E L E K T R O N   M Ə L U M A T   B A Z A S I

 

 

Səməd Yusif oğlu Vəkilov 21 mart 1906-cı ildə Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndində anadan olmuşdur.

1913-1918

- Yuxarı Salahlı kəndində “Zemskaya şkola” adlanan beşsinifli rus-tatar məktəbində təhsil alıb.

1918

Ailəsi Qazax şəhərinə köçmüşdür.

Gürcüstanın Qori şəhərində yerləşən Zaqaf-qaziya Müəllimlər Seminariyasının Qazax şəhərinə köçürülən tatar (Azərbaycan) şöbəsinə daxil olub

1920

Lenin komsomolu sıralarına qəbul edilib

1923

Göyçə mahalının Basarkeçər rayonunun Qaraqoyunlu kəndində yaşayıb, orada müəllimlik edib

1924

Qazax Pedaqoji Texnikumunu bitirmişdir;

Qazax rayonunun II Şıxlı kənd ibtidai məktəbinə müəllim təyin edilib

1925

Qazaxın Köçəsgər kənd ibtidai məktəbində müdir işləyib.

1926-1928

Quba rayonunda müəllimlik edib.

1928

Gəncədə nəşrə başlayan “Qızıl Gəncə” jurnalında şeirlərini “Vurğun Səməd” imzası ilə çap etdirib.

1928-1929

Gəncədə orta məktəbdə və partiya məktəbində müəllim işləyib.

1929-1931

İkinci Moskva Dövlət Universitetinin Ədəbiyyat və dil şöbəsində təhsil alıb

1930

“Şairin andı” adlı ilk şeirlər kitabı çap olunub

1931

Moskvadan Bakıya qayıdaraq, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunda buraxılış imtahanlarını verib ali təhsil haqqında diplom alıb;

“Komsomol poeması”nı yazıb

1931-1934

Azərbaycan Dövlət Elmi-Tədqiqat İnstitutunun dil və ədəbiyyat şöbəsi üzrə, sonra Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun ədəbiyyat ixtisası üzrə aspiranturasına daxil olub

1932

“Fanar” adlı ikinci şeirlər kitabı çap olunub

1934

Xavər xanımla ailə həyatı qurub;

“Könül dəftəri” adlı üçüncü kitabı çap edilib;

13 iyunda Azərbaycan Yazıçılarının birinci qurultayında Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının məsul katibi seçilib;

SSRİ Yazıçılar İttifaqının I qurultayında iştirak edib. Qurultayda SSRİ Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinə üzv seçilib;

Azərbaycan ədəbiyyatının incilərindən sayılan “Azərbaycan” şeirini yazıb

1935

Zaqafqaziya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinə üzv seçilib

1936

“Lenin ordeni” ilə təltif olunub

1937

A.S.Puşkinin “Yevgeni Onegin” poemasını Azərbaycan dilinə müvəffəqiyyətlə tərcümə edib və Ümumittifaq Puşkin Komitəsi tərəfindən “Puşkin medalı” ilə təltif olunub;

Şota Rustavelinin “Pələng dərisi geymiş pəhləvan” poemasının bir hissəsini Azərbaycan dilinə tərcümə etdiyi üçün Gürcüstan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilib

1938

“Vaqif” tarixi dramını bitirib;

5 oktyabrda M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dram Teatrında “Vaqif” dramının ilk tamaşası olub;

Azərbaycan SSR I çağırış Ali Sovetinə deputat seçilib.

1939

“Şərəf nişanı” ordeni ilə təltif edilib

1940-1942

Nizami Gəncəvinin “Leyli və Məcnun” poemasını Azərbaycan dilinə tərcümə ed

1941

“Vaqif” dramına görə SSRİ Dövlət mükafatına (Stalin mükafatı) layiq görülüb

1941-1948

Azərbaycan Sovet Yazıçıları İttifaqı İdarə Heyətinin sədri olub

1942

“Fərhad və Şirin” pyesinə görə ikinci dəfə Dövlət mükafatı (Stalin mükafatı) alıb

1943

“Azərbaycan SSR Əməkdar incəsənət xadimi”fəxri adına layiq görülüb;

ABŞ-da keçirilən müharibə əleyhinə yazılmış ən dəyərli əsərlər müsabiqəsində “Ananın öyüdü” şeiri yüksək qiymətləndirilib və dünya ədəbiyyatında bu mövzuda yazılan ən qiymətli 20 əsərdən biri kimi Nyu-Yorkda çap edilib;

Təşəbbüsü ilə Füzuli adına Ziyalılar evi yaradılıb; 

Bakıda yaradılan İranla Mədəni Əlaqələr Cəmiyyətinin rəhbəri seçilib

1945

Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü - akademik seçilib;

Xalq şairi Süleyman Rüstəmlə birlikdə Azərbaycanın SSR Dövlət himninin mətnini (musiqisı Üzeyir Hacıbəylinindir) yazıb;

“İnsan” mənzun pyesi Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulub

1946

“Qızıl Əmək Bayrağı” ordeni ilə təltif edilib;

SSRİ Ali Sovetinə (II çağırış) deputat seçilib.

1947

SSRİ Ali Sovetinin deputatları heyətində Londonda olub;

“Vaqif” dramı Berlin teatrında səhnəyə qoyulub. 

1948

Polşanın Bratislav şəhərində sülhü müdafiə edən mədəniyyət xadimlərinin Ümum-dünya konqresində iştirak edib;

“Seçilmiş əsərləri”  Moskvada rus dilində çap olunub

1949

“Əsərləri”  Moskvada rus dilində çap olunub

1950

Qusar rayonundakı “Qırmızı əkinçi” kolxozunun seçiciləri tərəfindən SSRİ Ali Sovetinə (III çağırış) deputat seçilib

1950-1951

“Aygün” poemasını yazıb.

1951

Bolqar-sovet Dostluğu Cəmiyyətinin xətti ilə Bolqarıstanda olub

1954

Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası prezidentinin müavinin seçilib;

Sovet Yazıçılarının II Ümumittifaq qurultayında Sovet poeziyası haqqında əlavə məruzə ilə çıxış edib;

Quba seçki dairəsindən SSRİ Ali Sovetinə (IV çağırış) deputat seçilib;

3 cilddə “Seçilmiş əsərləri” cap olunub

1954-1955

Üçcildlik “Seçilmiş əsərləri” çap olunub

1955

SSRİ nümayəndə heyətinin tərkibində Vyetnamda olub

1956

Yanvarın 23-də Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin “Xalq şairi” fəxri adı təsis edilir. İlk dəfə Səməd Vurğun bu ada layiq görülüb;

İkinci dəfə “Lenin ordeni” ilə təltif edilib;

12 mayda anadan olmasının 50 illik yubileyi geniş qeyd edilib;

S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti Elmi Şurasında filoloji elmləri fəxri doktoru seçilib;

27 mayda uzun sürən xəstəlikdən sonra Bakı şəhərində vəfat edib, Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.

1960

Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutu tərəfindən 6 cildlik “Əsərləri” çap olunmuşdur

1961

Bakıda abidəsinin açılışı olub

1966

Anadan olmasının 60 illik yubileyi geniş qeyd edilib;

Fəxri Xiyabanda qəbirüstü abidəsinin açılışı olub.

1969

“Vaqif” dramının 800-cü tamaşası göstərilib

1970

“Komsomol” poeması əsasında “Yeddi oğul istərəm” bədii filmi çəkilib

1975

Bakıda, Sovet ədəbiyyatı günlərində ölkənin ədəbi ictimaiyyətinin iştirakı ilə ev-muzeyinin təntənəli açılışı olub

1976

Anadan olmasının 70 illik yubileyi qeyd olu-nub;

Doğma kəndi Yuxarı Salahlıda ev-muzeyinin filialı – “Səməd Vurğunun poeziya evi” yaradılıb.

1986

Anadan olmasının 80 illiyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan KP MK qərar verib

1996

Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyev Xalq şairi Səməd Vurğunun 90 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Sərəncam imzalayıb.

2006

100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamına əsasən şairin yubileyi Azərbaycanda və dost ölkələrdə geniş şəkildə qeyd olunub;

Ukrayna Respublikasının Kiyev şəhərində şairin adını daşıyan kitabxananın qarşısında heykəlinin açılışı olub.

2012

Prezident İlham Əliyev Ağstafada yenidən qurulmuş Səməd Vurğun adına mədəniyyət və istirahət parkının açılışında iştirak edib.

2016

Anadan olmasının 110 illik yubileyi qeyd edilmişdir.

<< Geri