HÜNӘR
....Neçә gün bundan әvvәl bir
firәng böyük bir hünәr elәdi: qırx
beş verst eni olan bir dәryanın bu tәrәfindәn
hoppanıb, o biri tәrәfinә düşdü,
yәni quşa oxşayan bir hava gәmisinә minib,
dәryanı keçdi. Bu firәng mәşhuri-cahan oldu.
Özü dә bu anda hәr gün min manatdan artıq pul
qazanır. Bir tәrәfdәn şöhrәt, o biri
tәrәfdәn dövlәt!
İndi әgәr bu adam, haman firәngin
xasiyyәtindә olmaq şәrtilә, bizim
müsәlmanlarımızdan olsaydı, haman dәm bizim
qara vә paxıl qәlbimiz cuşә gәlib, haman
hәmcinsimizә quyular qazmağa başlardıq.
Mollalarımız deyәrdi ki, bu adam
babıdır vә özünün dә arvadı ondan
boşdur.
Mollaların müridlәri deyәrdi ki, bu
adam şeytandır vә özünün dә qәtli
halaldır.
İnteligentlәrimiz deyәrdi ki, bu adamı
buradan qovmaq lazımdır. Çünki şöhrәtin
hamısını bu qazanır vә onlara bir şey
qalmır. Vә әgәr bu adam cavan olsaydı, onda da
cavanlarımız onu mәsxәrәyә qoyub
deyәrlәrdi ki, bәh-bәh millәt qabağa getdi!
Kişi qәribә hünәr qayırdı, heç
ermәnilәr cürәt edib havaya qalxmırlar, amma bu
gәlib ki, havada uçuram ... (halbuki kişi uçubdur!).
Vә bunların da hamısının
sәbәbi odur ki, millәtpәrәstlik, iftixari-milli
kimi ali vә nәcib hisslәr hәlә bizim
qәlbimizdә yer tapmayıbdır. Çünki
qәlbimiz dә başqa hisslәrlә doludur vә
hәlә vakansiya yoxdur....
Amma firәnglәr haman hünәr sahibini
bu gün özlәri üçün
fәxri-millәtlәrinin әn böyüyü hesab
edib, onun şәrәfinә minlәrcә
qonaqlıqlar, bayramlar, şadlıqlar etdilәr.
Әcnәbilәr dәxi firәnglәrә
hәsәd vә qibtә edirlәr; firәng
millәtini tәbrik edirlәr ki, belә adamlar meydana
çıxarır.
İndi pәrdәnin o biri
tәrәfinә baxaq. Hәmin bu firәng belә bir
hünәrindәn naşi özgәlәrini sevindirdiyi
kimi, özü dә sevinib bütün әfradi-millәtini,
rәisi-cumhurdan, ministrdәn tutmuş, axır hambala kimi
öz külfәti bilib, çox da şad vә
xoşbәxtdir ki, bu külfәtini öz hünәri
ilә başıuca elәdi.
O, tәvazö göstәrmir, çünki
tәvazö -- qayırma, qәlp, saxta bir şeydir. O haman
adamlığında qalıbdır, ondan ötәri bir
hambalın tәbriki vәzirlәrin tәbrikindәn daha
әziz vә daha şәrәflidir....
Amma bu adam bizim müsәlmanlarımızdan olsa idi, paho! Onun sәmtinәmi durmaq olarmı?! Özünü çәkәrdi әrşi-fәlәkә vә hamıya xoruz quyuya baxan kimi baxardı. Müsәlmanları bәyәnmәzdi. Özü dә hәmişә rusca danışardı. Sağ vә salamat gözlәrinә çeşmәk taxardı, başına panama papağı qoyardı, yayın isti günü qaloş geyәrdi, yanına gәlmәk-elәmәk istәyәnlәri dörd saat qapıda ayaq üstә saxladardı vә onun istirahәtini pozan adamlara da xeyli acığı tutardı. Amma digәr tәrәfdәn hörmәt sahibi dә olardı. Çünki hәmişә zahiri bazburuta mәğlub olan müsәlmanlar ondan çәkinib nә babı deyәrdilәr, nә şeytan, nә dә ki, mәsxәrәyә qoyardılar.... Heyf!...