ATA VӘ OFUL

At a (tәkcә). Kordur yurdum! Kor, kor! O günә daş düşeydi ki, mәn evlәndim. O günә ildırım düşeydi ki, mәn belә nәslә rast gәldim! Kaş heç әvvәldәn mәni evlәndirmәyәydilәr.

A r v a d (daxil olur). A, kişi, yenә nә var öz-özünә söylәnirsәn?

A t a. Kәs sәsini, kәs! O günü olmayaydı ki, sәn mәnә düçar olub mәnim üçün bala doğmadın, bir bәla doğdun!

A r v a d. Axı yenә bir de görüm nә olubdur, balam sәnә nә elәyibdir?

A t a. Nә olacaq? Lamәzhәb oğlun mәni soymaq istәyir!

A r v a d. Neyçün, mәgәr quldurdur?

A t a. Quldurdan da pisdir! Bayaq evdә namaz qıldığım yerdә adam göndәrib ki, filan yerdә yığılıb qiraәtxana açırıq, tez on manat pul versin. Acığımdan namazı da alayarımçıq qılıb, indiyә qәdәr acığımı soyuda bilmirәm.... Vay, kor olan yurdum!

A r v a d. Belә, tәqsir sәnin özündәdir! Kim sәnә dedi ki, oğlunu dәrsә qoy? Mәn min dәfә sәnә dedim ki, kişi, uşağımı xarab elәmә, mәktәbdә min cür biclik öyrәnәr, sәn qulaq asmadın!

A t a. Әşi, allah sәnin qardaşına lәnәt elәsin ki, mәn boyda yekә kişini yoldan çıxartdı, zorla gәdәni aparıb mәktәbә qoydu, yoxsa mәn olam, uşaq oxudam ki, axırda da belә lamәzhәb ola? Hәr gah oxutmaq istәsәydim, İrana göndәrәrdim ki, gedib tәlәbә olub gәlsin. Mәn heç yerli-dibli oxutmaq istәmirdim. Hәr nә başıma bәla gәlirsә, sәndәn vә sәnin qohumlarından gәlir. Allah sizin nәslinizi üzsün?

A r v a d. Yaxşı, pul verdin, yoxsa yox?

A t a. Lәnәt şeytana dә! Ay heyvan nәslindәn әmәlә gәlmiş, mәn xәzinәçiyәm?

O ğ u l (daxil olur). Yaxşı, pul vermәdiyin bәs deyil, birdә göndәrdiyim adamı söyürsәn, o da gәlib xalqın içindә mәnә deyir ki, atan mәni söydü, qovdu, mәn dә xalqdan xәcalәt oluram.

A r v a d. Doğru deyir, pul vermәdin-vermәdin, daha nә söyürsәn?

A t a. Arvad, arvad! Ey mәluni-xәsәrәtdünya! İndicә sәn mәnә tәrәf dәyildin? İndi oğlunu görüb o tәrәfә dönürsәn, ay bimürvәt? Sәn o dünyada ruzi-mәhşәrdә nә cavab verәcәksәn?

O ğ u l. Cavab verәcәkdir ki, әrim mәni söyürdü!

A t a. Oğul, sәn hәr nә desәn de, amma mәnim dinimә, mәzhәbimә sataşma.

O ğ u l. Mәn din vә mәzhәbә sataşmıram. Ancaq onu deyirәm ki, hәrgah sәn o dünyada anamdan şikayәt etsәn, o da sәndәn edәcәkdir!

A t a. Demәli, sәnin sözündәn bu çıxır ki, heç o dünya yerli-dibli yoxdur? Bilirәm, bilirәm nә deyirsәn, eşşәk deyilәm, anlayıram.

A r v a d. Oğul, başına dönüm, sәn o cürә şeylәrә sataşma, dilim qurusun, gözün tutular....

O ğ u l. Ay ana, mәgәr mәn burda dinә bir pis söz dedim? Deyirәm ki, hәrgah o dünyada....

A t a. Görürsәn, arvad? "Hәrgah o dünyada", yәni "әgәr o dünya varsa" -- demәk istiyir! Әstәğfürullah rәbbivә әttövbә ileyh! Bari pәrvәrdigar, sәn mәnim günahımdan keç! Mәn yazığam, bu cürә nacins ucundan mәni cәhәnnәm oduna yandırma.

O ğ u l. Ey on manat, sәnsәn bu kişini belә danışdıran!

A t a. Әstәğfürulla rәbbi vә tәbәileyh. Arvad, pambıq gәtir qulaqlarıma tıxıyım vә bu cürә küfr sözlәri eşitmәyim. Bu lamәzhәb deyir ki, mәni danışdıran puldur, yәni pul allahdır. Ay camaat, bu cürә küfrü mәn heç yerdә eşitmәmişdim. Bu müşikdir, pulu allaha şәrik bilir.

Ravi rәvayәt elәyir ki, bir dәfә bir kәs Musa peyğәmbәrin hüzuruna gәlib dedi ki, ey Musa!... Yox, mәn bu kafirnәn bir evdә ola bilmәrәm, çıx, çıx mәnim evimdәn!

O ğ u l. Ay ata, mәn nә vaxt o cürә küfr söz dedim. Nә üçün yalan deyirsәn?

A t a. Vay, ilahi? Bu atasına deyir ki, yalan deyirsәn! Bu görünür ki, bütün kafirlәrin bidinidir. Hәrgah mәn yalan deyirәmsә, bil ki, molla da yalan deyir; molla yalan deyirsә, bil ki, müctәhid yalan deyir; müctәhid yalan deyirsә, bil ki, imam yalan deyir. İmam yalan desә, bil ki, peyğәmbәr yalan deyir. Peyğәmbәr yalan desә, bil ki, allah yalan deyir.... Çәkil, çәkil mәnim bu müqәddәs evimdәn, ey kafir! Bu saat, bu saat evimizdә olan bütün qablar, boşqablar, istәkanlar, samavar,

qazan, kәfkir, aşsüzәn -- hamısı sәnә lәnәtxandır. Onlar hamısı qiyamәt günü hüzura çıxıb sәnin cәzanı istәyәcәklәr. Çәkil, kafir,çәkil!Murdarlama bu pak olan yeri, çәkil, çәkil (yıxılır sәcdәyә).

O ğ u l. Bu kişi dәli olubdur.

A r v a d. Qoy, gedim bir dua yazdırım.