Azərbaycan ədəbiyyatında Əli Tudə özünəməxsus dəst-xətti
ilə seçilən, həyatında xoşbəxtlik və bədbəxtliyin bir-birini əvəz etdiyi şair
idi. O, tarixin gərdişi, taleyin hökmü ilə bu taydan o taya, o taydan bu taya
köç edərək keşməkeşli ömür sürüb, ömür boyu azadlıq duyğuları, yurd həsrəti ilə
yaşayıb-yaradıb. Gənclik illərindən həyatı qaçaqaç-qovhaqovda, qadağalarda keçib.
Əsərlərinin ilham mənbəyi şifahi xalq ədəbiyyatı və milli-mənəvi dəyərlər olub..
Anar,
Xalq yazıçısı
Əli Tudə yaradıcılığında dərin məna və zənginlik var.
Şairin şeirlərinin hər sətrində el sözü, hər beytində xalqın səsi var. Vətənin
torpağından, daşından və qəhrəmanlıq tarixindən qaynaqlanan yaradıcılığı atalar
sözləri, xalq məsəlləri ilə zəngindir.
Elçin Hüseynbəyli,
Əməkdar incəsənət xadimi
Cənubi Azərbaycan ədəbi prosesinin fəal iştirakçısı olmuş
fəal iştirakçısı olmuş Əli Tudə istər Şimalda, istərsə də Cənubda sevilə-sevilə
oxunan ədəbiyyat fədaisi olmuşdur. Mübariz ruhlu poeziya şairin əsərlərinin
canı, qanı, şah damarıdır. O odlu-alovlu dövrün əlamətdar yaradıcılıq hadisəsi
sayılan inqilabi ruhlu şeirləri ilə xalqı hər an azadlıq uğrunda mübarizəyə
ruhlandırmışdır.
Ağahüseyn Şükürov,
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Əli Tudə (Əli Qulu oğlu Cavadzadə) milli ədəbiyyatımızın
görkəmli xadimlərindən biri olmaqla yanaşı məşhur ictimai-siyasi xadim,
inqilabçı kimi tariximizdə silinməz izləri qalan şəxsiyyətlərdəndir. O, 21 Azər
hərəkatının ideyalarına, Azərbaycan Demokrat Firqəsinin amallarına həyatı boyu
sadiq qalmış, ən başlıcası özündən sonrakı nəsillərə bir örnək olmuşdur.
Övladlarını da bu ruhda böyütmüş, cəmiyyətin nümunə götürə biləcəyi tərzdə
formalaşdırmışdır.
Nəriman Həsənzadə,
Xalq şairi
Əli Tudə bir insan kimi, bir şair kimi pak və təmiz
yaşamış, gözəl hislərlə, gözəl duyğularla ömür sürmüşdür. Həqiqi şair, həqiqi
istedad sahibi olduğundan əsərləri sevilir və oxunur. İki sözündən biri “Vətən”
olan şairin mövzu dairəsi çox genişdir.
Qəzənfər Kazımov
Ədəbiyyatşünas, dilçi
Əli Tudə sözün əsl mənasında vətənpərvər şair, xalq
məramına bağlanmış sənətkar idi. Sevindirici haldır ki, Əli Tudə götürdüyü hər
hansı mövzuya yüksək və işıqlı bir zirvədən yanaşırdı.
Əli Tudə Cənubi Azərbaycan ilə bağlı dərdləri göstərdiyi
kimi, Şimali Azərbaycanda da xalqın qazandığı böyük ictimai-siyasi nailiyyətləri
ilhamla təsvir və tərənnüm edirdi.
Xəlil Rza
Ədəbiyyatşünas, şair
Əli Tudə hər şeydən əvvəl yüksək ideallar şairi idi. Elə
buna görə də o öz əsərləri üçün seçdiyi mövzuları məhz dövrün mütərəqqi
ideyalarına, xalqın müasir tələblərinə cavab verə biləcək bir şəkildə,
oxuculaını mübarizlik, döyüşkənlik, vətənpərvərlik, beynəlmiləlçilik ruhunda
tərbiyə edəcək bir səpkidə işləməyi özü üçün ilk tələb hesab edir.
Sabir Əmirov
Ədəbiyyatşünas, tənqidçi
