Şöbə haqqında ümumi məlumatt

M. F. Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası 1923-cü il may ayının 23-də fəaliyyətə başlamışdır. Kitabxana hazırda yerləşdiyi binaya 1960-cı ildə köçürülmüşdür. Kitabxananın “Musiqi ədəbiyyatı” şöbəsi 1961-cı ildə təşkil olunmuşdur. Elə həmin ildən etibarən fonoteka bölməsi fəaliyyətə başlamışdır. Musiqi ədəbiyyatı şöbəsində musiqi notları, qrammofon valları, musiqiyə dair kitab, jurnal və digər nəşr nümunələri toplanır.

Fonoteka bölməsi fəaliyyətə başladığı zaman onun fondunda 1000 ədəd qrammofon valı var idi. Hal hazırda onun sayı 30.000 nüsxədir. Şöbənin fondunda not, kitab, qrammofon valları (CD) ilə yanaşı jurnallar, Azərbaycan bəstəkarlarının əlyazmaları və səhnə dram əsərlərinin əlyazmaları mövcudur.

1971-ci il 21- iyun tarixində Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən Foneteka bölməsi haqqında əsasnmə təstiq edilmişdir.

1981 ci ildə musiqi ədəbiyyatı şöbəsinin fonduna yeni ədəbiyyat növü - Azərbaycan bəstəkarlarının əlyazmaları daxil edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin qərarı ilə bəstəkarların əlyazmaları həmin ildən şöbə tərəfindən qəbul edilir, xüsusi inventar kitabında qeydə alınır və onlara dair məlumatlar kataloqda əlifba sirası üzrə yerləşdirilir. Azərbaycan bəstəkarlarının əlyazmaları, milli və xarici not əsərlərinin elektron kataloqu yaradılıb.

2000-ci ildən teatır üçün yazılmış səhnə əlyazmaları fonda daxil edilir.

2006-cı ilin fevral ayından etibarən şöbə Not nəşirləri və səsyszmaları şöbəsi adlandırilmişdir. Şöbənin əsas nailiyyətı Fonoteka zalının yenidən qurulması ilə bağlıdır. Həmin ildə Azərbaycan və Yaponiya höküməti arasında bağlanmış müqaviləyə əsasən Fonoteka zalı yeni avadanlıqla təmin olunmuşdur. Zalda 10 nəfərin eyni zamanda musiqini yüksək səviyyədə dinlənməsindən ötrü (CD) yerləşdirilən 10 masada qulaqcıqlara birləşdirilən 4 maqnitofon vasitəsilə kasetlər səsləndirilir. Bundan əlavə ayrıca 1səsyazma aparatı da fonetekanın qrammofon vallarının kompakt disklərə (CD) köçürülməsi üçün ayrılmışdır. Hal hazırda şöbədə 3 mindən artıq CD-yə milli musiqimizin - bəstəkar, xanəndə və ifaçıların qrammofon yazıları, habelə dünya bəstəkarlarının opera, balet, sımfonik əsərləri köçürülmüşdür. Milli musiqimiz ilə yanaşı fondda qorunan xarici musiqilər də qrammofon vallarından elektron kataloqa və CD - lərə köçürülməsi

“Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nın həyata keçirilməsi ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan klassiklərinin musiqi əsərləri yazılmış qrammofon vallarının informasiya daşıyıcılarına köçürülməsi işi 2009-cu ildən sürətlə həyata keçirilir. Fonoteka fondunda saxlanılan qrammofon valları əsasında tərtib olunmuş CD-lərin kataloqunda xüsusi bir bölmə -"Azərbaycanın səs irsi" bölməsi yaradılmışdır. CD, Qrammofon valı və notlar “Vahid təsvir qaydaları” əsasında təsvir olunur: Qrammofon valın, CD-in və notların inventar kitabına yazılması; “Vahid təsvir qaydaları” əsasında işlənməsi; əlifba və sistemli kataloqların təşkil edilməsi

Hazırda şöbənin fondunda 200 000 not nəşri, 2300 nüsxə not əlyazması, 2100 pyes əlyazması, 30.000 nüsxə qrammofon valı, 3.000 nüsxə kompakt disk, 10 000 nüsxə musiqiyə dair kitab oxucu və dinləyicilərin istifadəsindədir. Şöbənin Fonoteka zalı musiqi, məktəb, kollec, Musiqi Akademiyası və Milli Konservatoriyanın tələbə və müəllimlərinə, eyni zamanda musiqi ilə maraqlananlara, bəstəkarlara, musiqişünaslara, musiqiçilərə xidmət edir.

Oxuculara xidmət işində fonotekanın vəzifələri:

Zalda oxuculara CD, qrammofon vallarının və notların verilişi

Oxucuların istəyi əsasında musiqi əsərlərinin seçilməsi

CD və qrammofon vallarının kütləvi surətdə dinlənilməsi

Not və kitabların verilməsi.

Strukturu

Fonoteka bölməsi

Not əlyazmalarının arxivi bölməsi

Not nəşrləri bölməsi

Vəzifələri

Əlyazmalar, qrammafon vallarını komplektləşdirmək, uçotunu aparmaq, kataloqunu tərtib etmək, sistemləşdirmək və respublikanın musiqi sahəsinə tələbatı olan oxuculara kompleks şəkildə differensial xidmət göstərmək.

Fəaliyyət istiqamətləri

Oxuculara şifahi və yazılı tematik arayışlar verməklə daxildə və şöbədənkənar müəssisə və təşkilatlara, məktəblərə və başqa musiqi ocaqlarına kütləvi tədbirlərin keçirilməsi işində bilavasitə xidmət göstərir;

Şöbənin zalında musiqi sahəsi ilə əlaqədar bəstəkarların ildönümləri münasibətilə əlamətdar və tarixi günlərə dair sərgilər təşkil edir, habelə onların həyat və yaradıcılığını əks etdirən məqalələri dövri mətbuatda çap edərək, biblioqrafik tövsiyə vəsaitlərini hazırlayır;

Oxucuların musiqiyə dair tələbatını yetərincə ödəmək məqsədilə «Musiqi dünyası» və «Min bir mahnı» jurnallarında gedən materialların iki dildə (Azərbaycan və rus) analitik-biblioqrafik təsvirini edir, bütün məqalələr mövzu kartotekasında öz əksini tapır;

Şöbə öz fondunu hər hansı bir musiqi informasiyasına cavab verən xüsusi kataloq sistemində - əlifba, sistemli kataloq və mövzu, mətn kartotekalarında əks etdirir.