MÜSӘLMAN MӘCLİSİ
Müsәlmanlar bir yerә
yığılıb mühüm bir mәsәlәni
hәll etmәk istәyirlәr. Saat ona tәyin olunmuş yığıncaq
üzvlәrdәn birinin bir qәdәr nәqahәti
olduğuna görә, digәrinin hamama getdiyinə
görә, üçüncüsünün övqatı
tәlx olmağına görә,
dördüncüsünün "balaca bir işi"
olduğuna görә, beşincisinin,
altıncısının, yeddincisinin vә
sairәlәrinin, allah bilir, nәyi olduğuna
görә, tәxirә düşüb, günortadan dörd
saat keçmişdә açılır.
Üzvlәrdәn bir çoxunun üzündәn
yağan әtalәt vә kәsalәt bütün
üzvlәrә sirayәt edib, hamısı başını
aşağı salıb, bir qәdәr sükuta
gedirlәr. Sonra bunlardan birisi ağzını
yoldaşının qulağına tuşlayıb,
xısın-xısın söhbәtә başlayır.
Bunlar söhbәt әsnasında
ahәstә-ahәstә gülmәklәri yavuqda olan
yoldaşın da diqqәtini cәlb edib, onu da bu
söhbәtә iştiraka mәcbur edir. Sonra
dördüncü yoldaş bunlara qoşulur. Beşinci vә
altıncı da bu söhbәtә qarışıb,
söhbәti açırlar vә ümum mәclis
qәrar qoyulmuş mühüm mәsәlәni
kәnara qoyub, çay verilәnәcәn xüsusi
söhbәt edirlәr. Bazarda bir-iki müsәlman
arasında olan atışmadan söz salırlar vә
deyirlәr ki, hәrgah Sicimqulu oğlan bir qәdәr
cәld tәrpәnsәydi, qoymazdı dirazboyun Cәbi
gözün açsın. Sonra qәzetdәn söz
düşür. Hamı iqrar edir ki, qәzet yaxşı
şeydir, hәrgah adamların eybini açmaya,
çünki hamı insandır, eybsiz adam olmaz. Әhli-mәclisin
bir çoxunun gözü qapıdadır ki, görәk
nә vaxt çay verilәcәkdir. Axirülәmr
çay verilir. Әhli-mәclis dirçәlir,
kәsalәt vә әtalәt nişanәsi yox olur.
Hamı döşünü gәrib çaya tәrәf
meyl edir. Çay әsnasında mühüm
mәsәlә xüsusunda danışmağı
lazım bilib әvvәlcә bir sәdr seçmәyi
qәrar verirlәr. Üzvlәrdәn sәdr olmaq
fikrindә olan bir şәxs qalxıb danışır:
-- Camaat, özünüz bilirsiniz ki, bu
şüru etdiyimiz iş çox mühüm bir işdir, ona
görә bir sәdr seçmәk lazımdır ki, o
hәr nә desә, biz ona qulaq asaq.
C a m a a t:
-- Әlbәttә, әlbәttә.
D i g ә r b i
r ü z v:
-- Xeyr, sәdr hәr nә desә, ona qulaq asmaq lazım
deyil. Sәdrin borcu odur ki, mәclisdә bir qayda qoysun ki, hamı
danışa bilsin vә sonra özü dә ya o tәrәfi, ya bu tәrәfi haqq bilsin.
Әvvәlki üzv (acıqlı)--Tәvәqqe edirәm ki, burada böyük dura-dura
kiçik danışmasın.
C a m a a t
ı n b i r c ü m l ә s i:
--Bax, bu
yaxşı bir sözdür.
Ü z v
l ә r d ә n
b ә z i l ә r i:
-- Necә danışmasın? Burada
böyük-kiçik yoxdur, hamı söz demәyә muxtardır.
B i r a y r ı
ü z v (әvvәlki
üzvә
kömәkçi
çıxır):
--
Bağışlayın, burada hәr kәs durub ağzına gәlәni danışsa, bu mәclis olmaz, ermәni kәndi olar.
Bir
çox adam (inciyib):
-- Әşi, söyüş nә lazım?
B i r i s i
(ağzını o yana tutub):
-- Müsәlmanın cәmi işi belәdir.
B i r ü z v:
-- Burada
artıq danışmaq lazım deyil. Әvvәl bir sәdr seçin, sonra görәk kimin nә sözü vardır. Qurtarın, vaxt keçir. Hә, mәn deyirәm ki, hacı Nәcәfәli sәdri-mәclis olsun, nә deyirsiniz?
C a m a a
t:
--
Heç sözümüz yoxdur (sәdrlik fikrindә olanlar qaş-qabağını
sallayıb, bığlarını bururlar.)
H a m a
n ü z v:
--
Çox yaxşı, Hacı Nәcәfәli әmi bizim sәdrimizdir. Bu belә! İndi Mәşәdi Hәsәnqulu, dur danış, görәk, nә demәk istәyirsәn.
M.H ә s ә n q u l u (utana-utana):
-- Mәnim hәlә bir sözüm yoxdur....
H a m a
n ü z v:
--
Çox yaxşı, sәn otur. İndi Kәrbәlayi
Nağı, sәn
dur danış.... Sәnin dә
sözün yoxdur? Çox yaxşı!... Mirzә Mәmmәd, sәn söylә görәk nә var, nә yox!
M i r z ә
M ә m m ә d:
-- Mәn әvvәl onu demәk istәyirәm ki, görәk sәdri nәdәn ötrü seçmişik?
H a m a
n ü z v:
-- Adә, bu nә sözdür, mәclisdә gәrәk bir sәdri-mәclis olsun, yoxsa olmasın? Rәhmәtliyin oğlu elә söz danışır
B i r i s
i:
--
Yaxşı, hacı bizim sәdrimizdir, bәs sәn nәçisәn?
H a m a
n ü z v:
-- Sәnә kim ixtiyar verdi ki, durub
danışasan?
B i r i s
i:
--Bәs sәnә kim ixtiyar verdi?
H a m a
n ü z v ü n t ә r ә f d a r ı:
--Adә, hey!!.. Çox o yan-bu yan elәmә ha!!
B i r a y r ı ü z v (tәrәfdara üzünü tutub):
-- Sәn nәçisәn, qoçaq?! Necә oy an-bu yan elәmә?!
T ә r ә f d a r l a r ı n tәrәfdarı:
--Tәvәqqe elәyirәm ki, oturduğun yerdә qızışmayasan!
B i r a y r ı ü z v ü n t ә r ә f d a r ı:
-- Әh! Hәrә durub burada bir söz
danışacaqdır!
T ә r ә f d a r ı n t ә r ә f d a r ı n ı n t ә r ә f d a r ı (hirsli):
--
Gözünә
da ağ salacaqdır!
B i r a y r ı ü z v ü n t ә r ә f d a r ı n ı n t ә r ә f d a r ı:
-- Ohә! Ağzına yiyәlik elә, yoxsa beynini
çıxardaram!
O t ә r ә f:
-- Kimin
beynini çıxardarsan, әdә?!
B u t ә r ә f:
-- Sizin
beyninizi çıxardarıq?
O t ә r ә f:
--
Çıxartmayan özünә qurban olsun, bismillah!
Bu halda
bitәrәf adamlar araya soxulub, "ay,
canım, bәsdir,
eyibdir"--deyә-deyә güclә o tәrәfin dә, bu tәrәfin dә acığını soyudurlar. Vә sakitlik bәrqәrar edәndәn sonra gec olduğuna görә mühüm mәsәlәnin hәllini sonraya qoyub, әvvәl o tәrәfin vә bir qәdәrdәn sonra bu tәrәfin adamlarını bayıra
buraxırlar vә
özlәri dә dallarınca
çıxırlar ki, bayırda dava düşsә qoymasınlar.
Mühüm mәsәlәnin hәlli qalır ay batandan sonraya.