E L E K T R O N   M Ə L U M A T   B A Z A S I
 

 

HƏYAT VƏ FƏALİYYƏTİNİN ƏSAS TARİXLƏRİ

 

  Seyid Əzim Şirvani 1835-ci il iyul ayının 10-da Şamaxı şəhərində ruhani ailəsində anadan olmuşdur.

     1843

Atası vəfat etdikdən sonra anası ilə birlikdə Dağıstana ana babasının yanına getmişdir. İlk təhsilini Dağıstanda almış, fars, ərəb dillərini və bir neçə Dağıstan ləhcəsini öyrənmişdir.

     1853

Anası Gülsüm xanım ilə birlikdə Şamaxıya qayıdır.

1854

 Ceyran xanımla ailə həyatı qurmuşdur.

1856

 Təhsil almaq üçün İraqa getmişdir, Bağdadda və Şamda müxtəlif dini elmləri, şərq fəlsəfəsini, ərəb ədəbiyyatını öyrənmişdir.

     1869

Şamaxıda yeni tipli məktəb açaraq, pedaqoji fəaliyyətə başlamışdır.

 

1874

 “Məclis” adlı müasir tipli məktəbə müəllim işləmək üçün dəvət olunmuş, fars, ərəb, Azərbaycan dillərindən, habelə şəriətdən dərs demişdir.

1875

 10 oktyabr - "Əkinçi" qəzetində ilk şeiri çap edilir.

     1877

Şamaxı şəhər məktəbinə "şəriət" və Azərbaycan dili müəllimi təyin edilir.

İlk məqaləsi “Əkinçi”nin “Məktubat” şöbəsində dərc edilmişdir.

1878

 Şairin ilk dərsliyi “Rəbiül-ətfar” (“Uşaqların baharı”) tamamlamışdır.

 

1879

 «Siyasi cəhətdən şübhəli müəllim» ittihamı ilə işdən çıxarılan Seyid Əzim Tiflisə şikayətə gedərək Qafqaz Maarif İdarəsi rəisinə günahsızlığını sübuta yetirir

 

1880

    A.S.Puşkinə Moskvada heykəl qoyulması münasibətilə şeir yazmışdır.

   Şairin ilk dərsliyi “Rəbiül-ətfar” (“Uşaqların baharı”) və "Divan"ı çapa hazırlanmışdır.

1881

 “Təzkirə” əsərini tamamlamışdır.
“Divan”larını tamamlayıb bitirmişdir.

 

 

1883

    “Tacül-kitab” (“Kitabların tacı”) müntəxəbatını tamamlamışdır.

   “Tarixi-Şirvannamə” əsərinin bir hissəsi Vladimir Bezmenovun imzası ilə Tiflisdə çıxan “İzvestiya Kavkazskovo obşestvo istorii i arxeologii” adlı məcmuədə çap olunmuşdur.

1886

 Ana dili proqramını tərtib edib Qafqaz Tədris Dairəsinə göndərmişdir.

     1887

“Şirvan xanlığının tarixi (“Tarixi-Şirvannamə”)” əsərini bitirmişdir.

  

   

    1888

   Çar hökuməti maarif sahəsindəki xidmətlərini və qüsursuz işlədiyini nəzərə alaraq Seyid Əzim Şirvanini üzərində «Za userdie» («Səy göstərdiyinə görə») sözləri yazılmış gümüş medalla təltif etmişdir.

         20 may tarixində Şamaxıda vəfat etmiş və Şahxəndan qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.

1888-1889

 “Kəşkül” qəzeti onun əsərlərini çap etmək təklifini irəli sürmüşdür.

 

 

1895

İlk dəfə şairin oğlu Mircəfər Seyidzadə milyonçu və xeyriyəçi H.Z.Tağıyevin vəsaiti ilə Tiflisdə Ünsizadələrin “Ziya” mətbəsində onun hekayə və təmsillərini “Məcmuə” adı ilə çap etdirmişdi.

1894

 Təbrizdə “Pərişan” adlı əsəri çap olunmuşdur.
1897 Azərbaycan dilində “Divanı”ı Təbrizdə şamaxılı cərrah Həbib Sadıq oğlunun müqəddiməsi ilə çap olunmuşdur.
1902 Şairin qəzəlləri ilk dəfə olaraq mətbə üsulu ilə “Qəzəliyyati Seyid Əzim Şirvani” adı ilə Bakıda “Əvvəlinci şirkər” mətbəsində çap olunmuşdur.
1920-ci ilə qədər Əsərləri 5 dəfə çap edilmişdir.
 
1922 Azərbaycan Xalq Komissarlığı tərəfindən əsərlərinin kütləvi tirajla nəşri qərara alınmışdır.
1930 İlk dəfə olaraq “Seçilmiş şeirləri” Azərnəşrdə çap olunmuşdur (tərtibatçi Ə.Müznib).
1937 “Seçilmiş şeirləri” Azərnəşrdə köhnə latın qrafikasında çap olunmuşdur (tərtibatçi Ə.Sadıq).
 

1948

 “Seçilmiş şeirlər”i Uşaqgəncnəşrdə “Məktəb kitabxanası” seriyasında beş çap vərəqi həcmində çap olunmuşdur (tərtibatçı F.Qasımzadə).
 

1950

 “Əsərləri” iki cildliyinin birinci cildi 592 qəzəldən ibarət olan “Qəzəllər” Azərnəşrdə çap olunmuşdur (tərtibatçı F.Qasımzadə).
1953 Lirik, satirik və ictimai ruhlu əsərlərin toplanıldığı “Əsərləri” ikinci cildi çap olunmuşdur (tərtibatçı F.Qasımzadə).
1960 “Qəzəllər” adlı kitabı Azərnəşrdə çap olunmuşdur.
1961 Əsərlərinin bir qismi rus dilinə tərcümə edilərək çap olunmuşdur.
1963 “Şeirlər” adlı kitabı Azərnəşrdə çap olunmuşdur.
1979 “Təmsillər, mənzum hekayələr və öyüdlər” kitabı “Gənclik” nəşriyyatında çap olunmuşdur.
 

1989

 Mənzum məktub, mənzum hekayə və qəzəllərdən ibarət olan “Öyüd” adlı kitabı “Gənclik” nəşriyyatında çap olunmuşdur.
1990 “Seçilmiş əsərləri” Maarif nəşriyyatında çap olunmuşdur.
2002 “Seçilmiş əsərləri” məktəb kitabxanası seriyası ilə “Maarif” nəşriyyatında çap edilmişdir.
2013 Qəzəllər, satiralar, müxtəlif şeirlər toplanıldığı “Seçilmiş əsərləri” iki cildliyinin birinci cildi “Şərq-Qərb” nəşriyyatında çap olunmuşdur.
 

2019

 Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 211 nömrəli Qərarı ilə Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısına daxil edilmişdir
2025 Seyid Əzim Şirvaninin 190  illiyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev sərəncam izmalamışdır.

<< Geri