MAARİF İŞLӘRİ, YAXUD
ŞURAYİ-VALİDEYN
B i r a t a --
Cәnabi müdiri-mәktәb! Sәn mәnim oğluma
farsi, әrәbi, türki, nә bilim nә, nә
deyirsәn! Baba, oğul mәnim deyilmi? Mәnim oğluma
onlar lazım deyil. Mәnim oğluma lazım olan odur ki, bu
gün urusu görәndә onunla "işto-mişto"
elәyә bilsin. Allah
atana rәhmәt elәsin, mәnim oğlumu urusuca öyrәt.
O b i r i
a t a -- Cәnabi
molla! Sәn mәnim oğlumu kafir elәmәk istәyirsәn, amma mәn razı olmayacağam. Oğlum gәrәk müsәlmanlığında baqi qalsın. Tәvәqqә eliyirәm, bundan sonra mәnim oğluma bulud nәdir, ildırm nәdir, ulduz belә gәldi, filan ... bu cürә sözlәri demәyәsәn. Mәnim oğluma şәriәt öyrәt, şәriәt. Çünki istәyirәm sonra oğlumu tәhsilә göndәrәm.
Ü
ç ü n c ü -- Cәnabi müdәrris! Hәrçәndi ola bilsin ki, sәn mәndәn çox oxuyubsan, amma mәn özüm dә az oxumamışam. Bu saat
"Tarixi-Nadir"i su kimi içәrәm. "Gülüstan"ı sәnin üçün göz
yummadan oxuyaram. Firdövsidәn yüz beyt әzbәr bilirәm. Ona binaәn heç insaf deyil ki, bәr danayani romuzi agahi vә dәqiqә şünasani hekmәthayi ilahi.... Ondan sonra:
Rüstәm, yәli bud dәr Sistan.
Mәnәş kәrdәm Rüstәme-dastan.
Vә bir dә:
Bәnde haman beh ke, ze tәqsire xiş.
Ozr bәdәr gahe xoda avәrәd.
kimi dil
bilәn bir
atanın oğluna bu cür sözlәri öyrәdәsәn, mәsәlәn, "Qasım atdan düşdü.
Yanan yerdәn
tüstü çıxar. Atam dörd pud saman
aldı....", hәqiqәt,
insafdan kәnar
işdir. Sәn mәnim oğluma farsi öyrәt, farsi.
D ö r
d ü n c ü -- Cәnabi molla, çox tәvәqqә elәyirәm ki, mәnim oğluma urusucanı öyrәtmә. Qoy müsәlmanca oxusun. Urusca oxymasına
böyük anası evdә razı olmur.
B e ş
i n c i -- Ağa molla, sәn ki, mәnim
oğluma bәzi
vaxt hesab-kitab öyrәdirsәn, mәsәlәn, bir tacir 600 put qәnd alıb, putunu 8 manatdan
satdı; nә
bilim, 89 dәfә 100 neçә olar! Sәn gәl o hesabları de, ancaq oğlumun әvәzindәn onları mәnim özüm axşamlar sәnin üçün
çotkәdә hesablayıb, sәhәr uşaqdan göndәrәrәm, yoxsa, oğlum uşaqdır, indidәn ona o cürә hesab-kitab öyrәtsәn, axırda uşaq xarab olub, dәlәduz çıxar. Uşaq nәdir, o cür hesab-kitab
işinә
qarışdı nәdir? Onunku odur ki, dәrs oxusun, dәrs.
Müdir
-- ???!!.... (B ә
r k b i r a h
ç ә
k d i).