Mustafa Kamal Atatürk haqqında - “Başında Atatürk kimi bu nüfuzu yaradan və onu ən böyük ölçüdə, millət və dövlətin ən həyati mənfəətləri üçün qullanmasını(istifadəsini) bilən böyük əzmli dövlət adamları olan qardaş Türkiyənin bu tarixi müvəffəqiyyətinə biz azərbaycanlıların candan sevindiklərini söyləməyə ehtiyac varmıdır?!..” “Qurtuluş” jurnalı, Berlin, il:4, sayı:28, fevral 1937-ci il. “XX əsrin Şərqi, XIX əsr Qərb tarixinin qeyd etdiyi Amerika ixtilalı (üsyan) ilə Fransız inqilabını bir həmlədə yapmaq zərurətindədir. Mustafa Kamalın böyüklüyü, işdə tarixin bu zərurətinin qavrayışındadır. Bu böyük dahisi ilə türk milliyyətçiliyinin şanlı başbuğu (komandiri) eyni zamanda qurtulan Şərqin simvoludur”. “Qurtulan Şərqin simvolu”.

“Azərbaycan” jurnalı, Ankara, il:2, sayı:8-9, noyabr-dekabrt, 1953.

Ziya Göyalp haqqında - “Ziya bəy, tənəzzülə məhkum olan Osmanlı imperatorluğunun sövqi tarixlə çökən xarabalıqları altında qalan Türk nəslinə, bu fəlakətdən mütəvəllit (doğan) yeiş (matəm, yas) və hüznə qapılmayıb, yeni bir sövq ilə yaşamaq və çalışmaq ümidini təlqin etdi. Onun milliyyətpərvərlik və Türkçülük sahəsində olan elmi təbliğatı qəlblərə çökən hüznü dağıtdı. Bunun yerində o, milli ümid işığını aydınlatdı. Hazırkı Türk nəsli, vücuda gətirdiyi binanı istiqlal üçün Ziya bəyin təmsil etdiyi milliyyət fikrinə mədyundur (borcludur).Əfəndilər, Ziya bəyin təbliğatı, yalnız Türkiyə üfüqlərinə bağlanmış bir fikir deyildir. “Türk Yurdu” və “Türk Ocağı”nın tərvic (rəvacvermə) eylədikləri əfkarın (ictimaiyyətin) mübəşşiri (xoşxəbəri) olan Ziya bəy, Türkçülük məfkurəsini Türkiyəçilik şəklində anlamırdı. Türklük yalnız Türkiyəyə bağlı olmadığı kimi, Türkçülük də Türkiyəçilik deyildir. Bütün türk ölkələri ilə bərabər, Azərbaycan Türkləri də milli məfkurə atəşi ilə tutuşmuşlardır... Azərbaycan Türklüyü indiki halda milliyyətpərvərliyi qəbul etməyən yabançı bir qüvvətin istilasındadır. Gəncliyi “kommunizm əlifbası xaricində hər şeyi oxumaqdan məhrum edilən zalim qüvvət kitabxanalardan gərək Ziya bəyin, gərək Emin bəyin əsərlərini qaldırmışdır. Fəqət mübariz Azərbaycan gəncliyi bütün buna rəğmən, “kommunizm əlifbası” nı deyil, “Türkçülük əsasları”nı əzbərləyir”. Ziya Göyalpın dəfni mərasimində çıxışı. 1 sentyabr 1924-cü il. “Yeni Qafqasiya” jurnalı.

“Azərbaycan” jurnalı, Ankara, il 3, sayı:8(32), noyabr 1954-cü il.  

Cəfər Seyidəhməd Krımər haqqında - “Cəfər Seyidəhməd ...Milli Azərbaycan nəşriyyatını təqib edənlər bu imza altında çıxan məqalələrdəki doğmalıq və canlılığı bilirlər. Bir çoxumuz Cəfər bəyi nitq söylərkən də görmüş, onun sadə sürən bir yazıçı deyil, məharətli bir natiq olduğuna da qane olmuşdur. Yazılarında və çıxışlarında şəkilcə də parlaq olan Cəfər Bəyin ürəklərə keçən ötkünlüyü, şübhə yoxdur ki, onun yüksək idealizmindən gəlir. Bu idealizmin nə olduğunu anlamaq üçün “Yeni Qafqasiya”dan başlayaraq bu günə qədər çıxan nəşriyyat kolleksionlarımızın, sadə, 27 Nisan və 28 Mayıs nüsxələrindəki Cəfər Bəy məqalələrinə baxmaq yetərlidir.Əsir Türk elləri arasında milli faciəsi daha ağır olan qardaş Krım tarixinin həqiqi məhsulu olan Cəfər bəyi, bu məqalələrində də Qaspirallı Böyük İsmayıl Bəyin ənənənsinə sadiq bir ideya adamı olaraq görürük. Bir ceyrək əsrdən bəri, həyatının ən gənc çağını canından artıq sevdiyi gözəl yurduna həsr edən Cəfər Bəy ortaq düşmənə qarşı yürüdülən istiqlal mücadiləsinin ancaq birlikdə yapılacaq ciddi bir həmlədə müvəffəq olacağına inananların başda gedənidir”.

Əli Mərdan bəy Topçubaşov haqqında - “Əli Mərdan bəy, heç şübhəsiz Mirzə Fətəli, Həsən bəy və İsmayıl Mirzələrin canlandırdıqları milli-kültür hərəkatını milli qurtuluş yoluna çəkən böyük mücahidlərdəndir. Fəqət Əli Mərdan bəyi bu üç ustaddan olduğu kimi müasiri olan digər bəzi ideoloqlardan ayıran bir şey vardır ki, fikirçisi olmaqdan ziyadə, işçisi idi. Onun bütün həyatı, tətbiqatda, həmdə milli davanın vəkilliyi kimi, məsuliyyətli işlərin tətbiqində keçmişdir... Bir millətin siyasi tarixində bu dərəcədə mühüm və davamlı bir yer tutan adam üçün öldü deyərlərə - inanmayın! – Əli Mərdan Bəy ölməmişdir!..”” Qurtuluş jurnalı,Berlin, noyabr 1934 cü il sayi-1

Nəsib bəy Yusifbəyli haqqında - “Nəsib bəyin Azərbaycan istiqlal hərəkatındakı rolu sadə nazirlikdə və başvəkalətdə olduğunu söyləməklə ifadə edilə bilməz. Onun hərəkatdakı həqiqi rolu sonra tutduğu bu rəsmi mövqelərdən çox daha əvvəl başlamışdır. Bu rol onun Gəncədə 1917-də “Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Xalq Firqəsi” adı ilə təsis edilən siyasi Azərbaycan firqəsinin təşkilinə təşəbbüs etməsi ilə başlar. Azərbaycan ideyasını siyasi bir tələb maddəsi şəklində formula etmək şərəfi mərhum Nəsib bəyindir. Nəsib bəyin xatirəsi istiqlalçı Azərbaycan nəslinin zehnində səmimi bir milliyyətpərvər, demokrat və həqiqi bir radikal olaraq qalmışdır. Müasir Avropa kültürü ilə bərabər, türkcədəki iqtidarı və milli həyat, ədəbiyyat və tarixi haqqındakı mərbudiyət (bağlılıq) və ihatəsi (əhatə) ilə əkranı (yüksək şəxslər) arasında mümtaz(parlaq) bir mövqe tutan bu mücahidin üfulu (batma,qürub) bütün Azərbaycan gənclərini dərindəndərinə müfəssir(təfsir,şərh edən) eyləmiş, hər kəsin qəlbini ciddən qanatmışdır. ...Müzəffər İstiqlal nəslinin ilk yapacağı şükran (minnətdarlıq) vəzifələrindən birincisi siyasi azərbaycançılığın ilk carçılarının - Nəsib bəy adını əbədiləşdirmək və Bakı ilə Gəncədə ona bir abidə tikdirməkdən ibarət olmalıdır”. “Yusif bəyli Nəsib bəy” məqaləsi. “Odlu Yurd” jurnalı. İl-1-sayı-3, 27 aprel, 1929-cu il.

Tofiq Fikrət haqqında - “Təvatürlə (ağızdan- ağıza yayılma) aldığımız müəssif(təəssüf doğuran) xəbərlərə görə, türk şairi Tofiq Fikrət bəy ölmüşdür. İştə (budur), “tarixi-qədim”in bir cilvəyi- dühası daha! Türk ədəbiyyatının Osmanlı şivəsi ilə aşina olanlar bu gün sənət naminə duyduğumuz böyük bir təsirlə vəfatını xəbər verdiyimiz Tofiqin “tarixi- qədimini bilməz deyildirlər...

 Bir şair üçün təsaviri-xəyaliyyəsini həqayiqi-həyatda görmək, kəndisinə daldığı zaman kəndi hissiyyatını oxşamaq üçün yazdığı nəşidələri görmədiyi, bilmədiyi ağızlardan eşitmək nə böyük bir hədiyyə, nə böyük bir zövqdür!”. “Açıq söz”, 20 sentyabr 1917, N570.

Əbdürrəhman Fətəlibəyli-Düdənginski haqqında - “Ölülərimizi xeyirlə yad etmək kültürümüzün və ictimai tərbiyəmizin vəzifəsidir. Siyasət və ya hər hansı digər bir sahədə sivrilmiş vətəndaşların həyatını obyektiv bir qavryışla təsvir və təqdir etmək – tarixçinin vəzifəsidir; məzarları başında məziyyətlərindən bəhs etmək isə tərhim (yad etmə) törənlərinin ənənəsidir. ...Mərhum hərarətli bir vətənsevər və atılqan bir mücahiddi. Hadisələrin gedişi ilə bildiyimiz fəaliyyət sahəsinə hənuz (hələ) atılmadan cəbhədə adı duyulmayan bir əsgər ikən açığa vurduğu hissiyat onun səmimi bir vətənsevər olduğunu göstərir. Hərb bitdikdən sonra müxtəlif macəralardan keçən Fətəlibəyli, nəhayət amerikalılar tərəfindən maliyyələşdirilən, Münhendə təsis edilmiş “Qurtuluş” radiosu Azərbaycan şöbəsinin şefi idi. Bolşevizmə qarşı mücadilə edən Amerikan Komitəsi mərhumun şəhid olması münasibəti ilə yayınladığı təbliğdə, onun bacarıqlı bir radio təbliğatçısı olduğunu bildirməkdədir. Bolşeviklər özlərinə məxsus vəhşi bir üsulla müxaliflərini, tədhişə varıncaya qədər hər cürə vasitələrlə aradan götürüb məhv etməyə çalışırlar. Onların vəhşi təcavüzlərinə qurban gedənlərin sayı sayılmaqla bitməz... ...Mərhum hərarətli bir vətənsevər və atılqan bir mücahiddi. Hadisələrin sövqiylə(axarı ilə) ), bildiyimiz fəaliyyət sahəsinə hənuz (hələ) hələ atılmadan, cəbhədə adı duyulmayan bir əsgər ikən açığa vurduğu hissiyyat onun səmimi bir vətənsevər olduğunu göstərir. Qurtuluşu müəqqəq olacaq (həyata keçəcək) hürr və müstəqil vətəndə adları şan və şərəflə anılacaq qurbanlar arasında indi xatirəsini andığımız Mərhum da olacaqdır”. “Azərbaycan” jurnalı, il:3; sayı:9(33), dekabr 1954-cü il.