E L E K T R O N   M Ə L U M A T   B A Z A S I

Şirməmməd Hüseynovun
 GÖRKƏMLİ ŞƏXSİYYƏTLƏR HAQQINDA FİKİRLƏRİ

Milli iftixarımız Üzeyir Hacıbəyli xalqımıza çoxşaxəli, əbədiyaşar zəngin bir irs qoyub getmişdir. Bu irsə, bu əvəzsiz xəzinəyə sahib çıxmaq, onu dərindən, hərtərəfli araşdırmaq, nəşr və təbliğ etmək Müqəddəs borcdur, vacib vəzifələrdəndir.

***************

Mirzə Ələkbər Sabir bir mücahidlər ordusunun görə biləcəyindən də qat-qat artıq iş görmüşdür.
M..Ə.Sabirin ilham atının ədəbi-siyasi meydana çıxmasında və məharətlə çapmasında 1905-ci il inqilabından sonra Tiflisdə və Bakıda, onun kimi qeyrətli və istedadlı ziyalıların nəşr etdikləri mətbuat orqanları: “Həyat”, “İrşad”, “Molla Nəsrəddin” və digər dövri mətbuat orqanları böyük rol oynamışlar. Cəmi 6 il: 1905-1911-ci illər ərzində M.Ə.Sabir böyük və zəngin bir irs ya-ratmışdır. Heç vaxt öz dəyərini itirməyəck bu irsin toplanması, dəyərləndirilməsi, tədqiqi və nəşrilə böyük bir sabirşünaslar ordusu məşğul olmuşdur.

***************

M.Ə.Rəsulzadənin elmi-nəzəri, siyasi-ictimai, ədəbi-bədii və publisistik irsi çox zəngin bir xəzinədir, xalqımızın milli intibah və milli istiqbal hərəkatının canlı salnaməsidir. Yarım əsrlik bir zaman kəsiyində mən saysız-hesabsız dövri mətbuat orqanlarını, tarixi sənəd və memuarları nəzərdən keçirərkən bunun şahidi olmuşam.
....M.Ə.Rəsulzadə 71 il ömür sürmüşdür. Onun yalnız 32 ilini bilavasitə vətənində yaşamışdır. Bu müddətdə onun göstərdiyi nəhəng fəaliyyət Azərbaycan tarixinin qızıl səhifələrini təşkil edir. Əlbəttə, sovet dövründə yazılanların hamısı məlum ideoloji və siyasi amillər səbəbilə düşmənçilik, saxtakarlıq, böhtan və iftira ilə müşayiət olunub. Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra isə Rəsulzadə irsinə münasibət tam olmasa da dəyişib. Məqsədim M.Ə.Rəsulzadənin vətənindəki fəaliyyətini, xüsusilə onun dövri mətbuatda dərc edilmiş məqalələrini, imzası ilə dərc olunmuş sənədləri toplamaq və nəşr etdirməkdir. Zənnimcə bu əsərlər tariximizin bu möhtəşəm dövrünün tədqiqi və təbliğində ən mötəbər mənbələrdən sayıla bilər.

***************

Əhməd bəy Ağayev kimi mütəfəkkir alim, görkəmli jurnalist-publisist, ictimai-siyasi xadimin bir əsəri belə müstəqil şəkildə onun vətənində nəşr olunmamışdır. 70 il zəngin və keşməkeşli ömür sürmüş (1869-1939), Şuşanın maarifpərvər və mütərəqqi ziyalı mühitində böyümüş, Tiflis gimnaziyasında, Sankt-Peterburq Texnoloji İnstitutunda, Fransanın ən şöhrətli Sarbonna Uni-versitetində təhsil almış ilahiyyatçı, hüquqşünas, siyasətçi, redaktor, jurnalist, müəllim, publisist, professor, doqquz dil bilən və bu dillərin zəminində öz ictimai-siyasi dünyagörüşünü zənginləşdirən Ə.Ağayev 1909-cu ilin əvvəllərinə qədər öz doğma vətənində çox böyük və nəhəng ictimai-siyasi fəaliyyətlə məşğul ol-muşdur. “Kaspi”, “Həyat”, “İrşad”, “Tərəqqi” qəzetlərində və dövrün digər nüfuzlu mətbuat orqanlarında Əhməd bəyin yüzlərcə məqaləsi dərc olunmuşdur. Ömrünün son 30 ilini isə qardaş Türkiyədə yaşamağa məcbur olmuşdur. Lakin bir an belə vətəni Azərbaycanı, anadan olduğu Şuşanı unutmamışdır.
 

***************

Abbasqulu ağa Bakıxanov jurnalistikada ilk addımlar atan milli ziyalı-larımızdan biri olmuşdur. Abbasqulu ağa Bakıxanov Qafqazda – Tiflisdə nəşrə başlayan dövri mətbuat orqanlarında da fəaliyyət göstərən jurnalistika ilə məşğul olan ilk azərbaycanlı qəzetçidir. 1828-ci ildən Tiflisdə hökumət orqanları tərəfindən rus dilində nəşr olunan “Tiflisskoye vedomosti”, sonralar onun fars və Azərbaycan dillərində buraxılan “Tiflis əxbarı” nömrələrinin aparıcı redaktor və əməkdaşı da Abbasqulu ağa Bakıxanov olmuşdur. Əməksevərlik, vətəndaşlıq borcunu vətənpərvərlik düşüncəsi ilə yerinə yetirmək, qəzet işinin müasir formalarını axtarmaq, geniş bilik, ədəbi-jurnalistlik təcrübəsi və Qafqaz xalq-larının ehtiyac və arzularını dərindən başa düşmək A.Bakıxanovun qəzetçilik fəaliyyətinin canını təşkil edirdi.
 

***************

Şəhriyarın “Heydərbabaya salam”ını gerçəkdən bir hadisə saymaq olar. Çünki bu əsər özəl bir həsrətin təpkisi ilə yazılmışdır. Bu əsər dini, siyasi, hər hansı bir amilin təsirindən azad, təbii və insani bir həsrətin, sənət vurğunu bir aşiqin həsrətilə meydana gəlmiş bir əsərdir...
“Heydərbabaya ya salam”da xalq yaradıcılığının gerçək qaynaqlarından feyz alan, folklorumuzun bütün gözəllik və zənginliklərini özündə əks etdirən səmimi, təbii bir şeir çeşidi var. Çağdaş ədəbiyyat anlayışına mütabiq olan bu parlaq əsər, milli yaradıcılıq qüdrətini təmsil edən bir əzəmət və ehtişamdadır!..

***************


Nəsir İmanquliyev mənim üçün həm yüksək əxlaqi-mənəvi keyfiyyətli, hərtərəfli savadlı, təcrübəli jurnalist-müəllim, sonralar həm də səmimi və xeyirxah həmkar, qayğıkeş dost, böyük qardaş olmuşdur.
......Nəsir müəllim Azərbaycan jurnalist kadrlarının bir neçə nəslinin xeyirxah, səmimi, qayğıkeş müəllimi olmuşdur.
Əgər bu gün universitetin jurnalistika fakültəsində işgüzar atmosfer, tələbkarlıq və düzlük, xeyirxahlıq və səmimiyyət varsa, bu keyfiyyətləri yaradan və miras qoyanlardan biri də məhz Nəsir İmanquliyev olmuşdur.
 

***************


Mən Bəxtiyar Vahabzadənin şəxsiyyətindən daha çox əqidəsinin aşiqiyəm. İndi də bəzi məsələlərdə mövqelərimiz düz gəlmir... Amma bizi birləşdirən bu torpağa, bu vətənə, onun istiqlalına olan məhəbbətimizdir.
 

***************

Nurəddin Rzayevi mən Azərbaycanın müasir istiqlal mücahidlərindən – az danışıb çox iş görən, xalqını ürəkdən sevən, ona xidmət etməyi vicdani borc bilən mücahidlərindən hesab edirəm.
Nurəddin daim öyrənməyə, mütaliə etməyə, təkmilləşməyə can atan nadir şəxsiyyətlərdəndir.
 

***************

Görkəmli jurnalist, istedadlı alim Qulu Məhərrəmlini in­sanlar obyektiv­liyinə, ləyaqətli və vicdanlı söz sahibi olmasına görə sevir və qiymətləndirirlər.
 

***************

Millət Məclisində namusu, qeyrətli, vətən məhəbbətli cavanların olması vacibdir. Mən də Nəsiman Yaqublunu yaxşı tanıyıram. O, tariximizə, milli ruhumuza bələddir. Vətənin tarixinə bələd insandan millətə yalnız fayda olar.

 

<< < Geri