DOST MӘKTUBU

İrandan baş götürüb Rusiyaya qaçmış vә Rusiyadan baş götürüb Osmanlıya qaçmış vә Osmanlıdan da baş götürüb uzaq vә lap azad bir mәmlәkәtә qaçmış yoldaşımdan dünәn bir mәktub aldım.

Rәfiqim mәni üç şeydәn xәbәrdar edir vә deyir ki, camaatın bәdbәxtliyi bu üç şeydәndir. Bunlar budur: pulpәrәstlik, şan qazanmaq vә bir dә riyakarlıq.

Dostum yazır ki, әslinә baxsan, pulpәrәstlik elә bir alçaq sifәtlәrdәn deyil, çünki, mәlumdur ki, bu dünyada pul diriliyimizin ümdә vasitәsidir. Mәsәlәn, bu gün mәnim cibimdә pul olmasa, ac qalmaq, lüt gәzmәk o yanda dursun, әn yavuq rәfiqlәrim belә mәnim üzümә baxmaq da istәmәzlәr vә nәyә baxsınlar? Vәqta ki, mәnim qarnım ac vә әynim yalavacdır, o binәvalar mәndәn nә feyz apara bilәrlәr?!.. Qәrәz, onu deyirәm ki, pulpәrәstlik pis şey deyil, amma bu şәrtlә ki, hәddindәn çıxmayasan.

Mәnә deyirlәr ki, necә yәni hәddindәn çıxmayasan. Yәni milyoner olmayasan?! Onda deyirәm ki, xeyir, mәn onu demirәm. Mәnim dediyim budur ki, pul qazanmaqda sairlәrinin mәnafeyinә әl uzatmayasan, mәsәlәn, tutalım ki, sәnin әlindә bir qәdәr maya vardır ki, sәn onunla özünü dolandıra bilәrsәn, amma sairinә bәdbәxtlik üz verib pulsuz qalıbdır. Birdәn görürsәn ki, sәnin dә vә onun da pul qazanmaq üçün әlinizә bir fürsәt düşür. Sәn haman saat cəy edirsәn ki, fürsәtdәn istifadә edib, o pulu öz әlinә salasan; dәxi bunu fikir etmirsәn ki, axı sәnin heç olmazsa, bir qәdәr pulun vardır, amma bu kişi acından ölür, qoysana ki, o pulu qazanmaq fürsәti bunun әlinә düşsün!