May ayının 26-da İlyas Məhəmməd oğlu Əfəndiyev Qaryagində (indiki Füzuli şəhərində) anadan olmuşdur.

Orta məktəbi bitirdikdən sonra şəhər məktəbində və II dərəcəli partiya məktəbində dil və ədəbiyyatdan dərs demişdir.

V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun ədəbiyyat fakültəsinin əyani şöbəsinə daxil olmuş, lakin ailəsinə qarşı siyasi-inzibati təqiblər nəticəsində təhsilini yarımçıq qoymağa məcbur olmuş, sonra həmin institutun qiyabi coğrafiya fakültəsinə daxil olaraq 1938-ci ildə oranı bitirmişdir.

Noyabr ayında ilk mətbu əsəri olan "Buruqlar arasında" oçerki "Yeni yol" qəzetində dərc olunmuşdur.

Bakıya gələn İlyas Əfəndiyev "Yeni yol", "Kommunist" və "Ədəbiyyat qəzeti" redaksiyalarında işləmişdir.

Yazıçının “Kənddən məktublar” adlı ilk kitabı Azərnəşr tərəfindən nəşr edilmişdir.

Yanvar ayının 26-da “Berlində bir gecə” adlı ilk hekayəsi “Ədəbiyyat qəzetində” çap olunmuşdur.

Yanvar ayının 10-da Yazıçılar İttifaqına qəbul olunmuşdur.

Öz hekayələri əsasında Mehdi Hüseynlə birlikdə ilk dram əsəri olan “İntizar” pyesini yazmışdır.

Dekabr ayında "İntizar" pyesi M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

İlk müstəqil dram əsərini “İşıqlı yollar” pyesini yazır.

“İşıqlı yollar” əsəri M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının Moskva qastrolu zamanı “İşıqlı yollar” əsəri tamaşaçıların böyük rəğbətini qazanmışdır;

“Bahar suları” əsəri M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

“Şərəf nişanı” ordeni ilə təltif olunmuşdur.

Rus dilində “Rasskazı” adlı ilk kitabı Bakıda nəşr olunmuşdur.

“Atayevlər ailəsi” pyesi M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

Azərbaycan yazıçılarının II qurultayında (1954, aprel) “Azərbaycan sovet dramaturgiyası”, III qurultayında (1958, dekabr) isə “Azərbaycan dramaturgiyasının inkişafı haqqında” məruzələri ilə çıxış etmişdir

“Söyüdlü arx” romanını yazmışdır.

“Körpüsalanlar” povestini qələmə almışdır; Azərbaycanın “Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adına layiq görülmüşdür.

“Dağlar arxasında üç dost” romanını yazmışdır.

Tamaşaya qoyulmuş “Sən həmişə mənimləsən” pyesi ilə Azərbaycan səhnəsində lirik-psixoloji dramın əsası qoyulmuşdur.

“Mənim günahım” pyesini yazmış, əsər M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur..

“Unuda bilmirəm” əsərinin ilk tamaşası olmuşdur. Əsər M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında 424 dəfə tamaşaya qoyulmuşdur..

“Məhv olmuş gündəliklər” pyesi tamaşaya qoyulmuşdur.

Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni ilə təltif edilmişdir.

Azərnəşr tərəfindən yazıçının dörd cilddən ibarət “Seçilmiş əsərləri” kitabı oxuculara təqdim edilmişdir

Müasir mövzulara daha çox üstünlük verən yazıçı ilk dəfə tarixi mövzuda “Mahnı dağlarda qaldı” pyesini yazmış, elə həmin il əsər M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

“Mahnı dağlarda qaldı” pyesinə görə Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür.

“Qəribə oğlan” pyesi çap olunmuş, əsər M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

Anadan olmasının 60 illiyi təntənəli surətdə qeyd edilmişdir. Yubileylə əlaqədar olaraq Oktyabr İnqilabı ordeni ilə təltif olunmuşdur.

“Bağlardan gələn səs” əsərini yazmış, əsər M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

“Sarıköynəklə Valehin nağılı” romanını yazmışdır.

Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 30 iyul tarixli fərmanı ilə “Azərbaycanın Xalq yazıçısı” fəxri adına layiq görülmüşdür.

“Geriyə baxma, qoca!” romanını qələmə almışdır.

“Üçatılan” romanını yazmışdır.

“Xurşidbanu Natəvan” əsəri M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

“Büllur sarayda” pyesi tamaşaya qoyulmuşdur.

“Yazıçı” nəşriyyatında ədibin “Seçilmiş əsərləri”nin 6 cildliyi çap edilmişdir.

Anadan olmasının 70 illiyi münasibətilə Lenin ordeni ilə təltif edilmişdir.

“Bizim qəribə taleyimiz” pyesini yazmış, əsər M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

“Sevgililərin cəhənnəmdə vüsalı” pyesi tamaşaya qoyulmuşdur..

“Tənha iydə ağacı” əsəri Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

“Dəlilər və ağıllılar” əsəri Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.

“Qaçaq Süleymanın ölümü” povestini yazmışdır.

Anadan olmasının 80 illiyi təntənə ilə qeyd edilmiş, o, sənət adamları arasında ilk dəfə respublikanın o zamankı ən yüksək “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilmişdir.

Son əsəri olan “Xan qızı Gülsənubərlə tarzən Sadıqcanın nağılı” povestini qələmə almışdır.

Oktyabr ayının 3-də Bakı şəhərində vəfat etmiş və I Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.

Noyabrın 17-də "Kökmdar və qızı" tamaşasının premyerası göstərilmişdir. Həmin vaxtdan etibarən Akademik Milli Dram Teatrı hər yeni mövsümü bu tamaşa ilə açmışdır.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab Heydər Əliyev yazıçının xatirəsinin əbədiləşdirilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır.

“Çinar-Çap” nəşriyyatı yazıçının 7 cilddən ibarət “Seçilmiş əsərləri”ni Azərbaycan dilində, 2 cilddən ibarət “Seçilmiş əsərləri”ni isə rus dilində çap etmişdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev İlyas Əfəndiyevinin 90 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır.

“Hökmdar və qızı” əsəri əsasında çəkilən “Hökmdarın taleyi” bədii filminin təqdimat mərasimi olmuşdur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev İlyas Əfəndiyevinin 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır.

Bu illər ərzində İlyas Əfəndiyevin əsərləri dəfələrlə nəşr olunmuş, müxtəlif dillərə tərcümə edilmiş, pyesləri bir çox teatrların səhnəsində tamaşaya qoyulmuşdur. Haqqında məqalələr yazılmış, monoqrafiyalar nəşr edilmiş, dissertasiyalar müdafiə olunmuşdur.

Qasımova Yeganə Nəriman qızının "Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi: İlyas Əfəndiyevin bədii publisistikası" adlı dərs vəsaiti nəşr olunmuşdur.