MÜӘLLİMӘ
Onu göndәrdilәr ki, azarlamış
müәllimin yerini hәlәlik dolandırsın....
Müәllimә özü rus, şagirdlәr
müsәlman.
Әvvәl gün dәrs otağına
girdikdә, uşaqların çirkli paltarlarından
gәlәn iydәn az qaldı ki, burnunu tutub
çıxsın. Әtir vә әnbәrә
öyrәnmiş olan bu cür iylәrә dözmәk
istәmirdi. Şagirdlәr tәrәfindәn
gәtirilib mizlәrin içindә gizlәdilmiş olan
İran şirniyyatının (zәfәran, mixәk,
darçın, hil kimi) qoxuları uşaqların
üst-başından çıxan çirk vә piy
iyinә qatışıb, onsuz da әlliyә
qәdәr adamın nәfәsi ilә pozulmuş
havanı daha da bәdtәr etmişdi.
Heç süpürülmәmiş vә
yainki süpürülәn kimi zibillәnmiş olan
döşәmәnin üzündә toz-torpaq, yeyinti
qırığı, uşaqların әyni-başı
cırıq-cırıq, başlarında yekә-yekә
papaq vә çirkli yaylıq, müәllimәnin
tәmizliyә öyrәnmiş olan gözlәrini
incidirdi.
Sәs-küy, anlamadığı bir dil,
qışqırıq, lüzumsuz gülüş
binәvanın musiqiyә öyrәnmiş qulağına
çox fәna tәsir edirdi.
-- Mәn buna dözә bilmәrәm, --
deyib müәllimә istәdi ki, çıxıb getsin.
Lakin qalmağa mәcbur idi, yoxsa gәlәcәk
ümidlәri zay ola bilәrdi.
Dәrsә başladı....
Uşqlar rus dilini bilmir, bu dediyini
onlar, onlar dediyini bu anlamırdı.
O idi ki, klasda uşaqları nizamla saxlamaq mümkün deyildi. Bu hәr nә deyirdisә, uşaqlar
öz bildiklәrini
edirdilәr.
Belә pәrişan vә qat-qarışıq
bir mәnzәrә içindә bir şey müәllimәnin diqqәtini cәlb etdi. Uşaqlardan küncdә oturan
bir nәfәri
bu nizamsızlığa
heç qarışmayıb,
dinmәz-söylәmәz oturub
kamali-әdәblә dәrsә qulaq
asırdı. Әyninә baxdıqda,
bu, bir kasıb
balası idi, amma üzündә nәcabәt asarı var idi. Bundan heç
bir nalayiq hәrәkәt baş vermirdi.
Sözsüzdür ki, bütün klasın içindә müәllimәnin xoşu
gәlәn bir şagird var idisә, hәmin bu Әlisәfdәr idi; özü dә yoldaşlarından
rusca çox bilirdi vә yaxşı xәtt ilә yazırdı.
-- Allahın altında bunun әyni-başı düzәlmiş olaydı,
-- deyib müәllimә hәtta bu fikirdә oldu ki, Әlisәfdәrә paltar tәdarükü görsün.
Amma o biri uşaqlar müәllimәni çox incidirdilәr. Özlәri dә klasda papaqlı otururdular.
-- Bu saat papaqlarınızı
çıxarın, -- deyib
müәllimә uşaqların
üstünә qışqırdı.
Onun әmrini
anlayanlar papaqlarını
çıxartdılar, anlamayanlar
da o birilәrinә baxıb
başlarını açdılar.
Lakin burada bir şey müәllimәni heyran qoydu. Onun dostu Әlisәfdәr papaqlı oturmuşdu.
Müәlimә tәәccüblә ona baxıb, "Sәn dә papağını
çıxart" -- dedi.
Lakin o heç tәrpәnmәdi,
ancaq qıpqırmızı
qızardı. Şagirdlәr sәslәrini kәsib bütün diqqәtlәrini bu fәqәrәyә cәlb etdilәr. Klasda dәrin bir sükut
әmәlә gәldi. Müәllimә dost tutduğu
şagirddin bu itaәtsizliyindәn qәlbi sınmış
halda, ona tәrәf gedib, öz әli ilә onun papağını çıxartdı.
Bu halda uşaqlar hay-küy saldılar ki, az qaldı otaq dağılsın. Müәllimә bilaixtiyar
geri çәkildi vә az
qaldı ki, özündәn getsin. Lakin ona әsәr edәn uşaqların
vәhşi
qışqırığı deyildi.
Bәs nә idi?
Әlisәfdәrin başı
keçәl idi.