BİSAVAD VӘ BASAVAD
Mәnim iki nәfәr dostum var. Bunlardan birisi bisavaddır, amma o birisi basavaddır. Amma bunları
dindirib danışdıranda, baxıb görürәm ki, bisavad basavaddır, amma
basavad bisavaddır; yәni
bisavadın dünyadan xәbәri var, amma basavadın
heç zaddan xәbәri yoxdur. Çünki basavad dostum indiyә qәdәr qәzet nә olduğunu bilmәz. Savadı
ola-ola qәzet-filan
oxumaz. Amma bisavad dostum hәr gün müsәlman qәzetini kamali-şövqlә alıb, bir savad әhlinә verәr vә
başdan ayağa oxudub, hamısına qulaq asar.
Bәs,
görünür ki, qәzet oxumaq, yәni dünyadan xәbәri
olmaqla bәrabәr, bir dә qәzetlәrdә yazılan faydalı şeylәrdәn mәnfәәt götürmәk vә ehtiyaclarımızın yolunu
öyrәnmәk üçün savaddan
başqa bir dә
ürәkdә bir dübr vә şövq lazımdır.
*
* * *
*
O dübr
vә şövq
ki, çox intelligentlәrimizin ürәyindә zәrrә qәdәr dә yoxdur. Özlәri dә müsәlman qәzetindәn söz düşәndә hәmişә belә deyirlәr:
-- Eh,
müsәlman qәzetinin bir sәtrini hıqqana-hıqqana
oxuyunca, "Kaspi" ilә "
Bir
parası da belә
deyir:
-- Eh,
müsәlman qәzetindә yazanların özlәri nә yazacaqlar ki, bizim üçün
avtaritet olsun?! Biz özümüz müsәlman qәzeti yazanlardan çox bilirik.
Bizim yanımızda onlar -- molla yanında tәlәbәdirlәr.
Bunun müqabilindә onlara deyirlәr ki, yaxşı, indi ki, bu işlәri siz yaxşı başa
düşürsünüz, onda siz yazın, biz oxuyaq, müsәlmanca savadınız yoxsa da
rusca yazın, biz zәhmәt
çәkib tәrcümә edәrik.
Cavabında deyirlәr ki:
-- Pәh! İndi dә iş-gücümüzü atıb, müsәlman qәzetinә mәqalә yazacayıq? Siz elә güman edirsiniz ki, xalq bikardır? Vallah, әcәb fikirsiz adamlarsınız. Hәlә bu başla da qәzet yazırsınız, ay hay!...