Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi, tibb elmləri doktoru,
Azərbaycan Elmlər Akademiyasının akademiki Zərifə Əziz qızı Əliyeva 28
aprel 1923-cü ildə Şərur rayonunun Şahtaxtı kəndində anadan olmuşdur.
1942-ci ildə orta məktəbi bitirdiktən sonra o, Azərbaycan Dövlət Tibb
İnstitutunun müalicə-profilaktika fakültəsinə daxil olmuş və 1947-ci
ildə həmin institutu bitirmişdir.
Sonra o, Moskva şəhərində Mərkəzi həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunda
oftalmolgiya üzrə ixtisaslaşdırma kursu keçmişdir.
1950-ci ildə Zərifə xanım Əliyeva aspiranturaya daxil olmuş və 1953-cü
ildə buranı bitirmişdir.
1957-ci ilə qədər Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Oftalmologiya İnstitutunda
elmi işçi, 1960-cı ildən 1967-ci ilə qədər böyük elmi işçi, 1967-ci
ildən isə Ə.Əliyev adına Azərbaycan Həkimləri Təkmilləşdirmə
İnstitutunda göz xəstəlikləri kafedrasının dosenti, professor, görmə
orqanının peşə patologiyası laboratoriyasının müdiri, oftalmologiya
kafedrasının müdiri (1982-1985) vəzifələrində çalışmışdır.
İllər boyu apardığı müşahidələrin, klinik tədqiqatların və təcrübələrin
nəticələri Zərifə xanımın düynada ən məşhur oftalmologiya mərkəzlərinin
birində H.Helmqolts adına Moskva Göz Xəstəlikləri Elmi Tədqiqat
İnstitutunda müdafiə etdiyi «Azərbaycanın bir sıra kimya müəssisələri
işçilərinin görmə orqanının vəziyyəti» adlı doktorluq dissertasiyasının
əsasını təşkil etmişdir. 1977-ci ildə Zərifə xanım Əliyevaya tibb
elmləri doktoru dərəcəsi verilmişdir.
Zərifə xanım Əliyevanın Azərbaycanda oftalmologiya elminin inkişafında
müstəsna xidmətləri var. O, vaxtilə Azərbaycanda geniş yayılmış
traxomanın, dünya təcrübəsində birincilər sırasında peşə, xüsusilə kimya
və elektron sənayelərində peşə fəaliyyəti ilə bağlı göz xəstəliklərinin
öyrənilməsi, profilaktikası və müalicəsinə, habelə oftalmologiyanın
müasir problemlərinə dair bir çox sanballı tədqiqatların, o cümlədən "Terapevtik
oftalmologiya", "İridodiaqnostikanın əsasları" kimi nadir elmi əsərlərin
müəlliflərindən biri, 12 monoqrafiya, dərslik və dərs vəsaitinin, 150-yə
yaxın elmi işin, 1 ixtira və 12 səmərələşdirici təklifin müəllifidir.
Zərifə xanım Əliyeva yüksək ixtisaslı səhiyyə kadrların hazırlanmasına
böyük əmək sərf etmişdir. O, Ümumittifaq Oftalmoloqlar Cəmiyyəti Rəyasət
Heyətinin, Sovet Sülhü Müdafıə Komitəsinin, Azərbaycan Oftalmologiya
Cəmiyyəti İdarə Heyətinin, "Vestnik oftalmologiyi" (Moskva) jurnalı
redaksiya heyətinin üzvü idi.
1981-cı ildə oftalmologiyanın inkişafına verdiyi böyük töhfəyə - görmə
orqanının peşə patologiyası sahəsində apardığı elmi tədqiqatlara görə
professor Z.Ə.Əliyeva oftalmologiya aləmində ən yüksək mükafata - SSRİ
Tibb Elmləri Akademiyasının akademik M.İ. Averbax adına mükafatına layıq
görülmüşdür. Qeyd olunmalıdır ki, professor Z.Ə.Əliyeva həmin mükafata
layiq görülən ilk qadın idi.
Elmi tədqiqatların yüksək səviyyəsi, onların sosial əhəmiyyəti, ictimai
fəallığı, pedaqoji istedadı, çoxillik elmi-tədqiqat işlərində böyük
xidmətlərini qiymətləndirərək, 1983-cü ildə Zərifə xanım Əliyevanı
Azərbaycan SSR EA-nın akademiki seçdilər.
Zərifə xanım Əliyeva göstərdiyi xidmətlərinə görə orden və medallarla
təltif olunmuşdu. Azərbaycanın əməkdar elm xadimi kimi yüksək ada layiq
görülmüşdür.
1985-ci il aprel ayının 15-də Moskva şəhərində vəfat edən Zərifə xanım
Əliyevanın cənazəsi 1994-cü ildə Moskvanın Novo-Deviçye
qəbiristanlığından Bakıya gətirilərək, Fəxri Xiyabanda, atasının qəbri
yanında dəfn olunmuşdur.
<< Geri
|