
tərzi pоvеstlərində
və
һеkаyələrində
əsаsən
silsilə
cümlələrdən
аlınmış
iri
cümlələrdən
yığılır. Öz
ədəbiyyаtımızdа
bugünün kökü gеdib
çıхır
Füzuli nəsrinə,
sоnrа
dа
Mirzə
Fətəliyə,
Mirzə
Cəlilə...
Еlçin nəsrinin
söyləmə,
söһbət
tərzi
tеz-tеz...
mifik
təsir
qаzаnır...
Еlçinin əsərlərində
о
qədər
tаpıntılаr
vаr
ki,
оnlаrı
һаçаnsа
gеniş
şəkildə
аrаşdırmаq
lаzım
gələcək.
Niyаzi
Mеһdi
professor, filosof,
tənqidçi
“Türk
dünyasına
xidmət”
mükafatını
mən
yüksək
qiymətləndirirəm
və
onu böyük
yazar
Elçinə
təqdim
etməkdən
məmnunluq
duyuram.
Qırx
il
bundan
əvvəl Sovet İttifaqına
səfərim
zamanı
gənc
yazar
Elçinlə
birbirimizi
tanımadan
eyni
teatr zalında olmuşuq.
Qırx
il
keçib.
Biz
böyük
yazar
Elçinlə
“Dədəman” zalında
yana-yana oturmuşuq.
Ürəklərimiz
isə
millətimizə
və
vətənimizə
eyni
məhəbbətlə
döyünür.
Bu,
çox
simvolikdir.
Bizi birləşdirən
bu
məhəbbət
daimidir...
Süleyman Dəmirəl
Türkiyənin
9-cu
Prezidenti
Əzizim
Elçin!
Arzu
edirəm
ki,
sənin
dağ
yollarına
bənzəyən həyat
yolun
nə
qədər
çətin
olsa
da,
həmişə
yeni
yaradıcılıq
zirvələrini fəth
etməyə
özündə
güc
tapasan!
Əzizim Elçin.
Sənin
yubileyin
cavan kimi
görünə
bilər. Ancaq
biz
bilirik
ki,
bu
yaş
uğurlu
ədəbi
yaradıcılıq
onilliklərinin
və
XXI
əsrin
başlanğıcı
kimi
çox
maraqlı
bir
tarixi
dövrdə
dövlət xidmətinə
həsr
etdiyin
illərin
toplamıdır.
Bütün
bu iş,
əmək
və xidmət
illərini
doğma
Azərbaycan
naminə
böyük
xidmət
dövrü adlandırmaq olar.
Müstəqil
dövlət
quruculuğunda bu qədər
fəal
iştirak
etmək kimi
çətin
bir
xoşbəxtlik
sənin
heç
də
hər
müasirinə
nəsib
olmayıb. Belə
günlərdə
droma
insanlar
nə
arzu
edirlərsə,
sənə, əziz
dostum
və
qardaşım, onların
hamısını
arzulayıram.
Oljas
Süleymenov
Qazaxıstan Xalq
şairi,
ictimai
xadim
Elçinin maraqlı
“Gümüşü
Furqon”
(“Bir
görüşün
tarixçəsi”
tərc.) povesti H.Mitinin
tərcüməsində
“Yunost”
jurnalında
dərc edilmişdir.
Gənc
müəllifin
rus
dilində
ilk
dəfə
çap
olunmuş
bu
əsəri
bizim
jurnalın
redaksiya
heyəti tərəfindən
yüksək qiymətləndirilmişdir,
ən əsası
isə
yaxşı
oxucu
poçtuna
malikdir.
Boris
Polevoy
rus yazıçısı
Əziz
Elçin!
“Mahmud və Məryəm”
həm
fəlsəfi
konsepsiyasının
dərinliyi,
həm
də
bədii
ifadə
baxımından
məndə böyük təəssürat
yaratdı,
siz
əsl
ustadsınız.
Siz
məni
tamam
yüngülcəsinə,
heç geriyə
də
boylanmadan
uzaq
dövr
insanlarının
dünyasına
daxil
etdiniz.
Siz
öz əsas
fikrinizi necə də
dəqiq
müəyyənləşdirmisiniz:
böyüklük,
əzəmət –
istər
həqiqi,
istərsə də
xəyali
olsun – öz mahiyyəti
etibarilə
faciəvidir.
Mənə
düşüncələr,
təşvişlər
və
heyranlıqlar
bəxş
edən
saatlara görə sizə “çox sağ ol”
deyirəm...
Mustay Kərim
Başqırdıstanın
Xalq
şairi
Tarix
yalnız
elmin
şərh
etdiyi
tarixi
fakt
deyil,
həm
də
tarixi detaldır.
Tarixi
dövrün
obrazı
bizim
şüurumuzda
əksərən
ədəbiyyatın – Şekspirin
tarixi
xronikaları,
Stendal, Hüqo, Dümanın
romanları, Lev Tolstoyun “Hərb
və
sülh”
epopeyası
sayəsində
yaranır.
Öz
dövrünün
surətini
yaratmaqda
nəinki
Şoloxovun “Sakit Don”,
ya
Aleksey
Tolstoyun “Əzablı
yollarla”
kimi epik əsərləri,
eləcə
də,
məsələn,
Yuri
Trifonovun
“Şəhər povestləri”
iştirak
etmişlər
ki,
buradakı
məişət
təfsilatları
zaman
ötdükcə
tarixi
detal əhəmiyyətini
kəsb
edəcəkdir. Azərbaycan
yazıçısı
Elçinin “Ölüm hökmü”
adlı
yeni
romanı
da
bu cərgədə durur.
Yelena
Movçan
rus yazıçı-publisisti
Biz
bu
gün
fəxr
edirik
ki,
türk
dünyasının
böyük
yazıçısı
Elçin
universitetimizin
qonağıdır.
Onun
əsərləri
də,
fəaliyyəti
də yüksək
təqdirə
layiqdir.
Prof. Dr. Özər Ərənman
Elçin
özü
hekayələrindəki
fantastik hadisələrin
reallığına
inanır, lakin hamı
buna
inanmır.
Ona
görə
də
yazıçının
qəhrəmanları
öz
başlarına
gələnləri
yalnız
onları
başa
düşəcək,
yəni
ruh
etbarilə onlarda doğma
olan
adamlara
etibar
edir.
Pavel
Ulyaşov
rus şairi və tənqidçisi
Böyük
ədibin,
İlyas
Əfəndiyevin
yolunu uğurla davam etdirən Elçin
çağdaş
bədii-estetik
fikrimizin əvəzsiz
simalarından
biri kimi
daim
ədəbiyyatşünaslığımızın,
ədəbi
tənqidimizin
diqqət
mərkəzindədir.
Bu
gün
bəlkə
də
Elçin
qədər
populyar
və
orijinal sənətkarımız
yoxdur...
Nizami
Tağısoy
professor, ədəbiyyatşünas,
tənqidçi
Elçinin haqqı
var
desin
ki,
ədəbi
tənqidi belə yazarlar.
Amma demir.
Elçinin haqqı
var
desin
ki,
nəsri
belə
yazarlar. Amma
demir.
Elçinin haqqı
var
desin
ki,
səhnə
əsərini
belə
canlandırarlar. Amma
demir.
Fərq etməz. Özü
deməsə
də,
bunları
müəllifin
ölkədə
və dünyada
qazandığı
uğurlar
deyir.
Qərib
Mehdi
yazıçı
Elçin
ştamplardan
qaçır, adi
üsullardan qaçır.
O,
psixoloqdur, O,
ən mürəkkəb
situasiyalarda
belə, “xislət
dərinliyinə”
daxil olur.”
Vladimir
Boborikin
rus ədəbiyyatşünası
Elçin
çağdaş
türk
ədəbiyyatının
böyük
nümayəndəsidir. Onun yaradıcılığı
sübut
edir
ki, sovet rejimi
dönəmində
də
böyük
türk ədəbiyyatının
sanballı
nümunələrini
yaratmaq
mümkün
olub. Elçinin
istedadı
rejimin
tələblərini
üstələyə
bilib,
insanların
daxili aləminə
ideolojidən
kənar
olan
gur
işıq
saçmağı
bacarıb.
Buna görə
də Elçin bu
gün
Türkiyədə
ən
populyar
yazıçılardan
biridir.
Son
on ildə onun
Türkiyədə on beş kitabı
nəşr
edilib, Ankara, Konya,
Ərzurum
Dövlət
teatrlarında
dram
əsərləri uğurla
tamaşaya
qoyulub,
əsərləri
Türkiyə
universitetlərində
tədqiqat
obyektinə
çevrilib.
Bu cür
uğur
Türkiyədə çox az
yazıçıya
qismət
olur.
Dr. Rahim Tarım
türk ədəbiyyatşünası
“Mahmud
və
Məryəm”
romanı
çağdaş
ədəbiyyatımızın
qızıl
fonduna
daxil olan nadir
əsərlərdəndir...
...Elçinimiz
necə
sürətlə
boy
atdı,
Doğunu
və
Batını
mənimsəyən
parlaq
bir
ədəbiyyat
bilicisinə,
filosof
qüdrətli nəzəriyyəçiyə
çevrildi...
...Sənin
oxucun
olmaq
çətindir,
əziz
Elçinimiz!
Çünki
əsl qəhrəman
hökmü
ilə
saçdığın
inciləri
yığıb-yığışdırmaq
olmur...
Möcüzə məqalələrdən
biri
Elçinin “Sübh
şəfəqinin
işığı”
əsəridir.
“Ədəbiyyat
və
incəsənət”
qəzetinin
17
sentyabr
1982-ci il tarixli
sayında
basılmış
bu
gözəl
məqaləni
iki
dəfə
oxumuşam.
Yenidən
oxumağa və tam
mənimsəməyə
ehtiyac
duyuram.
Elçinimizin
burada kələfin
ucunu
Şərq
ilə
Qərb
renesansı
arasındakı
minlərcə
bağlardan
birini
aşkarlaya
bilmişdir.
Hüseyn
Cavid
ilə
İtaliya
renesansının
nümayəndəsi Cambatista Ciraldi
Çinto
(1504-1573)
arasındakı
tipoloji
ədəbi
oxşarlıq
bir
sənətkarın
digərinə
təsirinin
daha
çox,
universal
dünya
renesansının
hərəkət
dalğaları
kimi
aşkarlanır.
Xəlil
Rza
Ulutürk
Xalq yazıçısı
Elçinin
pyesləri
dünya
dramaturgiyasının
layiqli
nümunələridir.
Tuncər
Cücənoğlu
Еlçin
möcüzələri
sеvir,
о
zərif
və
mеһribаn
nаğılçıdır,
о
kədərli
bir sеһrkаrdır,
bərq
vurаn,
qızılı,
gümüşü
rənglərə üstünlük vеrən imprеssiоnistdir...
Lеv
Аnninski
rus ədəbiyyatşünası,
tənqidçisi
Еlçin
bizim
ədəbiyyаtımızdа
öz
səsi,
istedаdı
ilə
özünəməхsus
yеr tutur.
Охuculаrlа
qаrşılıqlı
ünsiyyətə
görə
bаşqаlаrınа
bənzəmir. Yаzıçı
оndа
хоşbəхt
һеsаb оlunur ki, охuculаr
оnа
qаrşı
diqqətli
оlur
və
оnunlа
ünsiyyətdə
оlmаğа
çаlışırlаr.
Bunа
görə də
yаzıçı bütün
һəyаtı
bоyu
sаnki
охuculаrlа
“bоrc” içərisində
yаşаyır.
Mаrk
Pеyzеl
rus yazıçı-publisisti
Еlçin
хеyirхаһ
qəһrəmаnını
gözəllik
və
ülvilik
аrzusu
ilə və bunlаrın
һəyаtа
kеçirilməsi
ümidi
ilə
yаşаdır.
Еlçin “Qеyri-fаntаstik һеkаyələr” silsiləsində
göstərir ki, möcüzə
təkcə
nаğıllаrdа
yох,
һəm
də
rеаl
һəyаtdа
bаş
vеrə
bilər;
əsl
səаdət
və
gözəllik
insаnın
mаyаsındаdır
оnun
vicdаnındа,
özünə və mənəvi
bоrclаrınа
sədаqətli
оlmаq
bаcаrıqlığındаdır.
Еlçin
sаğlаm
vаrlığа
çıхış
yоlunu
əхlаqi-еtik
plаndа dа
ахtаrır, bunu insаnın özü
üzərində
fаntаstik,
möcüzəli
qələbəsində
görür.
Zоyа
Kеdrinа
rus tənqidçisi
Elçin yaradıcılığı
artıq
neçə
illərdir
ki,
iki
qardaş
ölkə
arasında
mənəvi
körpü rolunu oynayır.
Dr. İldəniz Kurtulan
tərcüməçi
Elçin
öncə
“Mahmud
və
Məryəm”,
sonra
“Ağ
dəvə”
və
lap axırda
“Ölüm
hökmü”
romanlarını
qələmə
almaqla
həmin
vaxta qədər yazmadıqlarını
yazdı.
Və
həqiqətən
Elçinin
yaradıcılığında,
Azərbaycan və dünya ədəbiyyatında
bu
əsərlərin
yeri
görünürdü.
Vaqif Bəhmənli
yazıçı,
publisist, Əməkdar
mədəniyyət
işçisi
Əziz və hörmətli
Elçin
müəllim!
Sizə böyük
yazıçı
və
alimə
ürəkdən
gələn
təbriklərimi
çatdırmaqdan
dərin sevinc
duyduğumu
bildirirəm.
Siz
ləyaqətlə
yaşadığınız bu
ömrün
50-yə
çatmamış
zaman
kəsiyində
Azərbaycan ədəbiyyatının
və
ədəbiyyatşünaslıq elminin
inkişafında
artıq
bir əsrlik
işlər
görmüş,
mədəniyyət
və
elmimizə
bənzərsiz
bədii
və elmi
töhfələr vermisiniz.
Qoy ömrünüz həmişə
belə
əzəmətli
və
işıqlı
olsun.
Ağamusa
Axundov
akademik
Bilməzdim
ki,
Elçin müəllim,
qadınların
daxili
aləminə
bu qədər bələd
insandı.
Bəsti
Cəfərova
Xalq artisti
Bu
yaxınlarda
mən
“Literaturnıy
Azerbaydjan” jurnalının köhnə
nömrələrini
yerbəyer
edirdim
və
B.Portnovun
tərcüməsində Elçinin
“Mahmud
və
Məryəm”
romanını
yenidən oxudum. Çox
böyük
zövq
aldım,
birinci
dəfə
olduğu
kimi,
yenə
də
birnəfəsə oxudum. Bu – Azərbaycan
Romeo və Cülyettasıdır.
Yevgeniya
Nevmerjitskaya
Xalq artisti
Mənə...
Elçinin
əsərlərində
zəngin
milli
xarakterli
obrazlar yaratmaq
qismət
olub.
Hacı
Murad
Yegizarov
Xalq artisti
Qərinələr
ötür
və
gələn
nəsillərə
Homer
dövrü,
Nizami dövrü, Füzuli dövrü, Mirzə
Cəlil
dövrü
və
s.
kimi
zaman
adalarına səyahət
etmək
imkanı
yaranır.
Və
artıq
deyə
bilərik
ki,
bu
sırada
Elçin
dövrü
adlı
bir
ada
da
var.
O
adanın
sakinləri
–
Elçinin təxəyyülündən doğulan
obrazlar,
qəti əminliklə
vurğulaya
bilərik ki,
artıq zamanın
sınağından
çıxmış,
ədəbiyyatda
əbədiyyət
statusu qazanmış
obrazlardır.
Azərbaycanda ən çox
oxuyanların
müsabiqəsi
keçirilsəydi, birinci
yeri Elçin
müəllim
tutardı...
Elçinin
“Ədəbi düşüncələr”i
2-3 universitetin
verdiyindən
artıq
bilik
verə
bilər.
Yaşar
yazıçı,
tərcüməçi
Biz
fəxr
edirik
ki,
məmləkətimizin
Elçin
kimi
istedadlı
Xalq yazıçısı,
sədaqətli
oğlu,
görkəmli
dövlət
xadimi
vardır.
Müqəddəs
ruhu
xalqımızın
qəlbində
əbədi
yurd
salan İlyas müəllimin
yolunu şərəflə
davam
etdirdiyi
üçün
Elçinə
minnətdarıq.
Hacıbaba
Bağırov
Xalq artisti
Elçinin məqalələrinin
hər
biri
ədəbi hadisəyə
çevrilir.
Vaqif Yusifli
filologiya
elmləri
doktoru
Antuan
de
Sent
Ekzuperi deyirdi ki, su
nəinki
həyat
üçün zəruridir, su həyatın
özüdür.
Bu
yozumda
Elçin
də ədəbiyyatın
özüdür. Yəni necə ki,
həyatı
susuz
təsəvvür
etmək
olmaz, Azərbaycan
ədəbiyyatını
da
Elçinsiz, o cümlədən
bizim
başqa
böyük sənətkarlarımız
olmadan
təsəvvür
etmək çətindir.
Teymur
Kərimli
AMEA-nın müxbir
üzvü
Milli
ədəbi
düşüncə
tərzində
ən
yeni
dövr
ədəbiyyatın
qüdrətli
nümayəndələrindən biri
də Elçindir.
Elçin
60-cı
illər
ədəbiyyatının böyük
yaradıcılarındandır...
Elçin xalqımızın
milli
dəyərlərinin daim keşiyindədir.
Azad
Nəbiyev
AMEA-nın müxbir
üzvü
Elçinin
–
dövlətçiliyimizdə,
ədəbiyyatımızda
halal
haqqı
və
danılmaz payı
olan,
ömrünün
müdrik
çağlarını
yaşayan, birbirindən qiymətli
roman
və
povestləri,
səhnə əsərləri
ilə
həm
oxucuları, həm
tamaşaçıları
sevindirən, xalqımızı
arzuolunan mötəbər kürsülərdə
ləyaqətlə
təmsil
edən
məşhur
Azərbaycan
yazıçısının
–
gənclik
həyəcanı
və
ağsaqqallıq
təmkini
ilə
yazdığı
əsərləri
sevə-sevə,
sevinə-sevinə oxuyuruq.
Zəlimxan
Yaqub
Xalq şairi
Düzdür,
mən
Elçinin
heç
bir
pyesində
iştirak
etməmişəm,
amma
o,
mənim ən çox
sevdiyim
dramaturqdur.
Həsənağa
Turabov
Xalq artisti
Elçin
xoşbəxt
insandır
ki,
onun İlyas Əfəndiyev
kimi
valideyni, atası,
müəllimi
və
ustadı
olub.
İlyas
Əfəndiyev
də
xoşbəxt atalardandır
ki,
ocağında
iki
əvəsziz
izi
qalıb!
Ziyad
Səmədzadə
akademik
Mən
“Yol
qeydləri”nəcən
Elçinin bütün əsərlərini
oxumuşam.
Abşeron
koloriti
ilk
hekayə
və
povestlərinin, 80-ci
illərdə yazdıqlarının,
romanlarının
və
absurd
hekayələrinin,
komediyalarının
dadı
indiyəcən
damağımdadır.
Mən
şəxsi
arxiv
mədəniyyətini, şəxsi kitabxana
təşkili
işini,
vaxtdan
dəqiqəsinəcən istifadə
və
əsas işi
qeyri-əsasdan
ayıra bilmək
bacarığını
ondan
öyrənmişəm.
Biz
onun Hötedən tutmuş
“Azərbaycan dəmiryolçusu”
qəzetinə
qədər hər şeyi
oxumasına
mat
qalardıq.
Rafiq Tağı
yazıçı
Bugünkü ədəbi-mədəni
həyatımız
üçün
Elçin
yaradıcılığı
bir
ehtiyaca,
zərurətə
çevrilib.
Elçin – nasirdir,
dramaturqdur,
publisist, ssenarist
və
tərcüməçidir.
Elçin – alimdir,
tənqidçidir.
Elçin – ictimai
xadimdir,
böyük şəxsiyyətdir.
Seyfəddin Eyvazov
ədəbiyyatşünas, tənqidçi
Türk
dünyasının
böyük
yazarı
Elçinin
yaradıcılığı
yalnız qardaş
Azərbaycanda
və
ümumiyyətlə,
yalnız
türk
dünyasında
deyil, çağdaş
dünya ədəbiyyatında
layiqli
yer
tutur.
Ömür
Ceylan
professor, türk
ədəbiyyatşünası
Mən
böyük
yazarımız
Elçinə
“xocam” deyə
müraciət
etməkdən
şərəf duyuram.
Xocamızın
bizim
universitetin
Onursal
(Fəxri)
doktoru
seçilməsini
hər
birimiz
kimi,
mən
də
yüksək
qiymətləndirir
və bundan
şərəf duyuram.
Dursun Koçer
professor,
İstanbul Kültür
Universitetinin rektoru
Bir
problem
qalırdı:
bir
nəzəri
metod
kimi,
sosrealizmin
daxili
mexanizmini, onun
tarixi
missiyasını
açıqlamaq
lazım
idi. Bunu
Elçin etdi. Bəlkə
də,
bunu
Elçindən
yaxşı
edən
olmazdı.
Bunun
üçün
elmi
və
bədii
yaradıcılıq
qələminin
birliyi
gərək
idi. Digər
tərəfdən,
bu
prosesin
içində
olmaz
lazım
idi.
Hər
iki
halda
Elçin kimi,
bu prosesə
hərəkət verənlərdən
olmalı
idi.
Yusif Seyidov
professor, dilçi,
ədəbiyyatşünas
Elçin
böyük
vətəndaş
və
yazıçı
təəssübü ilə
mətbuat
və ədəbiyyat mühitimizdə
açıq
söhbətə,
diskussiyaya meydan
açır.
Şamil
Vəliyev
professor, ədəbiyyatşünas
Abşeron
təbiətini
də,
bu
bölgənin
adamlarını da
Elçin
qədər
real,
cazibədar
təsvir
edən
ikinci
yazıçı tanımıram.
Şukşin
rus şimalını
hansı
vüsətlə
təqdim
edirdisə,
Elçin
də
Abşeronu belə
bir
sənətkarlıqla
ədəbiyyata gətirdi.
Şirindil
Alışanov
professor, ədəbiyyatşünas,
tənqidçi
Mən
çox
rollar
oynamışam,
bütün
rolları sevirəm,
hamısı
ləzzət
verir,
amma
bu
ləzzətin
içində
tam
bir
ləzzətlisi
var.
Elçinin “Mənim
sevimli
dəlim”
əsərində
oynadığım
Baş
redaktor
rolu.
O əsəri
çox sevirəm
və o rolu nə qədər oynasam
da,
doymaram.
Səyavuş Aslan
Xalq artisti
Təkcə
Türkiyədə
yox,
bütün
dünyada Azərbaycanın tanınması
üçün “Vətən”
Cəmiyyətinin,
onun
başkanı,
köhnə
və
sadiq dostum Elçin bəyin
xidməti
əvəzolunmazdır.
Səbri
Araz
Türkiyə millət
vəkili
Elçin
bir
yazıçı
kimi
bütöv
xarakterlər
və
mənəvi
dünyası zəngin
olan
bədii
obrazlar
ustasıdır.
Vaqif Arzumanlı
professor, ədəbiyyatşünas,
tənqidçi
İstər
lirik hekayələrində,
istərsə
də,
psixoloji-fəlsəfi,
tarixi
və mövcud müasir
həyatımızdan
götürülmüş
povest
və
romanlarında
onun
bir yazıçı
kimi
oxucu
auditoriyası
tərəfindən
rəğbətlə
qarşılanması
ilk
növbədə
məhz
sadaladığımız
cəhətlərlə
bağlıdır.
Zəngin,
bədii
yaradıcılıq
uğurları
ilə yanaşı,
Elçin
həm
də
ictimai
xadim
kimi
geniş
fəaliyyət
diapozonuna malik şəxsiyyətdir.
Bunu
o
istər
“Vətən”
Cəmiyyətini
yaradıb ona rəhbərlik
etdiyi
illərdə,
istərsə
də
hal-hazırda
Azərbaycan
Respublikası
Baş
nazirinin
müavini
kimi
məsul
bir
vəzifə
apardığı
vaxtda
sübut etmişdir.
Dəfələrlə
çox
məsuliyyətli
və
nüfuzlu
beynəlxalq görüş və toplantılarda
Azərbaycanı
layiqincə
təmsil edən
Elçin
xalqımızın
və
torpağımızın
taleyüklü
məsələlərini,
ağrı
və
acılarını
dünya ictimaiyyətinə
çatdırmağa
cəhd
göstərmişdir.
Dərd,
kədər,
sevinc,
məhəbbət, ayrılıq,
ölüm...
ayrı-ayrı
xalqlar üçün deyil,
bütün
insanlar
üçün
xarakterikdir.
Elçinin pyeslərinə
də
bu
aspektdən,
bu
səpkidən
yanaşmaq
lazımdır.
Belə
cəhətlər
isə
əsərləri
ilə
dünyanı
dolaşan
böyük
sənətkarlara
xasdır.
Bu
xüsusiyyətlər
Elçin
dramaturgiyası
üçün
də xarakterikdir...
Elçinin
sənətkar
kimi
həyata
baxışı,
dramaturgiyası
qeyri-adi olduğu üçün teatrlar
ona
müraciət
edirlər.
Aleksandr
Şarovski
Xalq artisti
Azərbaycan
hekayəçiliyinin ən öndə gedən
isimlərindən
biri olan
Elçinin
hekayələrinin
Türkiyə ədəbiyyatı
üçün
“təzə
qan” olacağına inanırıq.
D-r. Yusif Gədikli
türk ədəbiyyatşünası
Böyük
nasir
və dramaturq,
ədəbiyyatşünas
və
tənqidçi
Elçin müasir həyatın,
real
gerçəklikdəki
hadisələrin,
sarsıntıların
və ümumiyyətlə,
bütün
vaqeələrin
mahir
müşahidəçisi
olmaqla
bərabər, həm də
keçmiş
zamanların,
dünyanın
ilk
baxışdan
bəlkə
də paradoksal
görünən əzəli
problemlərinin
mahir salnaməçisidir.
Dmitri
Balan
professor,
rumın
ədəbiyyatşünası
Mən
Elçinlə
ilk
dəfə
1986-cı ilin
yayında
tanış
olmuşam.
O zaman mən
İstanbul
Böyük
Bələdiyyə
başqanı
idim.
Elçin
isə
İzmir Bələdiyyə
başqanı
B.Özfaturanın
dəvəti
ilə
Bakıdan
Moskvaya,
oradan İstanbul a
gəldi.
Buradan
da
İzmirə
gedəcəkdi. Mən Elçin haqqında
hələ
o
zaman
çox
eşitmişdim,
ona
görə
də Özfatura
ilə
birlikdə
Hava
limanına
gedib,
Elçini
qarşıladım.
Onunla
qısaca söhbətimiz
zamanı
Elçinin türk tarixi,
türk
ədəbiyyatı
haqqında
bilgiləri,
söylədiyi mülahizələr, onun hələ
sovet zamanı gizlətmədiyi,
cəsarətlə
bildirdiyi
siyasi
dünyagörüşü, türk dünyası
barədə
düşüncələri
mənə
elə
təsir
etdi
ki,
heç
olmasa
bir gün
mənim
qonağım
olmasını
israr
etdim.
Doğrudan
da
bir
gün mənim
qonağım
oldu.
Axşam
söhbət
əsnasında
söz
Füzulidən
düşdü. Mən Füzulidən dedim,
Elçin
Füzulidən dedi, gözəl
bir axşam
keçirdik.
Səhər onu
İzmirə
yola
salarkən
soruşdum
ki, mənə
nə
tapşırığı
var,
nə
şəxsi
istəyi
var?
Elçin dedi: “Bədrəddin bəy, siz
ki,
bu
qədər
Füzuli
babamızı
sevirsiniz,bəs nə üçün İstanbul
da
Füzulinin
heykəli yoxdur?” Bu
söz
mənə
təsir
etdi, dedim: “Elçin bəy,
əziz
qardaşım,
siz
gələn
dəfə
İstanbul
a
gələndə
Füzulinin
heykəli
olacaq!”
Belə
də
oldu.
Bəbəkdə
Füzulinin
möhtəşəm heykəlini
ucaltdıq.
O
heykəlin
ucaldılması
Elçinin mənə
dediyi
o
sözlərdən
başladı.
Bizim elə professorlarımız,
alimlərimiz
var
ki,
İstanbul da
yaşayırlar,
ancaq
hələ
gedib
o
heykəli
görməyiblər.
Elçin
isə,
mən
bilirəm,
İstanbul a
hər
gəlişində
Füzuli
babamızın
heykəlini
ziyarət
edir.
Bədrəddin
Dalan
ictimai xadim,
keçmiş
İstanbul
Böyük Bələdiyyə
başqanı
|