TӘSӘLLİ
Tәkcә oturmuşam, mәndәn
başqa idarәdә bir kәs yoxdur. Yanımdakı
şeylәrdәn tәk bir asma saat öz
vәzifәsinә mәşğul olub taqqıltı
elәyir. O birilәri dinmәz-söylәmәz
durubdular.... Fikrә mәşğulam....
Qapının zәngi cürәtsiz bir
surәtdә sәs elәyir. Kimdir bu? Gecәnin bu
vaxtı nә istәyir?
Zәng yenә çalınır, gedib
qapını açıram....
-- A.... Yenә sәn gәldin? Gecәnin bu
vaxtı nә var?
-- Heç, elә-belә.... Ürәyim
darıxdı, gәldim. İstәdim ürәyim
açılsın. Burada mәnim ürәyim
hәmişә açılır, tәskinlik tapıram.
Mәnә elә gәlir ki, bura hәr dәrdin
dәrman yeridir ... heç olmasa, adamın ürәyi
boşalır.
-- Dәrdin nәdir?
-- Dәrdim nәdir? Yox, elә demә.
Soruş ki, nәdәn dәrd çәkirsәn?
Mәn dә deyim ki, dәrdini çәkmәdiyim bir
şey yoxdur....
--Әgər dünyada tәk bir sәn
dәrdli olsaydın, onda, doğrudan da, sәn çox
yazıq adam olardın, amma şair doğru deyibdir ki:
Dәr in dünya
kәsi biğәm nәbaşәd,
Әgәr başәd, baniadәm nәbaşәd.
Sәn deyirsәn ki, sәnin dәrdin çoxdur, mәn deyirәm ki, mәnim dәrdim çoxdur. Әgәr bir üçüncüdәn soruşasan ki, kimin dәrdi çoxdur, o da deyәr ki, hamınızdan mәnim dәrdim çoxdur.
-- Mәnim dәrdim hamıdan artıqdır. Mәn yoxsulam.... Günlәr olur ki, ac qalıram.
Özüm cәhәnnәmә, külfәtim ac qalır.... İş yoxdur.
Heç kәs mәnә iş vermir.... Dövlәtlilәrin qapısına gedirәm, qovurlar.
Heç kәsin
ağlına gәlmir
ki, bәlkә mәnim әyalım acından can verir?! Dünyada
bir adamın ümidini--o ümid ki, insanın diriliyi ondan
asılıdır
--Hәmin o ümidi pozmaq
zülmdür. Halbuki mәn hәr
gün evdәn
çıxıb, әhlü
әyalı da
ümidvar edirәm.
Sonra sairlәr
mәni naümid edәn kimi mәn dә öz yaxın adamlarımın ümidini zayil
etmәyә mәcbur oluram. Ah, adamlar! Bәzi vaxt mәn adamlardan qorxuram. Mәn elә güman edirәm ki, bu adamlar hamısı ittifaq ilә mәnә düşmәn olub, özümü vә bütün külfәtimi ölüm cәzasına mәhkum elәyibdilәr.... Bazardan
keçәrkәn mәn dükanlarda, mağazalarda
gördüyüm o yeyilәn
vә geyilәn şeylәrdәn qorxuram. Elә bilirәm ki, o qırmızı almalar,
sarı armudlar, isti çörәklәr mәni görüb deyirlәr: "İtil burdan, pulsuz
oğlu pulsuz! Bizә yaxın durma!...". Vallah,
mәn onlardan qorxuram.
Bәzi
vaxt olur ki, bütün insanlardan zәhlәm
gedir. Mәn
onlara düşmәn oluram.... Әgәr bu
hiss bir az da qәlәbә etsә, qabağıma çıxan
adamı kamali-şövq ilә boğaram. Yanından keçmәyә qorxduğum mağazaya soxulub,
şeylәrә deyәrәm: "Sus! İndi siz mәnim
malımsınız. Daha sizdәn qorxmuram!" Ax, bu
pulu çıxardanın evi yıxılsın....
Dedim:
-- Qәm yemә. Çalış, iş taparsan. Ancaq mәnә de görüm, sәn buraya gәlәrkәn
qorxmurdun ki, soni oğurlayarlar?
Dedi:
-- Yox:
-- Bax, bu
bir ümdә
azadlıqdır ki, sәndә var. Amma
dövlәtlilәr ondan mәhrumdular. Bundan
başqa, әgәr bir dövlәtli, bir milyonçu
günlәrin bir
günü bütün dövlәtini itirә,
müflis qala, nә
olar?
-- Ya
qüssәmәrg, olub ölәr, ya dәli olar.
-- Çox gözәl! Halbuki sәninlә mәnim bir qәpik pulumuz yoxdur. Özümüz dә nә qüssәmәrg olarıq, nә dәli-divanә.... Bu bizә böyük bir tәsәllidir ki, azad vә mәrdanә ömür sürürük, vәssalam....