|
“Şəki bizim
Azərbaycan mədəniyyətinin, musiqisinin, memarlığının
inkişafında çox böyük rol oynamışdır. Amma bunu da
təmin edən insanlar olmuşlar. Bu insanlar həm
tariximizdə, həm də mədəniyyətimizdə var: Rəşid bəy
Əfəndiyev, Salman Mümtaz, Sabit Rəhman, burada
bizimlə bərabər, bir yerdə olan böyük şairimiz
Bəxtiyar Vahabzadə və bir çox başqaları".
Heydər Əliyev,
Ümummilli lider
************
“Sabit Rəhmanın
komediyalarının sabit və dəyişməz bir cəhəti vardır
ki, bu komediyaları həqiqi mənada müasirdirlər,
dövrlə, sovet adamlarının işi, həyatı və marağı ilə
möhkəm bağlıdırlar. Onlar güldürəndə də,
düşündürəndə də nəcib məqsəd izləyir, kərəmovların,
əliquluların, şəlalələrin fəaliyyət dairəsini
məhdudlaşdırmağa, yalanı, xudpəsəndliyi,
rüşvətxorluğu, qənimətçiliyi aramızdan yox etməyə
kömək edirlər. Bizə Sabit gülüşü çox lazımdır”.
Məmməd Arif,
tənqidçi-filoloq,
AMEA-nın həqiqi
üzvü
************
“Komediya
yazan müəlliflərimizin sayı artmış olsa da, Sabit
Rəhman hələlik bizim yeganə komedioqrafımızdır,
çünki komediya onun yaradıcılığı üçün daha çox
üzvidir və onun istedadının xüsusiyyətini təşkil
edir. Sabit Rəhman güldürə bildiyi kimi düşündürməyə
də çalışır”.
Cəfər Cəfərov,
teatrşünas
alim,
AMEA-nın müxbir
üzvü
************
“Sabit
Rəhman yaradıcılığı ədəbiyyatımızda çox orjinal bir
hadisədir və irəliyə doğru böyük bir addımdır. Ona
görə ki, o, komik üsullu dram əsərində bir bəzək
kimi işlətmədi, sərbəst bir janr olaraq inkişaf
etdirdi və sovet varlığının, zəmanəmizin sağlam
komediya üçün, müsbət idealı ifadə edən komediya
üçün bollu material verdiyini sübut etdi”.
Mirzə
İbrahimov,
Xalq yazıçısı,
AMEA-nın həqiqi
üzvü
************
“Mən həmişə Sabit
barədə fikirləşəndə istər-istəməz teatr barədə
fikirləşirəm. Sabit Rəhman və Azərbaycan teatrı –
mənim üçün bu iki anlayışın arasında ən sıx yaxınlıq
var...”.
İlyas Əfəndiyev,
Xalq yazıçısı
************
“Sabit Rəhmanın
dramaturgiyasında, komedioqraf üçün yüksək keyfiyyət
olan xarakterlər və vəziyyətlər komediyasının vəhdət
təşkil etməsi böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu mənada
Sabit Rəhmanın komediyalarında qaynar nikbinliklə
dolu olan gənc Şekspir komediyasının ruhu duyulur”.
Anatoli Qlebov,
rus dramaturqu
************
“Sabit Rəhman
yaradıcılığında klassik komediya məktəbinin realist
ənənələri özünü aydın göstərir. Onun komediyalarının
ideya-bədii əhəmiyyəti, tərbiyəvi gücü çox
qüvvətlidir. Bunlar həqiqi sənət əsərləridir. Sabit
Rəhmanın sənətkarlıq qüdrəti, istedadının dərəcəsi,
həyat müşahidəsi, mədəni səviyyəsi komediya janrında
yaratdığı əsərlərində öz əksini tapmışdır. Bu
komediyalar cəmiyyətimizin inkişafına mane olan hər
nə varsa, hamısını ifşa etmək məqsədi daşıyır”.
Leyla Bədirbəyli,
Xalq artisti
************
“Sabitin özünün
“Toy”, “Xoşbəxtlər”, “Əliqulu evlənir”, “Hicran” və
başqa komediya əsəri ilə bir çox satirik hekayələri
ilə Azərbaycan xalqının hüsn-rəğbətini qazanmış və
Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsus görkəmli yer
qazanmış böyük bir sənət məktəbi yaratmışdır”.
Kazım
Kazımzadə,
Xalq rəssamı
************
“Sabit Rəhmanın
satirik istedadı onun yaradıcılığının tam açılmamış,
açıla bilməmiş qatıdır. Bunun bir səbəbi də tənqidin
Sabit Rəhman sənətini müəyyən illərdə, dövrlərdə
yanlış qiymətləndirilməsi, düzgün yazmaması, haqsız
damğalanması ilə bağlıdır. Bu gün bizə qəribə gəlir
ki, Sabit Rəhmanın “Toy” əsəri vaxtilə cahil
hücumlara məruz qalıb. Bundan sonra da Sabit
Rəhmanın demək olar ki, elə bir komediyası yoxdur
ki, tamaşaçılar tərəfindən böyük rəğbətlə, tənqid
tərəfidən çoxlu iradlarla qarşılanmasın.
“konfliksizlik nəzəriyyəsi” hökm sürən dövrdə Sabit
Rəhmanı konfliktlərinin kəskinliyinə görə
təqsirləndirmişlər, “konfliksizlik nəzəriyyəsi”
aradan çıxandan sonra isə yazıçını əsərinin
konfliktsizliyinə görə qınamışlar”.
Anar,
Xalq yazıçısı
************
“Sabit Rəhmanın
komediyalarında bəzən söz və atmacalar vasitəsilə
gülüş doğurmaq hallarına təsadüf edilsə də, burada
komiklik əsasən konflikt və xarakterin mahiyyətində
ifadə olunur. Onun komediyalarında həyat hadisəsinin
komikliyi bir də surətlərin janrın spesifikasına
uyğun bədii vasitələrlə tipikləşdirilməsi və
ümumiləşdirilməsi ilə açılır. Müəllifin istifadə
etdiyi bədii mübaliğə, qrotesk, hiperbola, şüurlu
surətdə şişirtmə, kəskinləşdirmə və s. vasitələri
xüsusi qeyd etmək lazımdır. Həm də Sabit Rəhman
yalnız mənfi surətləri deyil, müsbət surətləri də
müvafiq vasitələrdə tipikləşdirir və beləliklə də,
komediyaların üslubi tamlığını təmin etməyə çalışır.
Müasirlik və ideyalılıq Sabit Rəhman
dramaturgiyasının əsas keyfiyyətidir. Sabit Rəhman
konflikt və xarakteri komik vəziyyətlərdə və
intriqalarda açmaq cəhədən ustad dramaturqdur”.
Arif Səfiyev,
filologiya
elmləri doktoru
************
“Görkəmli
komedioqrafımız nəinki dövrünün, hətta özündən
sonrakı dövrlər üçün də səslənə bilən mövzulara
toxunmuş və görkəmli komediyalar yaratmışdır. Mən
çox xoşbəxtəm ki, Sabit müəllimin əsərlərində
oynamışam”.
Sofa Bəsirzadə,
Xalq
artisti
************
“Yazıçı
dra-maturq Sabit Rəhmanla yaradıcılıq əlaqəm 1947-ci
ildən, “Ulduz” musiqili komediyası üzərində
işlədiyim vaxtdan başlayır. Azərbaycan teatrının
inkişafına xidmət edən dramaturqlar arasında öz
səsi, dəsti-xətti ilə tanınan Sabit Rəhmanın “Ulduz”
musiqili komediyasının librettosu ilk oxunuşdan
mənim diqqətimi cəlb etdi. Hər pərdənin musiqisi
tamamlananda mərhum rejissor Şəmsi Bədəlbəyli və
Sabit Rəhmanla birlikdə görüşüb məsləhətləşirdik”.
Süleyman
Ələsgərov,
Xalq artisti,
bəstəkar
************
“Satira və
yumorun ciddi gülüş kimi vacib prinsipi Sabit Rəhman
yaradı-cılığının əsas xüsusiyyətlərindən birini
təşkil edir. Bu xüsusiyyət tam mənası ilə hakim
olduğu hallarda müəllif zəhməti səmərəli,
müvəffəqiyyətli bəhrələr verir. Demək olar ki, Sabit
Rəhmanın gülüşü ciddiyyətdən, realizmdən ayrı
deyildir. Onun qələmi keyfiyyətli və uzun ömürlü
əsərlər yetirmişdir. Onlar təbii ki, fitri istedad
çeşməsindən çağlayıb gələn əsərlərdir...”.
Mehdi Məmmədov,
Xalq artisti,
rejissor
|
