E L E K T R O N   M Ə L U M A T   B A Z A S I

Mikayıl Hüseyn oğlu Abdullayev 1921-ci il dekabr ayının 19-da Bakı şəhərində, ziyalı ailəsində anadan olmuşdur.

1927

  Bakı şəhərindəki 21 saylı məktəbdə təhsil almağa başlamışdır.

 

1935-1939

  Azərbaycan Rəssamlıq Texnikumunda (indiki Ə.Əzimzadə adına Bakı Rəssamlıq Məktəbi) Xalq rəssamı Səttar Bəhlulzadənin sinfində oxumuşdur.

 

1939-1949

  V.İ.Surikov adına Moskva Rəssamlıq İnstitutunda təhsil almış, İqor Qrabar, Sergey Gerasimov, Aristarx Lentulov, Qriqori Şeqal­dan rəssamlıq sənətinin incəliklərini öyrən­miş­dir.

 

1940

  Azərbaycan SSR-nin yaradılmasının 40 illiyi münasibətilə təşkil olunmuş bədii sərgidə, ilk işlərindən olan  “Kolxozçuların istirahəti” və “Ope­ra teatrında antrakt” (Böyükağa Mirzəzadə və Əliağa Əliyevlə birlikdə) böyükhəcmli tabloları, tamaşaçılar tərəfindən rəğbətlə qarşılanmışdır.

 

1941

  Böyük Vətən müharibəsinin başlanması səbəbindən təhsili yarımçıq qalmışdır. Moskva yaxınlığında gedən şiddətli döyüşlər oxuduğu institutun Səmərqəndə köçürülməsi ilə nəticələnmiş, lakin rəssam ora gedə bilməyərək anasının və bacısının yanında, Bakı şəhərində qalmağa məcbur olmuşdur.

 

1941-1944

  Bakıda təşkil olunan sərgilərdə “Qəsbkarlar” kom­pozisiyası, B.Mirzəzadə və S.Şərifzadə ilə birlikdə işlədiyi “Babək ordusunun yürüşü”, daha sonra “Dövlət Müdafiə Komitəsi” tabloları nümayiş olunmuşdur. Eləcə də “Həsən bəy Zərdabi Moskva universitetində”, dahi Nizami Gəncəvinin “İsgəndərnamə” poemasından alınmış “Nə­si­hət” əsərini və “Dövlət Müdafiə Komitəsinin iclasları” tablolarını yaratmışdır.

 

1943

  Naturadan Azərbaycan professional musiqisinin banisi, bəstəkar, ictimai xadim Üzeyir bəy Hacıbəylinin portretini çəkmişdir;

  Dramaturq Cəfər Cabbarlının portretini  yaratmışdır.

 

1944

  Xalq şairi Səməd Vurğunun portretini yaratmışdır (1944, 1959, 1975, 1996);

 

  Cəbhə xətti Moskva şəhərindən uzaqlaşandan sonra Rəssamlıq İnstitutu Səmərqənddən Moskvaya köçürülmüş, təhsilini davam etdirmək üçün Rusiyaya yollanmışdır.

 

1945

  İlk dəfə Ümumittifaq rəsm sərgisində iştirak etmişdir.

 

1946

  Yay aylarında Qarabağa getmiş, Şuşa şəhərini, şəhərin qədim məhəllələrini, Cıdır düzünün gözəlliklərini tablolara köçürmüşdür.

 

1947

  Qarabağa etdiyi səfərdən aldığı təəssüratlarla məşhur əsərlərindən biri olan “Axşam” adlı böyük tablosunu yaratmış, əsər Moskva şəhərin­də sərgilənərək mütəxəssislər tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir.

 

1948

  Macarıstanda keçirilən Ümumdünya demokratik gənclər festivalı sərgisində iştirak etmişdir.

 

1948-1954

  “Mingəçevir silsiləsi”ni yaratmışdır: “Mingəçevir işıqları (1948), “Beşilliyin yolları ilə” (1949), “Sarvan Salmanov” (1949), “Səadət quranlar” (1951), “Rəfiqələr” (1952-53), “Kürün sahillərində”, “Bozdağın ətəklərində” (1954);

 

  “Qəhrəmanın qayıtması” əsərini çəkmiş, əsər So­vet Ordusunun 30 illiyi münasibətilə Ümumittifaq rəssamlıq sərgisində nümayiş etdirilmişdir.

 

1949

  V.İ.Surikov adına Moskva Dövlət Rəssamlıq İns­titutunu bitirmişdir.

 

1950

  İlk dəfə olaraq M.Qorkinin “Ana” əsərinin nəşrinə tərtibat, illüstrasiya, frontispis başlıq, sonluq vermişdir;

 

  “Maksim Qorki 1928-ci ildə Bakıda” əsəri Moskvada Ümumittifaq rəssamlıq sərgisində nümayiş etdirilmişdir.

 

1951

  Xalq yazıçısı Mirzə İbrahimovun “Gələcək gün” romanının nəşrinin illüstrasiyalarını çəkmişdir.

 

1955

  Yaz aylarında Azərbaycanın Masallı rayo­nu­na səfər etmiş, rayonun təbiətindən və insanlarından ilhamlanaraq “Masallı süitası”nı yarat­mış­dır. Ardıcıl olaraq “Körpəsinin ardınca”, “Balaca çoban”, “Rəfiqələr”, “Məktəbli qızlar”, “Sevinc” kompozisiyalarını, neçə-neçə mənzərə və portret yaradaraq sərgilərdə nümayiş etdirmişdir;

  Aprel ayının 30-da Azərbaycan SSR-nin “Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adına layiq görül­müşdür;

 

  Xalq yazıçısı Süleyman Rəhimovun “Azər­nəşr”də çap edilən “Şamo” romanının illüstrasiyalarını çəkmişdir.

 

1956

  İtaliyada səfərdə olmuş, “İtaliya xatirələri” silsilə rəsmlərini yaratmışdır;

  Cəlil Məmmədquluzadənin “Uşaqgənc­nəşr”­də çap edilən “Hekayələr” kitabının və “Molla Nəsrəddinin lətifələri” kitabının tərtibatını ver­mişdir;

  Haqqında Moskvada “Sovetski xudojnik” (“Sovet rəssamı”) nəşriyyatında professor Nurəddin Həbibovun müəllifi olduğu “Mikayıl Hüseyn oğlu Abdullayev” kitabı rus dilində çap edil­mişdir.

 

1956-1971

  Əfqanıstanda, Macarıstanda, Polşada səfərlərdə olmuşdur.

 

1957

  Hindistanda üç ay səfərdə olmuş, özünün “Hindistan silsiləsi”ni yaratmışdır: “Kəlkətəli tələbə qız”, “Benqal qızları”, “Balaca Çandra”, “Körpəsinə süd verən qadın”, “Caypur qadın­ları”, “Qanqa sahillərində”, “Süpürgəçi Campa” və b. etüdləri, “İşdən qayıdanlar”, “Uzaq Caypurda”, “Xatirə”, “Britaniya abidəsi” və nəhayət, “Racastan qadınları” və s. əsərlərini yaratmışdır;

  Bakı şəhərində ilk fərdi sərgisi keçirilmişdir;

  Moskva şəhərində ilk fərdi sərgisi təşkil edilmişdir;

  “Hindistan silsiləsi” SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının gümüş medalına və diplomuna layiq görül­­müşdür.  

 

1958

  “Masallı süitası”ndan “Sevinc” əsəri Brüs­seldə Ümumdünya sərgisinin SSRİ pavilyonunda sərgilənmişdir. Əsər SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının gümüş medalına layiq görülmüşdür; 

  “Gənclik” nəşriyyatında Azərbaycan dilində “İtaliya xatirələri” kitabı çapdan çıxmışdır;  

  Moskvada Macarıstana həsr etdiyi 38 akvarel portretdən və mənzərədən, əlavə olaraq Macarıstandan gətirdiyi 33 rəsmdən ibarət “45 gün Macarıstanda” adlı sərgisi təşkil edilmişdir;

  SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir;

  Brüsseldə Ümumdünya sərgisində iştirak etmişdir;

 

  Klassik Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin “Uşaqgəncnəşr”də çap olunan “Leyli və Məc­nun” poemasına bədii tərtibat vermiş, illüstrasiyalarını yaratmışdır;

 

  Haqqında akademik Rasim Əfəndiyevin “Mika­yıl Abdullayev” adlı kitabı “Azərnəşr”də çap edilmişdir.

 

1958-1960

  “Sovet təsviri incəsənəti” (Avropanın sosialist ölkələri) qrup sərgisində iştirak etmişdir.

 

1958-1962

  Sovet təsviri sənətinin ən görkəmli nümayəndələrinin sırasında M.Abdullayevin əsərlərinin səy­yar sərgisi Avropanın bütün ölkələrində 4-5 il müd­dətində nümayiş etdirilmiş, əsərləri haq­qın­da Avro­pada nəşr olunmuş kitablarda və dövri mətbuatda informasiyalar və rəylər öz əksini tapmışdır.  

 

1958-1963

  SSRİ Rəssamlar İttifaqı İdarə heyətinin katibi olmuşdur.

 

1959

  Moskvada keçirilən Azərbaycan incəsənəti ongün­lüyünün yekun konsertinə tərtibat vermişdir;

 

  İyun ayının 9-da “Lenin ordeni” ilə təltif edilmişdir;

 

  Parisdə “Rus və sovet boyakarlığı” sərgisində iştirak etmişdir;

 

  Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin “Şəbi-hic­ran” poe­masının illüstrasiyalarını yaratmış, kitab “Uşaq­gəncnəşr”də çapdan çıxmışdır.

 

1959-1962

  5-ci çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir.

 

1960

  Leypsiqin “Zeymann” nəşriyyatı ilk dəfə monoqrafik albomunu nəşr etmişdir;

  May ayının 24-də Azərbaycan SSR-nin “Xalq rəssamı” fəxri adına layiq görülmüşdür;

 

  Parisdə “Rus və sovet incəsənəti” sərgisində iştirak etmişdir.

 

1961

  Moskva şəhərində fərdi sərgisi keçirilmişdir;

  Maarifçi-dramaturq M.F.Axundovun portretini yaratmışdır.

 

1962

  “Uşaqgəncnəşr”də rus dilində İtaliya xatirə­lə­rindən ibarət “Глазами бакинца” (“Bakılının gözü ilə”) kitabı nəşr olunmuşdur;

 

  “Azərnəşr”də buraxılan “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanına illüstrasiyalar çəkmişdir.

 

1963

  Moskvada “Sovet Şərqinin rəssamları xarici Şərq ölkələrində” devizi altında keçirilən bədii sərgidə Əfqanıstana həsr etdiyi “Gənc əfqan Qulam Nəbi”, “Qoca əfqan” əsərləri, “Səhər”, “Kabildə bir həyat” mənzərələri nümayiş etdirilmişdir;

 

  Aprel ayının 12-də “SSRİ Xalq rəssamı” fəxri adına layiq görülmüşdür.

 

1963-1966

  6-cı çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir.

 

1965

  Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında Üzeyir bəy Hacıbəylinin “Leyli və Məcnun” operasının tərtibatını vermişdir;

 

  Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunda pedaqoji fəaliyyətə başlamışdır.

 

1966-1967

  Berlində və Leypsiqdə fərdi sərgiləri açılmışdır.

 

1967

  Yaponiyada “Sovet rəssamlığının 50 illiyi” sərgisində iştirak etmişdir.

 

1967-1970

  7-ci çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir.

 

1967-1975

  Azərbaycan SSR Ali Soveti Sədrinin müavini olmuşdur.

 

1968

  Berlində 26 əsərinin səliqə ilə hazırlanmış rəng­li diapozitivlərindən ibarət “Der maler M.Abdullayev” (“Rəngkar-rəssam M.Abdullayev”) kom­plekti nəşr edilmişdir.

 

1969

  “Hindistan silsiləsi” Cəvahirləl Nehru adına Beynəlxalq mükafata və qızıl medala layiq görülmüşdür;

  Bakı şəhərində fərdi sərgisi keçirilmişdir;

 

  Moskvada “İzobrazitelnoye iskusstvo” (“Təsviri incəsənət”) nəşriyyatında professor Nurəddin Həbibovun “Mikayıl Abdullayev” adlı kitabı rus dilində ikinci dəfə çap edilmişdir.

 

1970

  “Çəltikçi qızlar” əsərini yaratmışdır;

  Moskvada fərdi sərgisi keçirilmişdir;

  Bakıda SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının emalat­xanalarına rəhbərlik etmişdir.

 

1971

  Hindistan hökumətinin dəvəti ilə ikinci dəfə Hin­distana getmişdir;  

  “Anaların gəncliyi” əsərini yaratmışdır;

  “Aşıq Ələsgər” portretini yaratmışdır;

  Anadan olmasının 50 illiyi, rəssamlıq fəaliyyətinin 30 illiyi geniş qeyd edilmişdir.

 

1971-1975

  8-ci çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir.

 

1972

  Maestro Niyazinin “Çitra” baletinin tərtibatını vermişdir;

  Yanvar ayının 6-da SSRİ Ali Soveti Rəyasət He­yətinin qərarı ilə Sovet təsviri sənətinin inki­şa­fındakı xidmətlərinə görə və anadan olmasının 50 illiyi münasibətilə “Oktyabr inqilabı” ordeni ilə təltif edilmişdir. Bu ordenə layiq görülən ilk azərbaycanlı fırça ustası olmuşdur;

  “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında haqqında sənədli “Mikayıl Abdullayev” qısametrajlı bio­qrafik film istehsal edilmişdir. Filmin ssenari müəl­lifi Mailə Muradxanlı, rejissoru Cəmil Fərəcov, operatoru Fəraməz Məmmədov, bəstəkarı Xəyyam Mirzəzadədir.

 

1973

  Klassik Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Seyyid İmadəddin Nəsiminin portretini yaratmışdır;

 

  “Azərbaycantelefilm” kinostudiyasında haq­qın­da sənədli “Günəşlə dolu dünya” qısametrajlı bio­qra­fik film istehsal edilmişdir. Filmin ssenari müəllifi Arif Əliyev, rejissoru Oqtay Babazadə, operatoru Seyfulla Bədəlov, səs rejissoru Ruhəngiz Qasımovadır;

  Professor elmi rütbəsini almışdır;

  Moskvada və Yerevanda fərdi sərgisi keçiril­miş­dir;

  Sənətşünas Paşa Hacıyevin mətninin müəllifi olduğu “Mikayıl Abdullayev: SSRİ Xalq rəs­sa­mı, SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının müxbir üzvü, C.Nehru adına Beynəlxalq mükafat laureatı” kitabı “İşıq” nəşriyyatında Azərbaycan və rus dillərində çapdan çıxmışdır;

 

  Avtoqraflar yazmış kitablarını M.F.Axundov adına Azərbaycan Respublika Kitab­xanasına hədiyyə etmişdir.

 

1973-1979

  Bakı Metropoliteninin “Nizami” stansiyasındakı mozaikaları işləyib yaratmışdır.

 

1974

  “Çəltik becərənlər” diptixinə görə Azərbaycan KP MK-nın və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin Qərarı ilə Dövlət mükafatı laureatı olmuşdur.

 

1975

  Azərbaycanın və keçmiş SSRİ-nin Xalq artisti, pianoçu Fərhad Bədəlbəylini təsvir etdiyi “Fər­ha­dın məşqi” əsərini yaratmışdır;

  “30 Qələbə ili” Beynəlxalq rəsm sərgisində iştirak etmişdir;

  Moskvada Beynəlxalq kitab sərgisinin iştirakçısı olmuşdur.

 

1975-1979

  9-cu çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir.

 

1977

  “Pambıq” əsərini yaratmışdır;

 

  Moskvada Beynəlxalq kitab sərgi-yarmarkasında iştirak etmişdir.

 

1979

  Beynəlxalq Uşaq İlinə həsr olunmuş “Uşaq­lar Mikayıl Abdullayevin tablolarında” sərgisi keçirilmişdir;

 

  Beynəlxalq Uşaq İlinə həsr olunmuş “Uşaqlar Mikayıl Abdullayevin tablolarında” sərgisinin eyniadlı kataloqu nəşr edilmişdir;

 

  Yaponiyada keçirilən müasir sovet rəngkarlığı sərgisində iştirak etmişdir.

 

1981

  Dekabr ayının 21-də SSRİ Ali Soveti Rəya­sət Heyətinin Fərmanı ilə “Xalqlar dostluğu” ordeni ilə təltif edilmişdir.

 

1983

  Haqqında “Yazıçı” nəşriyyatında sənətşünaslıq doktoru, professor Mürsəl Nəcəfovun “Mikayıl Abdullayev” kitabı çap olunmuşdur.

 

1988

  Məqalələrindən, xatirə və rəsmlərindən ibarət “Yazı­larım” kitabı “İşıq” nəşriyyatında çap edilmişdir;

 

  SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir.

 

1990

  Paralel olaraq Azərbaycan, rus və ingilis dillə­­rində “Nizami “Xəmsə” motivləri Mikayıl Ab­dul­layev yaradıcılığında” kitabı Azərbaycan Elm­lər Akademiyasının müxbir üzvü Kərim Kərimovun elmi redaktəsi ilə “İşıq” nəşriyya­tın­da çap olunmuşdur.

 

1992

  20 Yanvar şəhidlərinin xatirəsinə həsr etdiyi “Nakamların dəfni” əsərini yaratmışdır.

 

1994

  Almaniyada buraxılmış “Ümumdünya rəngkarlığı” albomunda 13 əsərinin reproduksiyası dərc edilmişdir.

 

1997

  Dekabr ayının 18-də “İstiqlal” ordeni ilə təltif edilmiş, ordeni rəssama ümummilli lider Heydər Əliyev şəxsən özü təqdim etmişdir;

  Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyevin Azərbaycan Respublikasının ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinə fərdi təqaüdlər verilməsi haqqında Sərəncamına əsasən Prezidentin fərdi təqaüdçüsü olmuşdur.  

 

2002

  Avqust ayının 21-də, ömrünün 81-ci ilində Bakı şəhərində vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.

 

2011

  Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində Mə­də­niyyət Nazirliyi tərəfindən rəssamın 90 illiyinə həsr olunmuş sərgi keçirilmiş, həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş dəyirmi masa təşkil olunmuşdur;

 

  “Mikayıl Abdullayev 90 il” adlı fotoalbom işıq üzü görmüşdür.

 

2012

  Haqqında “Rənglə yazılmış tarix” sənədli filmi çəkilmişdir.

 

2013

  “Mikayıl Abdullayev, 1921-2002. Rəngkarlıq, qrafika” kitab-albomu “Şərq-Qərb” nəşriyyatında çapdan çıxmışdır;

 

  “Xalq Bank”ın “Xalq əmanəti” seriyasından “Mika­yıl Abdullayev. Rəngkarlıq və qrafika” kitab-albomu nəfis poliqrafik xüsusiyyətlərlə çap edilmişdir.

 

2018

  Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən böyük formatlı foto­portreti (66x48 sm) buraxılmışdır.

 

2021

  Mart ayının 3-də İstanbulun Maltəpə Bələ­diy­­yəsinin Türkan Saylan Mədəniyyət Mər­kə­zin­də Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyi ilə əla­qə­dar kitab və fotosərginin, Xalq rəssamı Mika­yıl Abdullayevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş rəssamın Türkiyədəki əsərlərindən ibarət rəsm sərgisinin açılışı keçirilmişdir;

  Azərbaycan Milli Kitabxanası tərəfindən “Azərbay­canın görkəmli şəxsiyyətləri” seriyasından “Mikayıl Abdullayev” biblioqrafiyası nəşr edilmişdir;

 

  Azərbaycan Milli Kitabxanası tərəfindən “Xalq Rəssamı Mikayıl Abdullayev” adlı məlumat bazası hazırlanaraq oxucuların ixtiyarına verilmişdir.

 

<< Geri